İŞLETMELERDE KARAR VERME TEKNİKLERİ

Karar ağacı, strateji matrisi yardımıyla karar vericinin karşılaşabileceği tüm senaryoları bir arada görmesine yardımcı olan grafiksel bir yardımcıdır. Temel olarak ağaca benzeyen bir yapısı olduğu için karar ağacı adı verilmiştir.

Genellikle karar ağacının başlangıç düğümüdür. Bununla birlikte bu bir zorunluluk değildir. Karar düğümü karar ağacı üzerinde kare sembolü ile gösterilir ve karar değişkenini temsil eder.

Strateji matrisindeki doğal durumların karar ağacında gösterilmesi için şans düğümlerinden yararlanılır. Şans düğümleri, karar ağacında daire sembolü ile gösterilir.

Doğal durum olasılıklarının elde edilen yeni bilgiler ışığı altında geliştirilmesi için, olasılık teorisinde önemli bir yere sahip olan Bayes teoremi kullanılabilir. Bayes teoremi temel olarak bir olaya ilişkin bilinen olasılıkların yeni bilgi ışığı altında tekrar gözden geçirilmesi işlemidir.

Karar verme problemlerinde tam bilginin beklenen değeri (Expected Value of Perfect Information) EVPI kısaltması ile kullanılır.

Karar verme problemlerinde karar dalları stratejileri (seçenekler-alternatifler), göstermek için kullanılır.

Karar verme problemlerinde şans dalları doğal durumları (olayları) göstermek için kullanılır.

İlgili dal nihai sonucun belirtildiği kısımdır. Strateji matrisinin hücrelerinde yer alan sonuçlar olan kârlar (faydalar) ya da zararlar (maliyetler) bu noktalara yazılır.

Tam bilginin beklenen değeri, hangi doğal durumun ortaya çıkacağının kesinlikle öğrenilmesiyle elde edilebilecek en iyi getiri değeri ile hangi doğal durumun kesinlikle ortaya çıkacağı bilgisi öğrenilmeden önceki en iyi beklenen getiri değeri arasındaki fark olarak tanımlanabilir.

Tam bilginin getirisi; her doğal durum için en iyi değerler (kazanç yapılı problemde en yüksek değer, maliyet yapılı problemde en düşük değer) ile ilgili doğal durum olasılıklarının çarpımlarının toplamı biçiminde hesaplanır.