İSTATİSTİK - Deneme Sınavı - 3

Laspeyres ve Paasche endekslerinin geometrik ortalaması alınarak hesaplanan endekse fisher endeksi denir.

Bileşik endekslerden en çok bilineni Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından her ay hesaplanan ve duyurulan “Tüketici Fiyatları Endeksi” (TÜFE) ve “Üretici Fiyatları Endeksi” (ÜFE)’ dir.

Zaman ve mekan serilerinin gözlem değerlerinde meydana gelen değişmeleri gösteren oransal ölçüye endeks adı verilir. Doğru cevap A'dır.

2019 yılına ait değişken esaslı fiyat endeksi, A maddesinin 2019 fiyatının bir önceki yıl olan 2018 fiyatına bölünmesi ile elde edilir:

I_i/i-1 = (X_i/X_i-1)*100= (200/150)*100 = %133,33 olarak elde edilir.

%133,33 endeks eğeri A maddesinin fiyatının 2019 yılında, 2018 yılına göre %33,33 artış gösterdiğini ifade etmektedir.

Doğru cevap C'dir.

Değişken esaslı fiyat endeksi bir ürünün fiyatının bir önceki yıla göre ne kadar değiştiğini gösterir. Endeks değerinin 100'den daha büyük olması bir önceki yıla göre fiyat artışı olduğunu, 100'den daha düşük olması bir önceki yıla göre fiyat azalışı olduğunu ve 100'e eşit olması ise fiyatın değişmediği anlamına gelir.

Değişken esaslı fiyat endeksinin %125 olması bir önceki yıl olan 2017'ye göre ürün fiyatında %25 artış olduğu anlamına gelir. Doğru cevap A'dır.

Tek bir değişkene ilişkin oransal değişimleri gösteren endekse basit endeks denir. Doğru cevap D'dir.

Mekan serisinin gözlem değerlerinde mekandan mekana değişiminin oransal göstergesine mekan endeksi denir. Doğru cevap C'dir.

Zaman serisindeki dönemlere ilişkin değişken değerlerinin, belirlenen sabit bir dönem değerine göre değişimlerini gösteren oransal göstergeye sabit esaslı endeks denir. Doğru cevap B'dir.

Endeksler mutlak ölçü değillerdir. Diğer bir ifade ile hakkında bilgi verdikleri değişkenin ölçü birimi (TL, adet, kg vb.) ile ifade edilmezler. Doğru cevap E'dir.

Sabit esaslı fiyat endeks değeri serideki ilk yıla ait fiyatı temel alarak hesaplanır.

I_i/0 = (X_i/X₀)*100= (200/120)*100= 166,67

Doğru cevap E'dir.

Bileşik endeks hesaplamasında tartı olarak temel devre değerlerini alan endekse Laspeyres endeksi denir. Doğru cevap B'dir.

Bileşik endeks hesaplamasında, tartı olarak hesaplaması yapılan devre değerlerini alan endekse Paasche endeksi adı verilir. Doğru cevap C'dir.

Bu endeks, Türkiye’ye ilişkin fiyatın serinin aritmetik ortalamasına bölünmesi ve 100 ile çarpılması ile hesaplanır.

Zaman serisinin endeks değeri hesaplanacak gözlem değerinin zaman serisinin belirlenen temel devre değerine bölünmesi ve 100 ile çarpılmasıyla hesaplanır.

i. devre değerinin (i-1). devre değerine bölünmesi ve 100 ile çarpılmaıyla elde hesaplanır.

‰12,5

i. devre S.E.E. değerinin (i-1). devre S.E.E. değerine bölünmesi ve 100 ile çarpılmasıyla hesaplanır.

i. devre D.E.E. değerinin (i-1). devre S.E.E. değeriyle çarpılması ve 100 ile bölünmesiyle hesaplanır.

Tek bir değişkene ilişkin oransal değişimleri gösteren endekse basit endeks denir.

%17,39 daha düşüktür.