İSTATİSTİK

Devri, fakat periyodik olmayan dalgalanmalara konjonktürel dalgalanmalar denir.

Deprem, sel, yangın vb aniden ortaya çıkan olaylardan kaynaklı dalgalanmalar düzensiz dalgalanmalardır.

Araştırmalarda üzerinde çalışılan evrenin birimlerinin sahip olduğu özelliklerin anlamlı rakam, sayı ve simgeler ile ifade edilmesine ölçme denir.

Ölçek türleri; Sınıflayıcı, sıralayıcı, eşit aralıklı, oranlı  ölçektir.

Histogram ölçek türü değil, grafik türlerinden biridir.

Cinsiyet nitel bir değişkendir. Kadın ve erkek olmak üzere iki kategoriye ayrılır. Sınıflayıcı ölçektir. 

Zeka nicel bir değişkendir. Eşit ölçme düzeyine sahiptir. Eşit aralıklı ölçektir. 

Ağırlık ve uzunluk en üst seviye ölçektir. Oranlı ölçek türüdür.

Araştırmacı kişi veya kuruluşların araştırmalarında tanımladıkları evrendeki veya örneklemdeki birimlerin özelliklerini uygun ölçek türü kulllanarak ölçmesine veri derleme denir.

Veri derlemede dikkat edilmesi gereken ilkeler;
• Veri derlemenin amacının açıkça ifade edilmesi,
• Amaca uygun olarak hangi değişkenlere ilişkin verilerin derleneceğine karar
verilmesi, derlenecek verilerin birbirleriyle ve araştırmanın genel amaçlarıyla
ilişkisinin incelenmesi,
• Verilerin nasıl, kimler tarafından, nerede, ne zaman ve hangi şartlar altında
derleneceğinin belirlenmesi,
• Verilerin nasıl saklanacağı ve gerektiğinde kullanıcıların yararına nasıl sunulacağının (tablo, grafik vb.) tespit edilmesi

Sistematik hatalar; değişkenlerin ölçüm düzeylerinde ya hep küçük ya da hep büyük olma etkisi yaratır.

İlgilenilen bir nicel değişkenin aldığı değerleri bir sütunda ve bu değerlerin frekanslarını diğer sütunda göstermek sreti ile oluşturulan serilere frekans serileri denir.

Ağırlık sınıfları      Frekanslar     Oran

     25-35                  4             4/50=0.08

     35-45                 10            10/50=0.20

     45-55                 11            11/50=0.22

     55-65                 18            18/50=0.36

     65-75                   4             4/50=0.08

     75-85                   3             3/50=0.06

 Toplam                   50

Nicel verinin grafiksel gösterimi için sıklıkla kullanılan grafik teknikleri;
histogram, frekans poligonu ve birikimli frekans poligonu’dur.

İki nicel değişken için derlenen verilerin bir koordinat sistemi içerisinde eşlenmiş
olarak gösterimine serpilme grafiği denir.

Planlanan bir bilimsel araştırma sürecinde değişkenler belirlendikten sonra
sıra bu değişkenin ölçülmesine gelir.

Psikolog Stevens (1946) bilimsel çalışmalarda yapılabilecek tüm ölçümler için aşağıdaki dört farklı ölçek türünün kullanılabileceğini belirtmiştir. Bu ölçek türleri; sınıflayıcı ölçek, sıralayıcı ölçek, eşit aralıklı ölçek ve oranlı ölçektir.

Eşit aralıklı ölçek, sıralayıcı ölçeğin tüm özelliklerini içermek ürettiği bilgileri üretmekle birlikte, birimler arası özellik farkları matematiksel olarak belirlenebilir. Bu ölçek, nicel değişkenlerin ölçümünde kullanılır.

Verilerin toplanabilir olması, verilerin derlenmesi aşamasına gelen bir araştırmacının göz önüne alması gereken özelliklerden değildir.

Birinci elden veri derleme amaç olduğunda başlıca veri derleme yöntemleri gözlem, görüşme ve ankettir.

Yazılı malzemeler, ikincil veri türlerinden belgeye dayalı veri derleme yöntemidir.

Evrendeki veya örneklemdeki birimlerin nicel değişkenin çeşitli ölçme düzeylerine göre dağılışını gösteren serilere nicel dağılma serileri denir.

Tanımlanan bir araştırmada ilgilenilen bir X nicel değişkeni için derlenen verilerde tekrar eden gözlemlerin kaç kez tekrarlandığını gösterecek şekilde düzenlenmiş seriye frekans serisi denir.