İŞLETMELERDE SOSYAL SORUMLULUK VE ETİK

İşletmelerin temel sorumlulukları ve ilgili başlıklar/eylemleri aşağıdaki gibidir;

Ekonomik Sorumluk

Yasal Sorumluluk

Ahlaki Sorumluk

 Gönüllü̈ Sorumluk

 Buna göre “Sosyal ve kültürel normlara özen gösterme” eylemi işletmelerin ahlaki sorumlulukları altında yer alır. Doğru cevap B’dir.

Mal ya da hizmet üretimi, bunların üretiminde ekonomiklik, çalışanların haklarının gözetilmesi, müşterilerin ihtiyaç ve isteklerine uygunluk birincil sorumluluklar iken, bu sorumluluklar yerine getirilirken ahlaki ve sosyal sorumlulukların gözetilmesi, tüm süreçlerde dürüstlük ve sözleşmelere uygun davranılması, iş dünyasında iş ahlakı değerlerinin yerleştirilmesine katkı sağlanması ve devlete vergi ödenmesi konusunda kayıt sorumluluğu gibi sorumluluklar ise ikincil derecedeki sorumluluklar şeklinde değerlendirilebilir. Buna göre D seçeneğinde verilen devlete vergi ödemede kayıt sorumluluğu işletmelerin ikincil sorumlulukları arasında yer alır. Doğru cevap D’dir.

Pazardaki tüketici ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik olarak örgütlenen işletmelerin asıl sorumlulukları, pazarın ihtiyaçlarını istek ve beklentilere uygun olarak, kârlı ve verimli bir şekilde karşılamalarıdır. Doğru cevap B’dir.

Müşterilere sunulan bir mal veya hizmette yasal boşluklardan yararlanarak sorunlu kısımları gizlemeye çalışan, ürün iadesinde zorluk çıkaran, rekabet etme adına üründe kullanıcıya zarar verecek bir maddeyi kullanan ya da benzeri tutum ve davranışları sergileyen bir işletmenin gönüllü sorumlulukları yerine getirme adına bir derslik yaptırması, rahatlıkla kendi içinde tutarsızlıklar barındıran bir davranış veya reklâm amaçlı bir çaba olarak değerlendirilebilir. Buna göre soruda verilen şirketin reklam yapma çabası içinde olduğu söylenebilir. Doğru cevap E’dir.

Lehteki görüşlere karşılık, işletmelerin sosyal sorumluluklarıyla ilgili aleyhte olan görüşler de mevcuttur. Sosyal sorumluluğun aleyhindeki görüşleri aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:

 Buna göre verilen ifadelerden II ve III işletmelerin sosyal sorumluluklarıyla ilgili aleyhte olan görüşlerdendir. İfade I ise işletmelerin sosyal sorumluluklarıyla ilgili lehte olan görüşlerdendir. Doğru cevap E’dir.

Son zamanlarda büyük bir yoğunluk kazanan çevre kirliliği, enerji ve hammadde yetersizliği, işletmelerin tekelleşmesi ve bazı politik rahatsızlıklar, modern yaklaşımın büyük bir destek görmesine yol açmıştır. Buna göre C seçeneğinde verilen toplumsal refahın önem kazanması modern yaklaşımın destek görmesine yol açan sebeplerden biri değildir. Doğru cevap C’dir.

Sorumluluk, bireysel ve sosyal açılardan ele alınması gereken bir kavramdır. Kişi, her şeyden önce, birey olarak kendisine karşı sorumludur. İç sorumluluk, kişinin vicdanına karşı sorumluluğudur. Dış sorumluluk ise sınırları kanun ve hukuk normlarıyla çizilmiş sorumluluklar yanında sosyal normlarla da ilişkili olabilir. Dış sorumluluklar yerine gelmediğinde ayıplanma şeklinde yaptırım uygulanabilir.Doğru cevap E seçeneğidir.

