İSTATİSTİK - Deneme Sınavı - 25

Kişisel raporlar çok kaynaklı bir veri türü değildir.

Ölçme

Düzenleyici ölçek

Sıralayıcı ölçek

Veri derleme

Cevaplayıcının daha önceden belirlenmiş bir sıralamada ve yapıda oluşturulan sorulara karşılık vermesiyle verilerin derlenmesi yöntemine anket adı verilir. Soruların bir araya geldiği forma anket formu adı verilir. Anketler, tüm bireylerden aynı sorular için cevaplar beklendiğinden çok fazla sayıda kişiye uygulanabilir.

Rapor, e-posta, dergi, televizyon, radyo, vizyon kaydı, sektör raporları, ülke raporları, endüstri raporları, nüfus sayımı, oda anketleri ve basın anketleri ikincil veri türleri arasında yer almaktadır. Yüz yüze görüşme ise birinci elden veri derleme yöntemlerinden biridir.

Veri derleme hazırlıkları hangi düzeyde olursa olsun, yine de bazı hatalar işlenebilir. Bu hataların kaynağı veri derlemeyi düzenleyenler, cevaplayıcılar ve derlemenin beşeri araçları olabilir. Derlemeyi düzenleyenlerden dolayı ortaya çıkan veri derleme hatalarına derlemenin uygunsuz bir zamanda yapılması ve evren tanımının hatalı yapılması gösterilebilir. Üniversite öğrencilerine ilişkin bir araştırmanın yaz tatilinde planlanması ve uygulanması bu tür sakıncalara bir örnek olarak gösterilebilir. Cevaplayıcılardan kaynaklanan hatalar içinde soruların yeterince anlaşılamaması, sorular anlaşılsa bile bilgisizlik, ilgisizlik vb. gibi nedenlerle yanlış cevap vermeleri gösterilebilir. Beşeri araçlardan kaynaklanan hatalara örnek olarak ise dikkatsizlik, yorgunluk ve objektif olamama nedenleri gösterilebilir.

Gözlem değerlerinin maddi bir değişkenin ölçme düzeylerine göre sınıflandırılması ile oluşturulan serilere dağılma serisi adı verilir. Dağılma serilerinin birinci sütununda gözlem değerleri ikinci sütununda ise bu gözlem değerlerinin sıklıkları (frekansları) yer alır. Bu serilere frekans dağılımı adı da verilmektedir. Dağılma serileri nicel değişkenler için nicel dağılma serileri, nitel değişkenler için ise nitel dağılma serileri adını alır.

Zamana bağlı bir değişkenin zaman değişkeninin uygun ölçme düzeylerine göre aldığı değerlerin alt alta (kronolojik olarak) sıralanmasıyla oluşturulan serilere zaman serisi denir.

Sınıflayıcı ölçek türünde, değişlkenin ölçme düzeyleri kategorilerdir ve kategorilerin temsili için harfler, kelimeler ve hatta sayılar sadece etiketleme amaçlı olarak kullanıldığı için doğru yanıt D dir

Sayılabilen veya ölçülebilen bir niteliği tanımlayan değişkenlere nicel değişken denir. Dolayısıyla Yalnız II nicel değişkendir.

Hem nicel değişkenler hem de nitel değişkenler için oransal frekanslar hesaplanabilir. Dolayısıyla doğru yanıt I-III tür.

Nicel değişkenler için histogram ve serpilme grafiği kullanılır. Doğru yanıt I-II dir.

Trend, zaman serisi gözlem değerlerinde uzun zaman dönemi içerisinde artma ya da azalma yönündeki genel eğilim olarak tanımlanır. Eğilim, artma yönünde ise artan trend, azalma yönünde ise azalan trend adını alır. Trend, zamana bağlı değişkenin zaman içerisinde ekonomik, sosyal, kültürel, teknolojik, nüfus artışı ve benzeri gibi faktörlerin etkisi ile ortaya çıkan bir genel eğilimdir.

Araştırmacılar gözlem veya deney sonucu derledikleri verileri derledikleri sıraya göre bir not defterine veya bilgisayar dosyasına kayıt edebilir. Kayıt edilen, düzensiz olan ve ham veri adı verilen bu verilerin belirli bir kritere göre sıralanması ile oluşturulan seriye basit seri adı verilir.

Kayıt edilen, düzensiz olan ve ham veri adı verilen verilerin belirli bir kritere göre sıralanması ile oluşturulan seriye basit seri adı verilir. Nicel veriler için basit seri oluşturulurken genellikle kullanılan kriter verilerin küçük değerliden büyük değerliye veya büyük değerliden küçük değerliye doğru sıralamasının yapılmasıdır.

Zamana bağlı bir değişkenin zaman değişkeninin uygun ölçme düzeylerine göre aldığı değerlerin alt alta (kronolojik olarak) sıralanmasıyla oluşturulan serilere zaman serisi denir. Zaman serileri iki sütun halinde oluşturulur. Birinci sütunda zaman değişkeninin ölçme düzeyleri yer alır. Bu ölçme düzeyleri gün, hafta, ay, çeyrek yıl, mevsim, yıl ve benzeri gibi olabilir. İkinci sütunda ise ilgilenilen bir değişkenin zaman değişkeninin bu ölçme düzeylerine karşı gelen değerleri sıralanır.

Bir seride belirli bir değerden daha küçük veya belirli bir değerden daha büyük değerli kaç tane gözlem değeri (terim) olduğu bilgisini üreten serilere birikimli seriler adı verilir. Birikimli seriler frekans dağılımında her sınıfın frekansına kendinden önceki veya sonraki frekansların eklenmesi ile oluşturulurlar. Birikimli seriler küçükten büyüğe veya büyükten küçüğe doğru oluşturulabilirler.

Bir seride belirli bir değerden daha küçük veya belirli bir değerden daha büyük değerli kaç tane gözlem değeri (terim) olduğu bilgisini üreten serilere birikimli seriler adı verilir. Birikimli seriler frekans dağılımında her sınıfın frekansına kendinden önceki veya sonraki frekansların eklenmesi ile oluşturulurlar. Birikimli seriler küçükten büyüğe veya büyükten küçüğe doğru oluşturulabilirler.