İSTİHDAM VE İŞSİZLİK - Deneme Sınavı - 21

Geçici işsizlik her ekonomide görülen ve önemli bir sorun oluşturmayan işsizlik türüdür. Dolayısıyla II. maddede verilen bilgi yanlış, diğer maddeler doğrudur.

İşsizlik türleri içinde en ciddi problem olan tür yapısal işsizliktir. Yapısal işsizliğin oluşmasının temel nedeni uzmanlaşmış, beceri ve nitelik gerektiren belirli işler için tek işgücü piyasası yerine çok sayıda alt işgücü piyasası olmasıdır.

Tansaş’ta kasiyer olarak çalışırken işini kaybeden bir kişi birkaç hafta içinde Migros’ta ya da başka bir markette işe girerse bu iki iş arasında geçen dönemdeki işsizlik friksiyonel işsizliktir. Buna karşın işini kaybeden bir daktilo tamircisi, belli bir süre sonra eğitim sürecinden sonra bir sigorta şirketinde işe girmişse bu süre içindeki işsizlik yapısal işsizliktir.

2009 Haziranında ILO üye devletlerinin ‘Küresel İşler Paketi’ adı altında uyacakları bir dizi politika oluşturmuştur. Bu paketle 2009-2010 döneminde G20 ülkelerinde toplam 21 milyon iş yaratılması için mali uyarıcı tedbirler alınması kararlaştırılmıştır. 2009’dan beri ILO bu politikaların yürütülmesi için ülkeleri aktif olarak desteklemektedir.

Açık işsizlik türlerinden olan konjonktürel işsizlik “talep yetersizliği işsizliği” olarak da bilinmektedir. Geçici işsizlik ve yapısal işsizlikde piyasada açık işler bulunmasına rağmen mevcut açık işler ile iş arayanların buluşamaması söz konusudur. Konjonktürel işsizlik ise piyasada yeterince açık iş olmaması nedeniyle ortaya çıkan işsizliktir.

Konjonktürel işsizlik gibi mevsimlik işsizliğin nedeni de talep dalgalanmalarıdır. Ancak burada sözü edilen talep dalgalanmaları önceden beklenen dalgalanmalardır ve yıl boyunca sistematik bir seyir izlemektedir. Örneğin, soğuk bölgelerde kışın inşaat işleri durmakta, bahar ayları ile birlikte tekrar başlamaktadır. Bunun gibi tarım kesiminde de istihdam büyük ölçüde üretim dönemi ile bağlantılıdır. Soruda verilen tanımda da yılın belli dönemleri vurgulandığından doğru yanıt "D" seçeneğidir.

İşsizlik, genel olarak,çalışmak için işgücü piyasasına gelen işgücünün uygun çalış- ma olanağı bulamaması durumudur.

Talep yetersizliği; işyeri yetersizliği, mevcut işyerlerinin çalıştırılamaması, ücret- lerin düşük olması ve işçilerin beceri ve yeteneklerinin işe uygun olmaması gibi nedenlerle ortaya çıkabilmektedir

İşsizliğin tahmininde diğer bir yaklaşım, potansiyel çıktı ile reel çıktı arasın- daki açıktan yararlanarak işsizlik düzeyinin belirlenmesidir. Bu tahminde Okun Yasasından yararlanılmaktadır. Okun Yasası reel çıktı ile potansiyel çıktı arasın- daki açığın boyutundaki değişmeler ile işsizlik oranı arasında sabit bir ilişkinin olduğunu kabul etmektedir.

Bir ülkedeki işsiz sayısının toplam işgücüne oranı bizi işsizlik oranı kavramına götürecektir.

Bir işçi, marjinal ürününe ya da verimliliğine eşit bir reel ücret teklifini reddettiği zaman iradi işsiz olarak kabul edilmektedir.

Gizli işsizlik işgücünün istihdam edilmesine rağmen, çok düşük (veya sıfır) verimlilikle çalışması durumunda ortaya çıkmaktadır.

Piyasa Aksaklıklarına Bağlı İşsizlik

Toplam talebe bağlı işsizlikte ücret oranındaki düşmeleri engelleyecek çeşitli un- surların varlığı hâlinde işgücü arzı ve talebinin eşitlenmeyip bir işsizlik sorunu- nun doğduğu durum söz konusudur.

Örneğin bir ülkede bazı insanlar işsiz gezerken bazı işverenler de işçi arıyor olabilir. Bu durumda işsizliğin nedeni talep yetersizliği değil, sadece işçilerin mevcut çalışma olanaklarından habersiz olmaları veya çalışacakları yere gitme- nin masrafına katlanamamalarıdır. İşçilerin mobilitesini azaltan ve iki tarafın da piyasa şartları hakkında tam ve mükemmel bilgilere sahip olmasını önleyen ne- denler, genellikle “emek piyasasının” işleyişinden kaynaklandığı için, bu işsizliğe friksiyonel işsizlik adı verilmektedir.

I-II-III-IV-V

İşsizlik etki alanına göre “Kısmi ve Yaygın İşsizlik” ile “Geçici ve Sürekli İşsizlik” biçimimde iki ayrı gruba ayrılabilmektedir. Bu ayrıma göre konjonktürel işsizlik ve mevsimlik işsizlik geçici ancak yaygın işsizlik türleri iken arızi (friksiyonel) işsiz- lik kısmi ve geçici özellik taşımaktadır. Bir diğer ayrım işsizliğin psikolojik yönünü ön plana çıka- ran “İradi İşsizlik” ve “Gayri İradi İşsizlik” ayrımı- dır. İşsizlikle ilgili diğer bir ayrım görünürlüğüne göre yapılan sınıflandırmadır. Bu sınıflandırmaya göre işsizlik “Gizli İşsizlik” ve “Açık İşsizlik” olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Emek piyasası, en genel anlamıyla, emek arz ve talebinin karşı karşıya gelmesiyle ücretlerin ve çalışma koşullarının belirlendiği piyasadır. Bu tanımlamaya göre, emek piyasasına ilişkin olarak bilinmesi gereken iki kavram vardır. Bunlar, emek arz ve talebidir. Emek talebi, bir firmanın mal ya da hizmet üretebilmek için ihtiyaç duyduğu emek miktarıdır. Emek arzı ise, emek piyasasında arz edilen (sunulan) emek miktarıdır.

Emek piyasası içerisinde, emek ve sermayenin farklı niteliklere sahip olmasının doğal sonucu eşitsizliktir. Emek, insan hayatının içinde yer alan bir etkinliktir ve mal gibi piyasaya sunulmak için üretilmez.

Güvencesizlik; açık işlerin sayısının, çalışmak isteyenlerin sayısına denk olmadığı durumlarda oluşmaktadır.

Emek piyasası güvencesizliği, piyasada bulunan işlerin sayısının çalışmak isteyenlerin sayısına denk olmadığı durumlarda, yani çalışmak isteyen herkesin emek piyasasında kendisine uygun iş bulamaması durumunda ortaya çıkmaktadır. Emek piyasasında güvencesizlik yaratan bir başka unsur ise emeğin sermaye sahibi ya da işveren tarafından istenildiği zaman çıkarılabilme korkusudur. Güvencesizlik unsuru kapsamında ayrıca emeğin çalıştığı iş yerinde mesleki anlamda kendisini yetiştirme ve yükselme olanağından yoksun bulunması ile sahip olunan beceri ve vasfın yapılacak işin niteliğine uygun olmaması da yer almaktadır.