İŞLETMELERDE KARAR VERME TEKNİKLERİ - Deneme Sınavı - 17

ELECTRE yöntemi, problemin türüne göre seçim, sıralama ve sınıflama olmak üzere üç başlıktan oluşur. Seçim probleminde kullanılan yöntemler ELECTRE I, ELECTRE Iv ve ELECTRE Is yöntemleridir.

ELECTRE yöntemi, problemin türüne göre seçim, sıralama ve sınıflama olmak üzere üç başlıktan oluşur. Seçim probleminde kullanılan yöntemler ELECTRE I, ELECTRE Iv ve ELECTRE Is yöntemleridir. Sıralama problemlerinde ise ELECTRE II, ELECTRE III ve ELECTRE IV yöntemleri kullanılmaktadır.

ELECTRE yöntemi, problemin türüne göre seçim, sıralama ve sınıflama olmak üzere üç başlıktan oluşur. Seçim probleminde kullanılan yöntemler ELECTRE I, ELECTRE Iv ve ELECTRE Is yöntemleridir. Sıralama problemlerinde ise ELECTRE II, ELECTRE III ve ELECTRE IV yöntemleri kullanılmaktadır. Sınıflama problemlerinde kullanılan ELECTRE yöntemi ELECTRE TRI olarak adlandırılır.

Yukarıda verilen avantajlarının yanı sıra yöntemin bazı dezavantajları da vardır. Bunlar aşağıdaki gibi verilebilir:

• Uyum ve uyumsuzluk matrisleri yardımıyla alternatiflerin ikili karşılaştırmaları yapıldığından, alternatif ve kriter sayısı arttıkça yapılan karşılaştırmalar karmaşıklaşmakta ve karşılaştırmalar zaman alıcı olabilmektedir.
• Yöntem sadece lider alternatifleri üretir, bazen tercih edilen alternatifleri belirlemede yetersiz kalır.
• Yöntem temel olarak, az elverişli olan alternatifleri eleyerek çözüm sağladığından, az sayıda kriter ancak alternatif sayısının çok olduğu karar problemleri için uygundur.

ELECTRE II yöntemi tüm alternatiflerin iyiden kötüye doğru sıralanmasını sağlar.

a ve b alternatiflerinin karşılaştırılmasında ortaya çıkabilecek muhtemel durumlar aşağıdaki gibidir (Figueira, Mousseau ve Roy, 2005, 137):
• aPb durumu: aSb ve bSa değil ise, a alternatifi güçlü bir şekilde b’ ye tercih edilmektedir.

a ve b alternatiflerinin karşılaştırılmasında ortaya çıkabilecek muhtemel durumlar aşağıdaki gibidir (Figueira, Mousseau ve Roy, 2005, 137):
• aPb durumu: aSb ve bSa değil ise, a alternatifi güçlü bir şekilde b’ ye tercih edilmektedir.
• bPa durumu: bSa ve aSb değil ise, b alternatifi güçlü bir şekilde a’ ya tercih edilmektedir.

a ve b alternatiflerinin karşılaştırılmasında ortaya çıkabilecek muhtemel durumlar aşağıdaki gibidir (Figueira, Mousseau ve Roy, 2005, 137):
• aPb durumu: aSb ve bSa değil ise, a alternatifi güçlü bir şekilde b’ ye tercih edilmektedir.
• bPa durumu: bSa ve aSb değil ise, b alternatifi güçlü bir şekilde a’ ya tercih edilmektedir.
• aIb durumu: aSb ve bSa ise, a ile b farklı değildir.

a ve b alternatiflerinin karşılaştırılmasında ortaya çıkabilecek muhtemel durumlar aşağıdaki gibidir (Figueira, Mousseau ve Roy, 2005, 137):
• aPb durumu: aSb ve bSa değil ise, a alternatifi güçlü bir şekilde b’ ye tercih edilmektedir.
• bPa durumu: bSa ve aSb değil ise, b alternatifi güçlü bir şekilde a’ ya tercih edilmektedir.
• aIb durumu: aSb ve bSa ise, a ile b farklı değildir.
• aRb durumu: aSb değil ve bSa değil ise, a ile b karşılaştırılamaz.

