İSTİHDAM VE İŞSİZLİK - Deneme Sınavı - 21

Zamanlararası ikame teorisine göre ise uzun dönemde denge işsizlik oranına ve işsizlik oranındaki konjonktürel dalgalanmalara müdahale etmenin doğru olmadığı ifade edilmektedir. Buna göre, eğer işçiler reel ücretlerin geçici olarak düşük olduğuna ve gelecekte yükseleceğine inanırsa işçiler şimdi daha az çalışarak gelecekte daha çok çalışmaya karar verebilecektir

İşsizlikle mücadelede uygulanan bir başka politika ise emek talebinin arttırılması amacına dayanan talep yönlü politikalardır. Buna göre, mal ve hizmet talebinde ortaya çıkacak bir artış, emek piyasasında da emek talebini arttıracaktır. Talep yön­lü politikalar, doğrudan kamu istihdamı politikası ile ürün talep politikaları olarak iki grup altında toplanmaktadır. Doğrudan kamu istihdamı politikasının amacı, kamunun almış olduğu tedbirlere rağmen işsizliğin azaltılamadığı durumlarda iş­sizleri kamu sektöründe istihdam ederek işsizlerin satın alma güçlerini arttırmak­tır. Satın alma güçleri artan işsizlerin mal ve hizmete olan talebi de arttıracağından, daha önceden de belirtildiği üzere, bu artış emeğe duyulan talebi de arttıracaktır. Böylece döngü içerisinde ekonomide istihdamda artış sağlanacaktır. Ürün talep politikasına göre ise kamu harcamalarını arttırarak veya vergileri azaltarak toplam talebin ve sonrasında istihdamın arttırılması mümkündür.

Türkiye İş Kurumu, aktif istihdam politikalarını, “işsizliği azaltmak, istihdamı korumak ve arttırmak amacıyla iş ve meslek danışmanlığının sunulduğu, kariyer yönetimi hizmetlerinin verildiği, iş analizlerinin ve meslek sınıflandırmasının yapıldığı, istihdamla ilişkilendirilmiş çeşitli meslek eğitiminin uygulandığı, iş arama stratejilerinin geliştirildiği prog­ramlar bütünü” şeklinde tanımlamaktadır. Yapılan tanımlamadan da anlaşıldığı üzere, aktif istihdam politikaları birden fazla önlem ve uygulamayı bünyesinde bulundurmaktadır. Bu politikaların bir kısmı işgücü talebini arttırarak işsizliği önlemeye yönelik önlemler iken diğerleri ise işsizliği sınırlayıcı önlemler olarak nitelendirilmektedir. İlk kısmı oluşturan politikalar; mesleki eğitim programları, istihdamı arttırıcı süb­vansiyonlar, kendi işini kuracaklara yardımlar, istihdam danışmanlığı hizmetle­ri ve kamunun yeni istihdam alanları oluşturması olarak sıralanırken ikinci kı­sımdaki politikalar ise haftalık çalışma süresinin kısaltılması, esnek çalışmanın yaygınlaştırılması ve işgücü hareketliliğinin arttırılması olarak sıralanmaktadır.

Pasif istihdam politikaları ile işsizlere belirli bir ekonomik güvence sağlanarak işsizliğin neden olduğu ekonomik sorunlara çözüm yaratılmak amaçlanmaktadır. Bir diğer ifadeyle pasif istihdam politikalarının amacı, işsizliğin azalması için istihdamı arttırmak değil, işsizleri ekonomik olarak destekleyerek işsiz­liğin neden olabileceği bireysel ve toplumsal zararı azaltmaktır.

