İSTATİSTİK

Nitel Dağılma Serileri: Evrendeki veya örneklemdeki birimlerin bir nitel değişkenin ölçme düzeylerine göre dağılımını gösteren serileridir. Gruplama: Bir değişkenin birbirine yakın ölçme düzeylerini bir araya getirmedir. Frekans Serisi: Basit serinin yeniden düzenlenmiş halidir Mekân Serisi: İlgilenilen değişkenin sahip olduğu değerlerin mekâna göre sınıflandırılması ile elde edilen seridir.

Planlanan bir bilimsel araştırma sürecinde değişkenler belirlendikten sonra sıra bu değişkenin ölçülmesine gelir. Bu işleme ölçme denir.

Planlı ölçek diye bir ölçek türü yoktur.

Eşit aralıklı ölçek, nicel değişkenlerin ölçümünde kullanılır. Ölçümün belirli bir başlangıç noktası ve bitiş noktası olmakla birlikte, bir de ölçü birimi bulunmaktadır. Eşit aralıklı ölçek, sayısal olarak ifadelerin sıralanabilmesine olanak vermektedir. Özellikler arasındaki eşit farklılıklar, eşit ölçme düzeyleri ile temsil edilebilir. Her ne kadar eşit aralıklı ölçekte ilgilenilen değişken, matematiksel sonuçlar vermekte olsa da kullanılan ölçüm için belirli bir yokluk anlamına gelmeyen sıfır ölçme düzeyi bulunabilir. Zeka testleri (IQ) bir başlangıç ve bitiş noktası vardır. Sıfır değeri yokluk anlamına gelmemektedir. Bu yüzden eşit aralıklı ölçek ile ölçülür.

Araştırmaya konu olan veriler sayısal olabileceği gibi sözelde olabilir. Bu yüzden verilerin sayısal olması araştırmacının dikkate almayacağı bir özelliktir.

Alan çalışmaları ikincil veri derleme türüne örnektir.

Gözlenecek birimlerin özelliklerini ölçen aletler veya belirleyen kişiler veri derleme araçlarıdır. Araba veri ölçeme de kullanılan bir araç değildir.

Aralıklı seri bir seri türü değildir.

Frekans serisinde bir sütun değişkenin aldığı değerden bir sütunda bu değişkenlerin frekanslarından oluşur.

Devri, fakat periyodik olmayan dalgalanmalara konjonktürel dalgalanmalar denir.

Deprem, sel, yangın vb aniden ortaya çıkan olaylardan kaynaklı dalgalanmalar düzensiz dalgalanmalardır.   

Seçeneklerde verilen endüstri raporları, ülke raporları, basın anketleri ve vizyon kaydı ikincil veri toplama araçları iken katılımlı gözlem bizzat veri toplayan kişinin gözleme dahil olduğu birinci elden veri toplama yöntemidir.

Rapor, anket ve dergiler yazılı belgeye dayalı, veri toplama malzemeleridir. Ancak radyo yazılı olmayan işitsel bir veri toplama malzemesidir.

Sınıflayıcı ölçek nitel değişkenlerin ölçülmesi için kullanılan ölçek türüdür. Seçeneklerde yalnızca cinsiyet nitel, diğerleri ise nicel değişkendir.

Eşit aralıklı ölçek nicel değişkenlerin ölçümünde kullanılır. Ölçümün belirli bir başlangıç ve bitiş noktası olmakla birlikte, bir de ölçü birimi bulunmaktadır. Seçeneklerde verilen Cinsiyet nitel bir değişkendir. Rütbe ise sıralayıcı değişken türüne örnektir. Ağırlık ve uzunluk ise eşit aralıklı ölçek özelliklerine yakın iken 0 değerini almazlar bu özellikleri nedeniyle oranlı ölçek türüne örnektirler. Sıcaklık ise yokluk anlamına gelmeyen 0 değerini aldığı için eşit aralıklı ölçek türüne örnektir.

Anketler ve sayımlar anket türü veri toplama yöntemi iken, radyo ve televizyon ise belgeye dayalı veri toplama yöntemidir.

Veri derleme araçları maddi ve beşeri olmak üzere iki gruba ayrılır. Terazi, termometre, anket formları ve mezura gözlemlenecek birimlerin özelliklerini ölçmeye yarayan aletler maddi veri derleme araçlarını oluştururlar. Ancak veri derlemede birimleri ve özelliklerini ölçen kişiler derlemenin beşeri araçlarıdır. Anketör de bunlardan birisidir.

Frekans serisi ve gruplandırışmış seri örneklemdeki birimlerin nicel bir değişkenin ölçme düzeylerine göre dağılımını gösteren serilerdir. Basit seri ise daha genel anlamda verilerin belirli bir kritere göre sıralanması ile zaman serisi ise verilerin zamana göre sıralanması ile oluşturulur.

Birikimli seriler frekans dağılımında her sınıfın frekansına kendinden önceki veya sonraki frekansların eklenmesi ile oluşturulurlar. Belirli bir değerden daha küçük terim sayısını gösteren birikimli frekanslara “-den az” birikimli frekansları, belirli bir değerden daha büyük terim sayısını gösteren birikimli frekanslara ise “-den çok” birikimli frekansları denir.