Uyum setlerinin belirlenebilmesi için Y matrisinden yararlanılır.

Birden fazla niteliğin aynı anda en iyi değerleri alabilmesi çabası çok kriterli karar verme tekniklerinin geliştirilmesine neden olmuştur. Doğru cevap C'dir.

Karar vermede belirlilik durumunda gelecekte ortaya çıkması beklenen doğal durumun gerçekleşme olasılığı p = 1 dir

İyimserlik ölçütünde karar verici, kazanç yapılı problemlerde “kazanabileceğim en büyük kazançlardan en büyüğünü seçerim” felsefesi ile hareket eder. Doğru cevap E’dir.

Bayes kuralında P(D_i ) olasılıkları önsel olasılıklar, P(D_i |x) olasılıkları ise sonsal olasılıklar olarak adlandırılır.

Hiyerarşik yapı amaç, kriterler ve seçeneklerden oluşur. Hiyerarşik yapının oluşturulmasında ilk adım amacın belirlenmesidir

İkili karşılaştırmalarda bir kriterin kendisi ile karşılaştırılması veya kendisi ile eşit oranda öneme sahip bir kriterle karşılaştırılması sonucu 1’dir. Doğru cevap B'dir.

Analitik ağ sürecinde kümeler arasındaki etkileşim bağımlılık olarak ifade edilir ve iki türlü tanımlanır. İlk tanımlama kümeler arasındaki etkileşime ilişkin iken ikincisinde kümelerin kendi içinde etkileşime yöneliktir. Kümeler arasındaki etkileşim dış bağımlılık, küme içinde etkileşim iç bağımlılık olarak isimlendirilir. İç bağımlılık bir kümenin elemanlarının aynı küme içindeki elemanlarla ilişkili olması durumudur. İç bağımlılık kriterlerin yer aldığı küme için söz konusu olabileceği gibi seçenekleri içeren küme için de söz konusu olabilir. İç bağımlılığın gösteriminde bir kümeden çıkıp aynı kümeye bağlanan ok kullanılır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Ağırlıklandırılmış süpermatris üzerinde ardışık kuvvet alma işlemlerine; elde edilen kuvvet matrisi bir önceki kuvvet matrisiyle eşit olana kadar devam edilir. Elde edilen son matris limit süpermatris olarak adlandırılır. Limit süpermatris değerleri ağda yer alan elemanların bütünsel öncelik değerlerini gösterir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Analitik ağ süreci ile çözüm; karar probleminin tanımlanması ve modellenmesi ile başlayan ve seçeneklerin öncelik değerlerine ulaşılması ile biten beş adımdan oluşur.

Karar probleminin çözümünde en iyi seçeneğin belirlenmesi istendiğinde seçim limit süpermatristeki global öncelik değerine göre gerçekleştirilir. Kriterler arasından en etkili olanın belirlenmesi veya etki düzeyine göre bir sıralama elde edilmesi istendiğinde ise, kriterler öncelik değerlerine göre büyükten küçüğe doğru sıralanır. En büyük öncelik değerine sahip kriter en etkili kriter olarak benimsenir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Analitik ağ sürecinde ikili karşılaştırmalarında: Eşit derecede önemli tanımının açıklaması: “her iki faktör aynı öneme sahiptir”; Orta derecede önemli tanımının açıklaması: “bir faktör diğerine göre biraz daha önemlidir”; Önemli tanımının açıklaması “Bir faktör diğerine göre kuvvetle daha önemlidir”; Çok önemli tanımının açıklaması: “Bir faktör diğerine göre yüksek derecede kuvvetle daha önemlidir”; Aşırı derecede önemli tanımının açıklaması: “bir faktör diğerine göre çok yüksek derecede önemlidir”. Doğru cevap E seçeneğidir.