İŞLETMELERDE SOSYAL SORUMLULUK VE ETİK - Deneme Sınavı - 1

Sosyal Sözleşme: İşletmelere etkilenenler bakış açısıyla bakan görüş aynı zamanda “sosyal sözleşme” kavramı temeline de oturmaktadır. İşletme ile etkilenenleri arasındaki sosyal sözleşme, kesin ve açık fikir birliğine dayanır. Benzer şekilde Patricia Werhane “karşılıklı güvene dayanan ilişkiler” kavramını kullanmış ve bir etkilenenin ya da grubun bir diğerinin çıkarını gözeterek davranması anlamına gelen “ güven ve bağlılık” temeline dayanır. Doğru cevap B'dir.

Kenneth Goodpaster ve John Matthews örneğin, işletmeler amaçlara, ekonomik değerlere ve stratejilere sahip olmalarıyla inanıldığı için, bir vicdana sahip olmalılar. Bu bilim adamları gerçekte işletmelerin bireylerle eşit düzeyde bir vicdana sahip olmaları gerektiğine inanmaktadırlar ancak işletmeleri bir birey olarak kabul etmek, işletmelerin sorumluluğunu analiz etmede bir iskelet sunar. Doğru cevap C'dir.

“İşletmelerin kişiliği yoktur, kâr amaçlı kurumlardır” görüşü, “işletmelerin öncelikli görevi kâr elde etmektir, etik sorumlulukla hareket etmek değildir” temeline dayanır. Bu görüş, işletme etiğinin çerçevesi için önemlidir çünkü işletmelerin kişiliği olmayan varlık” olarak tanmlanması, kuruma etik mesuliyet ve sorumluluğun bir katkı sağlamayacağını iddia eder. Faydacılık temelli bu görüş, işletmelerin geniş kesimi için en iyiyi sağladığını varsayar. Adam Smith (1723-1790), bu görüşü ilk savunan bilim adamıdır. Ona göre bireyler, kişisel çıkarlarla motive olur “görünmez el” ilkesini benimser ve toplumun ekonomik refahını destekler. Doğru cevap D'dir.

Davis işletme profesyonellerinin sosyal sorumlu olmak için izlemesi gereken beş geniş ilke ya da yükümlülük önermiştir:

Doğru cevap E'dir.

İşletmeler, stratejileri en az dört düzeyde belirler: Yatırım, firma, işletme ve fonksiyonel. Doğru cevap E'dir.

Manipülatör liderlik biçimi, liderliği etik çerçevesi dışında gören, Machivellian etik üzerine oturmuştur. Bu nedenle son hak, ulaşılması beklenen amacı ifade etmektedir. Bu yaklaşımda etik liderlik tarzı egoisttir ve temel olarak ekonomik olma ile motive edilmiştir. Güven ve ilişkilerin oluşturma ilgilerine ve kaliteden yoksundur. Kısa dönemli amaçlara odaklanmıştır. Doğru cevap B'dir.

Profesyonel lider, etkinliği yani “doğru şeyleri yapmayı” amaçlar. Bu tarzın teorisi Peter Druker’ın prensiplerine dayanır ve liderler başkaları vasıtasıyla etkin bir şekilde iş yapmak için araçlara ve yeteneklere sahip bir profesyoneldir. Doğru cevap A'dır.

Bürokratik lider, kural temelli etik liderlik biçimidir. Ünlü Alman sosyolog Weber’in teorisi üzerine oturmuştur. Bürokratik lider, ideal organizasyonel bürokrasiyi şekillendiren rasyonel prensiplerle hareket eder. Bu organizasyonun fonksiyonlarını ve amacını açıklayan kuralların bir bileşimidir. Denetim yapısının emir-komuta zincirini gösteren bir hiyerarşi, iyi tanımlanmış iş tanımları, iletişim kuran ve kuralları empoze eden profesyonel yönetici, derece ve ayrıcalıklarla ödüllendirilmiş, konusunda uzman olarak kabul edilen teknik açıdan kaliteli çalışanlar demektir. Doğru cevap D'dir.

Güçlü örgüt kültürü aşağıdaki özelliklere sahiptir:

Doğru cevap C'dir.