İŞLETMELERDE SOSYAL SORUMLULUK VE ETİK - Deneme Sınavı - 8

Yöneticilerin sorumluluk alanlarını, özel yaşam, ekonomik ilişkiler, liderlik bilinci ve toplum üyesi olarak sosyallik şeklinde dört başlık altında toplamak da mümkündür. Doğru cevap C’dir.

İşletmelerin temel sorumlulukları ve ilgili başlıklar/eylemleri aşağıdaki gibidir;

Ekonomik Sorumluk

Yasal Sorumluluk

Ahlaki Sorumluk

 Gönüllü̈ Sorumluk

 Buna göre “Sosyal ve kültürel normlara özen gösterme” eylemi işletmelerin ahlaki sorumlulukları altında yer alır. Doğru cevap B’dir.

Mal ya da hizmet üretimi, bunların üretiminde ekonomiklik, çalışanların haklarının gözetilmesi, müşterilerin ihtiyaç ve isteklerine uygunluk birincil sorumluluklar iken, bu sorumluluklar yerine getirilirken ahlaki ve sosyal sorumlulukların gözetilmesi, tüm süreçlerde dürüstlük ve sözleşmelere uygun davranılması, iş dünyasında iş ahlakı değerlerinin yerleştirilmesine katkı sağlanması ve devlete vergi ödenmesi konusunda kayıt sorumluluğu gibi sorumluluklar ise ikincil derecedeki sorumluluklar şeklinde değerlendirilebilir. Buna göre D seçeneğinde verilen devlete vergi ödemede kayıt sorumluluğu işletmelerin ikincil sorumlulukları arasında yer alır. Doğru cevap D’dir.

Pazardaki tüketici ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik olarak örgütlenen işletmelerin asıl sorumlulukları, pazarın ihtiyaçlarını istek ve beklentilere uygun olarak, kârlı ve verimli bir şekilde karşılamalarıdır. Doğru cevap B’dir.

Müşterilere sunulan bir mal veya hizmette yasal boşluklardan yararlanarak sorunlu kısımları gizlemeye çalışan, ürün iadesinde zorluk çıkaran, rekabet etme adına üründe kullanıcıya zarar verecek bir maddeyi kullanan ya da benzeri tutum ve davranışları sergileyen bir işletmenin gönüllü sorumlulukları yerine getirme adına bir derslik yaptırması, rahatlıkla kendi içinde tutarsızlıklar barındıran bir davranış veya reklâm amaçlı bir çaba olarak değerlendirilebilir. Buna göre soruda verilen şirketin reklam yapma çabası içinde olduğu söylenebilir. Doğru cevap E’dir.

Lehteki görüşlere karşılık, işletmelerin sosyal sorumluluklarıyla ilgili aleyhte olan görüşler de mevcuttur. Sosyal sorumluluğun aleyhindeki görüşleri aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:

 Buna göre verilen ifadelerden II ve III işletmelerin sosyal sorumluluklarıyla ilgili aleyhte olan görüşlerdendir. İfade I ise işletmelerin sosyal sorumluluklarıyla ilgili lehte olan görüşlerdendir. Doğru cevap E’dir.

Son zamanlarda büyük bir yoğunluk kazanan çevre kirliliği, enerji ve hammadde yetersizliği, işletmelerin tekelleşmesi ve bazı politik rahatsızlıklar, modern yaklaşımın büyük bir destek görmesine yol açmıştır. Buna göre C seçeneğinde verilen toplumsal refahın önem kazanması modern yaklaşımın destek görmesine yol açan sebeplerden biri değildir. Doğru cevap C’dir.

İşletmelerin doğası ve sosyal sorumluluğuyla ilgili üç farklı görüş söz konusudur. 1- işletmelerin vicdanı yoktur 2- işletmeler bireylere benzer 3- işletmeler bir sosyal ve ekonomik etkilenendir

Sorumluluk, bireysel ve sosyal açılardan ele alınması gereken bir kavramdır. Kişi, her şeyden önce, birey olarak kendisine karşı sorumludur. İç sorumluluk, kişinin vicdanına karşı sorumluluğudur. Dış sorumluluk ise sınırları kanun ve hukuk normlarıyla çizilmiş sorumluluklar yanında sosyal normlarla da ilişkili olabilir. Dış sorumluluklar yerine gelmediğinde ayıplanma şeklinde yaptırım uygulanabilir.Doğru cevap E seçeneğidir.

Adam Smith (1723-1790) bu görüşü ilk savuna bilim adamıdır.

Thomas hobbes ve Locke'ın felsefesidir.

Tek sosyal sorumluluk, kaynaklarını, karları arttırmak için kaynaklarını ve faaliyetlerini tasarlamak olduğu kadar oyunu kurallarına göre oynamaktır.

Çoğu durumda bireyle sınırlı gibi gözüken sorumlulukların aslında sosyal boyutları vardır. Sosyal Sorumluluklarla iç içe
olan bireysel sorumlulukların toplumsal maliyeti de oldukça yüksek olabilmektedir.Bireysel sorumlulukların sosyal boyutu yoktur. Sağlıklı kişi, çevresine daha az bakım maliyeti yükler. Sosyal sorumluluk eğitimi ailede başlar. Doğru cevap D seçeneğidir.

Benzer şekilde Theodore Levitt’e göre işletmelerin sadece iki sorumluluğu vardır: Birincisi asgari seviyede yüz yüze ilişkilerde nezaket kurallarına uyma ve ikincil maddi kazancın yollarını araştırmaktır.

Karşıt görüşe göre işletmeler, tıpkı bireyler gibidir. İşletmelerin vicdanı vardır, gerçekten değil ama işletmenin sahiplerine ve etkilenenlerine karşı bir etik kurum gibi davranmalıdır. İşletme davranışı bu nedenle tıpkı bireylerin davranışı gibi etik standartlara göre geliştirilmelidir. İşletmeler amaçlara yönelik hareket eder ve bu nedenle hareketlerinin etik açıdan hesabını vermelidir.

Peter French'e aittir.

Patricia Werhane kullanmıştır.

Yöneticilerin sorumluluk alanlarını, özel yaşam, ekonomik ilişkiler, liderlik bilinci ve toplum üyesi olarak sosyallik şeklinde dört başlık altında toplamak mümkündür. Doğru cevap E seçeneğidir.

Norman Bowie ve Ronald Duska’a göre işletmelerin yükümlülükleri kâr elde etmeden çok daha fazladır. Yükümlülükler, dürüst davranmaı, kaçınılamayan ya da savunması olmayan zararlara neden olma ve diğerleri için zararlı olabilecek durumlar ile diğerlerinin düzeltemeyeceği durumları engellemeyi de içerir.

Bir işletmenin yapısı, yönetsel bağlılık teorisine göre, stratejisi ile uyumlu olmalıdır