İSTİHDAM VE İŞSİZLİK - Deneme Sınavı - 17

Kay›t d›fl› istihdam ile referans haftas›nda yapt›¤› iflten dolay› herhangi bir sosyal güvenlik kurulufluna kay›tl› olmayanlar kastedilmektedir.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi yıllar itibariyle işsizliğin en yoğun olduğu bölgedir

işsizlikle suç arasında yap›lan köklü akademik çalışmada güçlü ve doğru yönlü bir ilişkinin varlığı kabul edilmektedir (Bonger, 1916; Thomas,1925; Sellin,1937; Glaser ve Rice,1959; Fleisher,1966).

İşsiz; Referans dönemi içinde istihdam hâlinde olmayan (kâr karşılığı, yevmiyeli, ücretli ya da ücretsiz olarak hiçbir işte çalışmamış ve böyle bir iş ile bağlantısı da olmayan) kişilerden iş aramak için son üç ay içinde iş arama kanallarından en az birini kullanmış ve 2 hafta içinde işbaşı yapabilecek durumda olan tüm kişiler olarak tanımlanmaktadır(TÜİK).

İşgücüne yönelik çalışmalarda nüfus kavramı, “kurumsal olmayan nüfus” ve “kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus” kapsamında kullanılmaktadır. Kurumsal olmayan nüfus: Okul, yurt, otel, çocuk yuvası, huzurevi, hastane, hapishane, kışla ya da orduevinde ikamet edenler dışında kalan nüfustur. Kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus: Kurumsal olmayan nüfus içerisindeki 15 ve daha yukarı yaştaki nüfustur.

31 Aralık 2010 tarihi itibarıyla Türkiye nüfusu 73.722.988; Kurumsal olmayan nüfus ise 71.508.000 kişidir (TÜİK, ADNKS 2010 yılı sonuçları). 15 yaş ve üstü nüfus 52.718.000 civarındadır. % 67,2’si çalışma çağında olan (15 ile 64 yaşları arası) nüfusun % 25,6’sı 0-14, % 7,2’si ise 65 ve daha yukarı yaş grubundadır.

İşgücü, istihdam edilenler ile işsizlerin oluşturduğu tüm nüfusu kapsar. İşgücüne katılma oranı ise İşgücünün kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus içindeki oranıdır. Bu iki kavram istihdamın anlaşılması için önemlidir.

Eksik istihdam en genel anlamıyla daha uzun süreler çalışmak istenmesine rağmen ekonomik nedenlerle haftalık belirli bir sürenin altında yapılan çalışmalar olarak tanımlanabilir. Burada kişi belirli bir işte çalışmaktadır fakat mevcut işinden elde ettiği gelirin azlığı ya da kendi mesleğinde istihdam edilmediği gibi nedenlerle mevcut işini değiştirmek istediğini veya ikinci bir iş aradığını bildirmektedir.

Makine ile üretim yapmak olağan bir hâl alınca, çalışma, makine kullanma becerisi ya da bu sürece dâhil olma çerçevesinde algılanmaya başlanmıştır. Bu yönde istihdamın arttığı ülkelerde kaydedilen önemli gelişmeler, gerek yeni üretim tarzının kabullenilmesi gerekse gelişimin temel dinamiği olarak benimsenmesi açılarından diğer ülkelerdeki istihdamın da yön değiştirmesi doğrultusunda baskılar oluşturmuştur. Sanayi Devrimi, dünyadaki birçok ülkede toplum yapısını değiştirmiştir. Bu yeni toplum yapısı Sanayi Toplumu olarak anılmaktadır

Türkiye’de işsizlik kentsel alanlarda kırsal alanlara göre daha yüksektir. Kentlerdeki işsizlikten daha çok kadın işgücü, kırdakilerden ise erkek işgücü etkilenmektedir. Ancak her durumda işsizlikten en fazla genç işgücü etkilenmektedir (15- 24 yaş aralığı). İşsizlerin büyük çoğunluğunu ilkokul mezunları oluşmaktadır. İstihdamın çoğunluğunu da ilkokul mezunları oluşturuyordu. Ancak eğitimli kişiler arasında da işsizlik artış eğilimindedir.

