İSTATİSTİK - Deneme Sınavı - 20

Frekans serisi ve gruplandırışmış seri örneklemdeki birimlerin nicel bir değişkenin ölçme düzeylerine göre dağılımını gösteren serilerdir. Basit seri ise daha genel anlamda verilerin belirli bir kritere göre sıralanması ile zaman serisi ise verilerin zamana göre sıralanması ile oluşturulur.

Birikimli seriler frekans dağılımında her sınıfın frekansına kendinden önceki veya sonraki frekansların eklenmesi ile oluşturulurlar. Belirli bir değerden daha küçük terim sayısını gösteren birikimli frekanslara “-den az” birikimli frekansları, belirli bir değerden daha büyük terim sayısını gösteren birikimli frekanslara ise “-den çok” birikimli frekansları denir.

Pasta grafiği ve sütun grafiği nitel değişkenleri açıklamak için kullanılan grafiklerdir ve ilişki araştırmazlar. Histogram ve frekans poligonu ise nicel değişkenleri açıklamak için kullanılır ve yine ilişki araştırmazlar. Serpilme grafiği ise iki değişken arasındaki ilişkinin araştırılması için kullanılan grafik türüdür.

Kartezyen grafiği yatay ekseninde zaman değişkeninin ölçme düzeylerine yer verdiği için zaman serilerinin görselleştirilebilmesi için daha uygundur. Seçeneklerde verilen diğer grafik türleri ise zaman değişkenini hesaba katmadıkları için zaman serilerinin gösteriminde uygun olamamaktadırlar.

Seçeneklerde verilen endüstri raporları, ülke raporları, basın anketleri ve vizyon kaydı ikicil veri toplama araçları iken katılımlı gözlem bizzat veri toplayan kişinin gözleme dahil olduğıu birinci elden veri toplama yöntemidir.

Rapor, anket ve dergiler yazılı belgeye dayalı, very toplama malzemeleridir. Ancak radio yazılı olmayan işitsel bir veri toplama malzemesidir.

Sınıflayıcı ölçek nitel değişkenlerin ölçülmesi için kullanılan ölçek türüdür. Seçeneklerde yalnızca cinsiyet nitel, diğerleri ise nicel değişkendir.

Eşit aralıklı ölçek nicel değişkenlerin ölçümünde kullanılır. Ölçümün belirli bir başlangıç ve bitiş noktası olmakla birlikte, bir de ölçü birimi bulunmaktadır. Seçeneklerde verilen cinsiyet nitel bir değişkendir. Rütbe ise sıralayıcı değişken türüne örnektir. Ağırlık ve uzunluk ise eşit aralıklı ölçek özelliklerine yakın iken 0 değerini almazlar bu özellikleri nedeniyle oranlı ölçek türüne örnektirler. Sıcaklık ise yokluk anlamına gelmeyen 0 değerini aldığı için eşit aralıklı ölçek türüne örnektir.

Anketler ve sayımlar anket türü veri toplama yöntemi iken, radyo ve televizyon ise belgeye dayalı veri toplama yöntemidir.

Veri derleme araçları maddi ve beşeri olmak üzere iki gruba ayrılır. Terazi, termometre, anket formları ve mezura gözlemlenecek birimlerin özelliklerini ölçmeye yarayan aletler maddi veri derleme araçlarını oluştururlar. Ancak veri derlemede birimleri ve özelliklerini ölçen kişiler derlemenin beşeri araçlarıdır. Anketör de bunlardan birisidir.

Frekans serisi ve gruplandırılmış seri örneklemdeki birimlerin nicel bir değişkenin ölçme düzeylerine göre dağılımını gösteren serilerdir. Basit seri ise daha genel anlamda verilerin belirli bir kritere göre sıralanması ile zaman serisi ise verilerin zamana göre sıralanması ile oluşturulur.

Birikimli seriler frekans dağılımında her sınıfın frekansına kendinden önceki veya sonraki frekansların eklenmesi ile oluşturulurlar. Belirli bir değerden daha küçük terim sayısını gösteren birikimli frekanslara “-den az” birikimli frekansları, belirli bir değerden daha büyük terim sayısını gösteren birikimli frekanslara ise “-den çok” birikimli frekansları denir.

Pasta grafiği ve sütun grafiği nitel değişkenleri açıklamak için kullanılan grafiklerdir ve ilişki araştırmazlar. Histogram ve frekans poligonu ise nicel değişkenleri açıklamak için kullanılır ve yine ilişki araştırmazlar. Serpilme grafiği ise iki değişken arasındaki ilişkinin araştırılması için kullanılan grafik türüdür.

Kartezyen grafiği yatay ekseninde zaman değişkeninin ölçme düzeylerine yer verdiği için zaman serilerinin görselleştirilebilmesi için daha uygundur. Seçeneklerde verilen diğer grafik türleri ise zaman değişkenini hesaba katmadıkları için zaman serilerinin gösteriminde uygun olamamaktadırlar.

Planlanan bir bilimsel araştırma sürecinde değişkenler belirlendikten sonra sıra bu değişkenin ölçülmesine gelir. Bu işleme ölçme denir.

Planlı ölçek diye bir ölçek türü yoktur.

Zeka düzeyinde ölçümün bir başlangıç ve bitiş noktası vardır. Bu yüzden eşit aralıklı ölçek ile ölçülür.

Araştırmaya konu olan veriler sayısal olabileceği gibi sözel de olabilir. Bu yüzden verilerin sayısal olması araştırmacının dikkate almayacağı bir özelliktir.

Gözlenecek birimlerin özelliklerini ölçen aletler veya belirleyen kişiler veri derleme araçlarıdır. Araba veri ölçeme de kullanılan bir araç değildir.

Aralıklı seri bir seri türü değildir.