Sözleşmeye dayalı politikaları altı başlık altında toplamak mümkündür. Politika­lardan ilki çalışma paylaşımı ve erken emekliliktir. Uygulamada çalışma paylaşımı ya emekliliği yaklaşan çalışanların emekli edilerek yerine işsizlerin istihdam edil­mesi ya da çalışma sürelerini kısaltarak işverenlerin daha fazla çalışan istihdam et­meleri şeklinde olmaktadır. Erken emeklilik ilerleyen bölümde ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Sözleşmeye dayalı politikalardan bir diğeri olan işçi devri maliyetlerini hedefleyen politikalardır. İşçi devri maliyetlerine, teknolojiden kaynaklanan ma­liyetler, eğitim maliyetleri, kamunun yasal düzenlemelerinden kaynaklanan ma­liyetler gibi maliyetler örnek olarak gösterilebilir. İşçi devri maliyetlerinin yüksek olması işverenleri hem yeni çalışan işe almak hem de var olanları işten çıkarmak konusunda isteksiz yapmaktadır. İşyerinin içindekiler çıkartılamayıp dışarıdakiler istihdam edilememesi işsizlik süresinin uzamasına neden olmaktadır. Kâr payla­şımı politikası ise çalışanlara ücret yerine kârdan bir pay verilmesinin çalışanların üretkenliklerinde farklılıklara neden olabileceğini ileri sürmektedir. Çalışanların kârdan pay almaları aynı zamanda işyerlerinin ücret maliyetlerini azaltacağından ürün fiyatının düşmesine bu da tüketimin artmasına ve işçilerin reel ücretlerindeki düşüşün azalmasına neden olacaktır. Her iki durum da işsizliğin azalmasına yar­dımcı olacaktır. Bir diğer politika olan yeni işe alma sübvansiyonları hem işsizlerin istihdam olanaklarını arttırmayı hem de işten çıkarılma etkilerini en aza indirmeyi amaçlamaktadır. Sözleşmeye dayalı bir diğer politika olan gelir aktarım politika­sına göre ise katılım belgesi olan işsizleri işe alan işverenlere işsizlik sigortası fo­nundan belirli bir miktar ödeme yapılmakta ve işçilerin istihdam sürelerine göre ödemeler belirli miktarda azaltılmaktadır.

İşsizlik; talep yetersizliği, işyeri yetersizliği, mevcut işyerlerinin çalıştırılamaması, ücretlerin düşük olması ve işçilerin beceri ve yeteneklerinin işe uygun olmaması gibi nedenlerle ortaya çıkabilmektedir. Dolayısıyla IV. madde dışındaki maddeler doğrudur.

Asgari yaşam standardına erişememe ya da asgari yaşam standartlarını sürdürebilecek gelirden yoksun olma durumu yoksullukla açıklanabilir.

Emek piyasası içerisinde kişiler yetenekleri, becerileri, motivasyonları ve iş yapma istekleri bakımından birbirlerinden farklıdır. Kişilerin tercihlerindeki farklılıklar, emek arzının heterojenliğini yaratmaktadır. Bunun nedeni kişilerin, yapılacak işin özelliklerine yönelik bakış açılarının farklı olmasıdır. Emek arzının heterojen olmasının bir başka nedeni ise kişilerin eğitim düzeyi ve kalitesi ile öğrenme ve uygulama yeteneklerinin birbirlerinden farklı olmasıdır.

Aralarında akrabalık bağı bulunsun ya da bulunmasın; aynı konutta veya aynı konutun bir kısmında yaşayan ; gelir ve harcamalarını ayırmayan, hanehalkı hizmet ve yönetimine katılan bir veya birden fazla kişiden oluşan topluluk “ hanehalkı” olarak tanımlanır.

Emek piyasası, en genel anlamıyla, emek arz ve talebinin karşı karşıya gelmesiyle ücretlerin ve çalışma koşullarının belirlendiği piyasadır. Bu tanımlamaya göre, emek piyasasına ilişkin olarak bilinmesi gereken iki kavram vardır. Bunlar, emek arz ve talebidir.

Emek verimliliği belirli bir firmanın, iflkolunun veya ülkenin ürettiği toplam reel üretim miktarının, bu üretimin elde edilmesi için kullanılan toplam emek-saat miktarına bölünmesi ile elde edilir