Çoğu durumda bireyle sınırlı gibi gözüken sorumlulukların aslında sosyal boyutları vardır. Sosyal Sorumluluklarla iç içe
olan bireysel sorumlulukların toplumsal maliyeti de oldukça yüksek olabilmektedir.Bireysel sorumlulukların sosyal boyutu yoktur. Sağlıklı kişi, çevresine daha az bakım maliyeti yükler. Sosyal sorumluluk eğitimi ailede başlar. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yöneticilerin sorumluluk alanlarını, özel yaşam, ekonomik ilişkiler, liderlik bilinci ve toplum üyesi olarak sosyallik şeklinde dört başlık altında toplamak mümkündür. Doğru cevap E seçeneğidir.

Sanayi sonrası toplumlarda işletmelerin sorumluluklarına gittikçe artan oranda vurgu yapılmaya başlanmıştır. Kapitalizm,  Keynes tarafından başarılı bulunmakta, bu başarının ardında ise “ekonomik mekanizmanın temel yönlendiricisi olarak insanların para kazanma ve parayı sevme eğilimlerinin” yattığı belirtilmektedir. Para kazanma
güdüsünün ve girşimciliğin amaç-araç dengesini bozabildiği, işletmeler açısından sorumlulukların bazen içinin boşaltılması, bazen de göz ardı edilmesine yol açtığı söylenebilir. İşletmeciliğin ve iş dünyasının dinamik olma özelliği yanında girişimcilerin amaç-araç dengesini sağlayamamalarının da, bugün işletmelerin sorumluluklarının daha fazla konuşuluyor olmasına yol açtığı söylenebilir. İşletmenin hayatiyetini devam ettirebilmesi için kar etmek mutlak koşuldur. Doğru cevap C seçeneğidir.

"İşletmenin tek bir sosyal sorumluluğu vardır, o da karı maksimize etmektir" sözü Milton Friedman'a aittir. Doğru cevap B seçeneğidir.

İş Döngüsü Yaklaşımı 1972 yılında ortaya konmuş olup, 1981’de kavramın geliştirilmesiyle işletmenin özel karlılığı kadar kamu çıkarlarına da hizmet etmesi gerektiği vurgulanmıştır. Modern yaklaşıma göre müşteriler, işletme için birinci derecede öneme sahiptir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Toffler, insanın niçin sorumsuzca davrandğı konusunda şu dört temel hususa işaret eder:
• Karakter,
• Bilgiye dayalı nedenler,
• Beklentiye dayalı nedenler ve
• Yargılamaya dayalı nedenler.

Cevap E

Bireyin en temel sroumluluğu beden ve ruh sağlığını koruma sroumluluğudur. Doğru cevap A.

İşletmelerin sorumlulukları farklı şekillerde sınıflandırılabilir. Bir sınıflandırma önerisi olarak aşağıdakiler sıralanabilir:

Doğru cevap D.

İşletmelerin sosyal sorumlulukları konusundaki modern yaklaşımlardan İş Döngüsü Yaklaşımı işletmenin kâr yanında kamu faydasını gözetmesini öngörür.

Doğru cevap B.

"İşletmenin tek bir sosyal sorumluluğu vardır o da karı maksimize etmektir" diyen Friedman Klasik Yaklaşım savunucularındandır.

Doğru cevap C.

İnsanın sorumluluklarını test etmesinde en önemli kontrol mekanizması vicdandır. Doğru cevap E.

Bireyin vicdanına karşı sorumluluğu bireysel sorumluluk sınıflandırmasına girer.

Sosyal sorumluluğun aleyhindeki görüşleri aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:
• Kârın maksimizasyonu asıldır.
• Sosyal sorumluluk iflletme için maliyet etkenidir
• Sosyal sorumluluk faaliyetlerinin bedelini toplum ödemelidir
• İşletmeler sosyal yeteneklere sahip değildir
• İşletmenin esas amacını aksatır
• Sosyal sorunlardan iflletmeler sorumlu değildir.

Doğru cevap: A