İŞLETMELERDE SOSYAL SORUMLULUK VE ETİK

Betimleyici iş ahlakı;  iş dünyasında var olan ahlaki sorunları ve bu konudaki tutum ve davranışları ortaya çıkarmak üzerinde yoğunlaşırken daha çok davranış bilimlerinin yöntemlerini kullanır. Doğru cevap D seçeneğidir

Dinler iki alanda düzenleme yapar; insanla doğaüstü arasında, buna bağlı olarak insanla insan arasındaki ilişkileri düzenler. Doğru cevap D seçeneğidir

Mengüşoğlu (1983) tarihi süreç içinde ahlakı üçe ayırmıştır:

 Eski Yunan ahlakı

 Kant ahlakı

 Kant sonrası modern ahlak (değerler ahlakı)

Doğru cevap E seçeneğidir

Yahudi kutsal kitaplarının tefsiri sayılan  Talmud’da sosyal adalet, özel mülkiyet, kâr, fiyat kontrolü, ölçüler tartılar ve kalite hakkında hükümler yer almıştır. Doğru cevap A seçeneğidir.

İşletmecilikte ahlaki değerler sorgulanmaya başlanmıştır. Örneğin, tekel konumundaki şirketlerin kârları da bu bağlamda ele alınmıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

1900-1920 yılları arasında ahlakçılar, kadın ve çocukların çalışma koşullarının iyileştirilmesi, işçilerin tazminat hakları ve reklamlarda gerçeğe uygun bilgi verilmesi gibi ahlaki konuları tartışmışlardır. Bunun için ABD’de “Daha iyi işletmecilik Dairesi” oluşturulmuş ve üniversitelerde iş ahlakı dersleri gerek kurs gerekse ders programlarında yer almaya başlamıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Almanya’da Max Weber’in “Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu” adlı çalışması ve Britanya’da da R. H. Tawney’in “Din ve Kapitalizmin Yükselişi” adlı kitabı, 20. yüzyılın başında yayınlanmış iş ahlakı konusunu özellikle meslek ahlakı boyutuyla gündeme getiren eserlerdir. Doğru cevap E seçeneğidir

Ahlaklılığı kişisel çıkarlardan tamamen ayrı tutan ahlak felsefesi Alman filozof Immanuel Kant tarafından geliştirilmiştir. Kant’ın ahlakında esas olan mutluluk ya da fayda değil, mutluluğu hak etmek ve doğru olmaktır. Doğru cevap B seçeneğidir

Sonuçsalcılık (teleoloji) teorisine göre bir eylem kendi başına iyi ya da kötü değildir. O eylemi iyi ya da kötü yapan eylemin sonuçlarıdır. Örneğin, bir insana acı vermek eğer acı verici eylem tedaviyle sonuçlanıyorsa iyi yaralanmayla sonuçlanıyorsa kötüdür. Doğru cevap A seçeneğidir

Usule ilişkin adalet; karar süreçlerine, uygulamalara veya anlaşmalara ilişkin doğrulara işaret eden adalet görüşünü açıklamaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

İş ahlakının amacı yalnızca felsefi analizler yapmak değildir. İktisadi faaliyetlerin toplum için hayati önemde olması iktisadi hayatta ahlaki sorunların önemini daha da artırmaktadır. İş ahlakındaki felsefi analizler ihtiyaç değil, gerekliliktir. Doğru cevap D şıkkıdır.

İkinci dünya savaşından sonra 1950-1970 yılları arasındaki yirmi yıl ekonominin hem ABD’de hem de Avrupa’da patlama yaptığı refah yılları olarak bilinmektedir.  Bu dönemin 2. yarısında Örgüt teorisinin bulguları kullanılmaya başlanmış ve bu doğrultuda işletme bir ahlaki birim ya da bütün olarak ele alınmıştır. Doğru cevap B şıkkıdır.

1990 ve sonrası küresel iş Ahlakında, 20. yüzyılın son on yılında gelişen enformasyon teknolojileri ve internet, gezegenimizi şimdiye kadar hiç olmadığı kadar bir bütün haline getirmiş ve bir iletişim devrimi yaşanmıştır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Şirket haklarının ve büyümesi için politikalar geliştirmek, iş ahlakı alanında uygulanabilecek evrensel ilkelerden değildir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Deontoloji olarak da bilinen haklar teorisi Kant tarafından savunulmuştur. Buna göre belli bazı şeyler sonuçları ne olursa olsun insanlık için ahlaki olarak bağlayıcıdır. Örneğin, öldürmek, tecavüz etmek, işkence etmek, soykırım yapmak sonuçları ne olursa olsun kötü eylemlerdir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Nefs-i Mülheme; Mümkün mertebe Allah`›n emir ve yasaklar›na uyan nefistir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Nefs-i Kâmile; Bütün kötülüklerden sıyrılıp manevi olgunluğa eren nefis.
Bu mertebeye erişen bir kişinin bütün sıfatları güzeldir ve her hali ibadet
sayılır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Hinduizm’de ve ondan etkilenen Teozofi gibi akımlarda da insan benliğinin yedi katı vardır. Bunların ilk dördüne Kama Manas yani arzuların aklı denir ki insanın aşağı benliğini ifade eder. Bunların üstünde ise, saf akıl, sezgi, saf irade vardır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Saf akıl, Sezgi, Saf irade; bunlar da insanın evrenin kozmik zekâsı ile paylaştığı üst benlik ya da bilinçlerini yani ruhunu temsil eder. Doğru cevap D şıkkıdır.

Çevre kirlenmesini önlemek ya da en aza indirmek, işletmenin çevreye karşı sorumluluğudur. Doğru cevap B şıkkıdır.