İŞLETMELERDE SOSYAL SORUMLULUK VE ETİK - Deneme Sınavı - 5

Sosyal ve kültürel güç işletmelerin diğer toplumsal sistemlerin normatif ve süreçsel
özelliklerini etkileme imkanıdır. Toplumda oluşan kültürel değerler ve yaşam tarzı üzerindeki etki gücüdür. Teknolojik güç, işletmelerin teknolojik ilerleme ve dönüşümde üstlendikleri rolü ifade eder. Fiziki çevre üzerindeki güç işletmelerin doğal kaynakların yönetimine katılma politikalarını etkileme gücünden kaynaklanır. Ekonomik güç sunulan mal ve hizmetlerin tür, kalite, fiyat ve satış koşullarını belirleme yeteneğine dayanır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Etik problemler yasal problemler değildir. İş etiğinin eksikliği örgüte ayrı bir maliyet yükleyecektir ve çalışanlara yönelik haksız davranışlar örgütün etiksel yapısını gösterebilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Etük dışı örgütler uzun vadeli planlar üzerinden kısa dönemli kârlara önem verirler. Doğru cevap A seçeneğidir.

En alt aşama, yasal olmayan davranışların sadece örgütle ilgili kısmının incelendiği aşamadır. İkinci aşamada, etik kurallar vardır. Ancak bu kurallar sadece yol göstericidir. Örgütün etik davranışının üçüncü aşaması etiksel karar alma süreci ile kurumun karar alma sürecinin bütünleştiği bir aşamadır. Kararların doğruluğu etik bir davranış olması ile ispatlanır. Bir örgüt toplumla iç içe yaşar ve aldıkları kararlar kendileri kadar başkalarını da etkiler. Örgütlerde etik davranış modeli birbirini etkileyebilecek karmaşık yapılardan oluşmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Aile ve eğitim kültürel etkilerin; etik kodlar ve cezalandırma örgütsel etkilerin, değerler ise bireysel etkilerin alt başlıkları arasında yer almaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

İşletmenin sosyal sorumluluk piramidinin en üstünde gönüllü sorumluluk yer almaktadır. Gönüllü etkinliklerde bulunmak gönüllü sorumluluğa ait bir sorumluluktur. Piramidin en alt basamağında ekonomik sorumluluk vardır. Kar amacı gütmek yasal bir sorumluluk değil, ekonomik bir sorumluluk olup tüm sorumlulukların temel dayanak noktasıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Bir işletme ile tüketiciler arasındaki ilişki bir sözleşmeye dayanır ve işletmecinin tüketiciye garanti sorumluluğu vardır. Ayrıca işletmelerin hükumetle ilişkilerini genişletmek etik sorumluluklarındandır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Özellikle bazı etik konular kültüre göre değişebildiği için, etik konusunun çok
kültürlülük ve uluslararası bir bağlamda incelenmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Türkiye Etik Değerler Mekezi Vakfı (TEDMER) 2001'de İstanbul'da kurulmuştur.

Sunulan mal ve hizmetlerin tür, kalite, fiyat ve satış koşullarını  belirleme yeteneğine dayanan güç ekonomik güçtür ve bu güç işletmelerin diğer beş alandaki güç ve etkisinin de kaynağıdır.

Örgütsel etkiler

Örgütlerde etik davranış modelinin merkezinde bireyler yer almaktadır. Çünkü bireylerin etik dışı davranışları örgütlerde gerçekleştirdiğinde model olma, kültürel bir davranış olarak yerleşme, norm ve değerleri oluşturmada etkin olacaktır.

Gönüllü sorumluluklar toplumun işletmeden istediği etkinliklerdir. İhtiyari sorumluluklardır. Sanata ve eğitime işletmeler tarafından yapılan mali destekler bu tür sorumlulukların sonucu olarak görülebilir.

Bir işletmenin ekonomik sorumluluğu, işletmeyi devam ettirerek yatırımcıları memnun etmek ve toplumun istek ve gereksinimlerini sağlamaya yönelik olarak mal ve hizmetleri üretmektir.

Etik davranış modelinde örgütsel etkiler başlığı altında Rol Modelleri yer alır. Diğer seçenekler bireyler başlığı altındadır.

Türkiye Etik Değerler Merkezi Vakfı ( TEDMER) 2001 yılında İstanbul'da kurulmuştur.

Türkiye'de 2008 yılında İş Ahlakı Dergisi adıyla bir dergi yayınlayan sivil toplum kuruluşu İktisadi Girişim ve İş Ahlakı  Derneği'dir.

Sosyal sorumluluğun anlamı, kapsamı toplumdan topluma, işletmeden işletmeye, kişiden kişiye değişebilir.  Zaman içinde değişiklik gösterir.

Genel olarak çalışanların temel etik ödevi, işletmenin amaçları doğrultusunda çalışmak ve amaçlara zarar verebilecek herhangi bir etkinlikten kaçınmaktır.

Bireysel sorumluluğun kişinin yakın çevresini kapsamaya başladığı nokta bir diğer açıdan, bireyin sosyal sorumluluğunun başlangıcı olarak da kabul edilebilir. Örneğin kişilerin daha sağlıklı yemek yemesi toplumsal açıdan daha düşük sağlık ve sosyal güvenlik maliyeti anlamı taşıdığı gibi, insanın daha dikkatli araç kullanması da yolların diğer sürücüler için daha güvenli olması ve böylece yine sağlık ve sosyal güvenlik maliyetlerinin azalması anlamı taşıyacaktır. Doğru yanıt A'dır.