İSTATİSTİK

Sistemli bir çaba ile anlatılmak istenen süreç boyunca gerçekleştirilen adımların belirli bir düzen ve yöntemlere uygun olarak gerçekleştirilmesidir. Yeni bilgiye ulaşmak amacıyla gerçekleştirilen çaba ise bilimsel araştırma olarak adlandırılır. Doğru yanıt D'dir.

Karşılaştırma işleminde evren ve örneklem karşılaştırılırken, tahminleme aşamasında evren parametreleri tahmin edilmeye çalışılır ve tahminleme sürecinde kestirimler yapılır. İlişki araştırma da ise iki değişken arasında ilişki varlığı ve ilişkinin düzeyi araştırılmaktadır. Verilerin düzenlenerek, görselleştirilip raporlaştırılması süreci ise betimleme olarak adlandırılır. Doğru yanıt A'dır.

İki veya daha fazla evren parametre değeri arasında anlamlı bir fark olup olmadığının araştırılmasına karşılaştırma, verilerin derlenmesi ve hakkındaki temel istatistik değerleri ile açıklanması sürecüne betimleme, iki değişken arasında ilişki olup olmadığının araştırılmasına ilişki araştırma ve örneklem istatistiklerinden yararlanılarak evren parametre değerlerinin belirlenmesi çalışmasına ise tahminleme denir. Doğru yanıt C'dir.

Bilim, araştırma sonucu kanıtlanmış ve geçerliliği kabul edilmiş bilgiler bütünüdür. Bilgi, verinin işlenmiş halidir. Özbilgi, bilginin kişiye özgü anlamını ifade eder. Parametre ise evren hakkındaki önemli özellikleri taşıyan nicelikleri, istatistik de parametre değerleri hakkında örneklem üzerinden hesaplanan tahminleri ifade eder. Doğru yanıt B'dir.

Genel nüfus sayım işlemlerinde veri toplama yöntemi olarak tam sayım kullanılmaktadır. Bunun nedeni ise örnekleme yoluyla genel nüfus hakkında tahmin yapmak yerine kesin bilgiyi elde edebilmektir.

Sonlu-sonsuz evren kavramı kapsadıkları birim sayısına göre değerlendirilir ancak soruda birim sayısına ilişkin bir bilgi verilmemiştir. Hazır evren ise her an incelemeye hazır olan evren türüdür ancak soruda hazır evrene ilişkin her an incelemeye hazır olan birimlere yer verilmemiştir. Soruda bahsedilen olaylar fiilen gözlenebilen birimlerin oluşturduğu bir evren olduğu için gerçek evrendir.

Nitel türdeki değişkenler sayılamayan ve ölçülemeyen türdedir. Koşu mesafesi, süresi, ortalama koşu hızı ve ortam sıcaklığı ölçülebilen değerler ile ifade edilirken koşu türü ise sayılamayan ve ölçülemeyen bir ifade ile tanımlanır.

Nicel ve nitel değişkenler birimlerin sayılabilir veya sayılamaz olması ile ilişkilidir. Sürekli değişken ise nicel değişkenin özel bir türüdür. Sebep-sonuç ilişkisini konu alan değişkenler ise bağımlı ve bağımsız değişkenlerdir. Bağımsız değişken bağımlı değişkeni etkileyen değişken olarak tanımlanırken, bağımlı değişken ise araştırmanın amacını oluşturan değişkendir.

Bilim, bilgi ve özbilgi kavramları bilim ve bilimsel araştırmaların konusudur. İstatistik ve parametreye göre daha genel kavramlardır. Tam sayım yapılarak elde edilen veriler kullanılarak hesaplanan değerlere parametre, örnekleme kullanılarak elde edilen veriler kullanılarak hesaplanan değerlere ise istatistik denir. Bu nedenle evrenin özelliklerini tanımlayan değerlerin genel adı parametre, bu değerlerin tahminine ise istatistik denir.

Sistemli bir çaba ile anlatılmak istenen süreç boyunca gerçekleştirilen adımların belirli bir düzen ve yöntemlere uygun olarak gerçekleştirilmesidir. Yeni bilgiye ulaşmak amacıyla gerçekleştirilen çaba ise bilimsel araştırma olarak adlandırılır.

Karşılaştırma işleminde evren ve örneklem karşılaştırılırken, tahminleme aşamasında evren parametreleri tahmin edilmeye çalışılır ve tahminleme sürecinde kestirimler yapılır. İlişki araştırma da ise iki değişken arasında ilişki varlığı ve ilişkinin düzeyi araştırılmaktadır. Verilerin düzenlenerek, görselleştirilip raporlaştırılması süreci ise betimleme olarak adlandırılır.

İki veya daha fazla evren parametre değeri arasında anlamlı bir fark olup olmadığının araştırılmasına karşılaştırma, verilerin derlenmesi ve hakkındaki temel istatistik değerleri ile açıklanması sürecine betimleme, iki değişken arasında ilişki olup olmadığının araştırılmasına ilişki araştırma ve örneklem istatistiklerinden yararlanılarak evren parametre değerlerinin belirlenmesi çalışmasına ise tahminleme denir.

Bilim, araştırma sonucu kanıtlanmış ve geçerliliği kabul edilmiş bilgiler bütünüdür. Bilgi, verinin işlenmiş halidir. Özbilgi, bilginin kişiye özgü anlamını ifade eder. Parametre ise evren hakkındaki önemli özellikleri taşıyan nicelikleri, istatistik de parametre değerleri hakkından örneklem üzerinden hesaplanan tahminleri ifade eder.

İstatistik yığın olaylarla ilgilenir. Bu olaylar ilgilenilen özellikleri bakımından değişkenlik ve belirsizlik gösterirler. Aynı koşullar ve varsayımlar altında meydana gelen, özellikleri aynı sonuçların (ölçüm değerlerinin) yanında farklı sonuçları da alabilen olaylara yığın olay denir. Aynı koşullar ve varsayımlar altında meydana gelen, incelenen özellikleri bakımından aynı sonuçları alan olaylara tipik olay denir. Buna göre yığın olay karşısında tek olay “tipik olaydır”.

Belirlenen bir tanım içinde yer alan bir veya daha fazla özelliği bakımından araştırmaya konu olan yığın olay niteliğindeki olayların her birime “istatistik birimi” denir.

Özellikleri ancak meydana geldiğinde ölçülebilen ya da sayılabilen birimler ani birimdir. Evlenme, trafik kazası, grev, bir hastanede yeni doğan bebekler, doğal afetler vb. nitelikteki birimler ani birim için örnek gösterilebilir.

Sürekli birim ölçülebilir olandır. Sayılabilir olan kesikli birimdir.

Parçalandığı ya da birleştirildiğinde özelliğini yitiren birimlere doğal birim denir.

İstatistik birimlerin sahip olduğu özelliklere değişken denir.

Nicel değişkenlerin sürekli nicel değişken ve kesikli nicel değişkenler olmak üzere sınıflandırması yapılır. Bir nicel değişken ölçme süresiyle ifade ediliyorsa veya bir başka ifadeyle bir nicel değişken herhangi iki birimin aldığı değerler arasında teorik olarak pek çok ölçüm değeri alabiliyorsa bu değişken sürekli nicel değişkendir.