TÜİK’in yürüttüğü son dönem model çalışması sonucuna göre; işsizlik oranının en yüksek olduğu iller sırasıyla, Adana (%19,1), Hakkâri (%17,4) ve Van (%17,2) olarak tahmin edilmiştir. İşsizlik oranının en düşük olduğu iller ise sırasıyla, Bayburt (%4,7), Artvin (%5,7) ve Gümüşhane (%5,8) olarak tahmin edilmiştir.

Yoksulluk; asgari yaşam standartlarına erişememe ya da asgari yaşam standartlarını sürdürebilecek gelirden yoksun olma durumudur. Sadece bu tanımdan bile işsizlikle yoksulluk arasında önemli bir bağ olduğu anlaşılabilir. Sanayi toplumu, büyük insan kitlelerinin, hayatlarını ücret vb. gelirle sürdürmesi üzerine kurgulanmıştır. Bu nedenle işsizlik durumunda ortaya çıkan gelir kesintisi insanları hızla yoksulluğa sürükleyebilmektedir.

İşsizliğin yol açtığı yoksullukla mücadele eden hükumetlerin en temel tedbirlerinden biri pasif işgücü piyasası politikalarından olan işsizlik sigortası ödemeleridir. Bu sayede geçici süreyle (iş buluncaya veya ödeme süresi bitinceye kadar), kişileri muhtaç durumdan korumak hedeflenir. Ayrıca çeşitli dernek ve vakıflar aracılığı ile yapılan yardımlar da yoksullukla mücadele yöntemi olarak kullanılmaktadır.

Kurumsal olmayan nüfus: Okul, yurt, otel, çocuk yuvası, huzurevi, hastane, hapishane, kışla ya da orduevinde ikamet edenler dışında kalan nüfustur. Kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus: Kurumsal olmayan nüfus içerisindeki 15 ve daha yukarı yaştaki nüfustur

31 Aralık 2010 tarihi itibariyle Türkiye nüfusu 73.722.988; Kurumsal olmayan nüfus ise 71.508.000 kişidir (TÜ‹K, ADNKS 2010 yılı sonuçlar›). 15 yaş ve üstü nüfus 52.718.000 civarındadır. % 67,2’si çalışma çağında olan (15 ile 64 yaşları arası) nüfusun % 25,6’s› 0-14, % 7,2’si ise 65 ve daha yukarı yaş grubundadır.

Gini katsayısı tam eşitlik durumunda 0, tam eşitsizlik durumunda 1’dir. Toplumda gelir adaletli olarak paylaşılmışsa Gini katsayısı 0 değerini almakta, toplumdaki geliri yalnız bir kişi almışsa yani adaletsiz paylaşılmışsa Gini katsayısı 1’e eşit olmaktadır.

Türkiye’de istihdam› daha iyi kavrayabilmek için istihdam konusunda temel bileşenler olan işgücü, işgücüne katılma oranı, formel yada enformel istihdam ve eksik istihdam gibi konular› iyi kavramak gerekir.

Enformel İstihdamı oluşturanların genel olarak dört grupta toplandığı söylenebilir. Bunlar; (1) Hiçbir yere kayıt yaptırmayan işlerde çalışanlar, (2) Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtsız çalışanlar, (3) Enformel kabul edilen işlerde çalışanlar ve (4) Esas işi dışındaki sürelerde kayıtsız çalışanlar

TÜİK hanehalkı işgücü anketlerine göre Eylül 2011 döneminde Türkiye genelinde yaklaşık 11 milyon kişi hizmetler (%47,2), 6 milyon kişi tarım (%29,2), 4,5 milyon kişi sanayi (%19) ve 1,5 milyon kişi inşaat (%7,6) sektöründe istihdam edilmektedir

Bir ülkede yatırımlar ve dolayısıyla istihdam ne kadar geniş bir alana yayılırsa o ülkede gelir dağılımı aynı oranda iyileşir.