İŞLETMELERDE EĞİTİM VE GELİŞTİRME

Tepkinin Değerlendirilmesi Değerlendirme sürecinin ilk aşamasıdır. Doğru cevap C'dir.

Kirkpatrick (1998), katılımcıların tepkilerini ölçerken dikkat edilmesi gereken ilkeleri aşağıdaki şekilde listelemiştir:

Sonuca dönük değerlendirmede, eğitim sonrası kâr, satışlar, müşteri memnuniyeti, şikâyetler, kazalar, kalite ve devamsızlık gibi konuların etkileri değerlendirilir. Sonuç raporu; üretimin arttığı, kalitenin iyileştirildiği, kazaların sıklığında azalma olduğu, satışların ve kârın arttığı gibi konuları içermelidir. Kısaca, bu aşamada eğitim programının etkililiği ölçülür. Doğru cevap D'dir.

Eğitim Yatırımının Değerlendirilmesi Jack Phillips, eğitimin sonucunun parasal değeriyle eğitim programının maliyetini karşılaştırdığı beşinci ve son aşamayı eklemiştir. Doğru cevap E'dir.

Eğitim sonuçlarının değerlendirilmesi sürecinde hangi aşama kullanılırsa kullanılsın, işlevsel bir değerlendirme yapabilmek için uyulması gereken bazı temel ölçütler bulunmaktadır. Bunlar; kullanışlılık, yapılabilirlik, uygunluk ve doğruluk olmak üzere dört başlık olarak aşağıda açıklanmıştır. Doğru cevap A'dır.

Sistemin geliştirmesine dönük olarak yapılan izleme değerlendirmesi, öğrenmenin iş yaşamına
transferinin değerlendirilmesidir. Eğitim programlarının tamamlayarak görevi başına dönen
katılımcıların, öğrendikleri bilgi, beceri ve davranışlarını görevlerinde uygulama başarılarının
izlenmesiyle yapılan bir değerlendirme türüdür. Başka bir deyişle, bireylerin öğrendikleri bilgi, beceri ve
davranışların kalıcılığı ve bunun etkileri değerlendirilir.

Doğru cevap a'dır.

Günümüzde kullanılan pek çok değerlendirme yaklaşımlarının başlangıcı, öğretim tasarımının sistematik
kuramlarına dayanmaktadır. Bu yaklaşımlarda daha çok amaca dönük değerlendirme yöntemlerinden biri
olan Kirkpatrick Değerlendirme Modeli kullanılmaktadır (Phillips, 1991). Donald Kirkpatrick tarafından
1959 yılında geliştirilmiş bu modelde, hiyerarşik olarak betimlenen, katılımcıların tepkisinin, öğrenme
miktarının, iş yaşamındaki davranışlarının ve gözlenen etkisinin ölçüldüğü dört aşamalı bir değerlendirme
modeli sunulmuştur (Kirkpatrick, 2000).

Doğru cevap b'dir.

Kirkpatrick (1998), katılımcıların tepkilerini ölçerken dikkat edilmesi gereken ilkeleri aşağıdaki
şekilde listelemiştir:
• Amaçlarınızı belirleyin.
• Tepki formu hazırlayın.
• Görüş ve önerilerin yazılmasını teşvik edin.
• Bütün katılımcılardan yanıt alın.
• Katılımcıların dürüst yanıtlar vermesini teşvik edin.
• Kabul edilebilir ölçütler geliştirin.
• Ölçütlere göre tepkileri değerlendirin ve uygun eylem planı hazırlayın.
• Tepkileri uygun biçimde işe koşun.

Doğru cevap c'dir.

Kirkpatrick (1998), eğitimin sonuçlarını ölçerken dikkat edilmesi gereken ilkeleri aşağıdaki şekilde
listelemiştir:
• Uygulayabilirseniz kontrol grubu kullanın.
• Elde edilecek sonuçlar için belirli bir süre bekleyin.

• Eğitim programı uygulamasının hem öncesinde hem de sonrasında değerlendirme yapın.
• Belirli zaman aralılarında değerlendirmeyi tekrar yapın.
• Fayda ve maliyeti göz önünde bulundurun.
• Sonuçları ispatı mümkün değilse kanıtların yeterli olduğunu unutmayın.

Doğru cevap d'dir.

Yapılabilirlik değerlendirme ölçütlerinden biridir. Doğru cevap e'dir.

Değerlendirme, ölçme sonuçlarını bir ölçütle karşılaştırılarak ölçülen özellik hakkında bir karar verme sürecidir.  Görüldüğü üzere değerlendirme, ölçmeyi takip eden bir süreçtir. Özetle değerlendirme, üç ardışık işlemden oluşmaktadır. Bunlar; ölçme sonucu elde edilen ve ölçüm dediğimiz gözlem verileri, verileri karşılaştıracak bir ölçüt ve en sonunda kararını verdiğimiz değer yargısından oluşmaktadır.

Çözümleme, örgütsel ve bireysel gelişimlerine yanıt verecek eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi, hedeflerin saptanması, olanakların gözden geçirilmesi ve önceliklerin belirlenmesi aşamasıdır.

Tasarımlama, saptanan gereksinimleri karşılayacak eğitim amaçlarının belirlenmesi, öngörülen yeterlikleri kazandıracak içeriğin düzenlenmesi, öğretim yöntemlerinin seçilmesi, öğretim stratejilerinin geliştirilmesi ve amaçlara ulaşma düzeyini değerlendirmeye dönük ölçme araçlarının hazırlandığı aşamadır.

 Geliştirme, öğretme-öğrenme süreçlerinde kullanılacak olan materyallerin tasarımının yapıldığı aşamadır.

Uygulama aşaması, eğitimlerin sağlıkla yürütülebilmesi için gerçekleştirilecek olan uygulamanın planlanması aşamasıdır.

Değerlendirme aşaması ise, eğitimlerin uygulamada sınanmasına ilişkin çalışmalar ve bu çalışmalardan elde edilen geribildirime dayalı olarak verilen kararlardır

Değerlendirme süreci aşağıdaki görselde görüldüğü üzere, hiyerarşik olarak ilerlemektedir. 

İkinci basamakta tasarımlama işlemleri yer almaktadır.

Çözümleme, örgütsel ve bireysel gelişimlerine yanıt verecek eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi, hedeflerin saptanması, olanakların gözden geçirilmesi ve önceliklerin belirlenmesi aşamasıdır.

Tasarımlama, saptanan gereksinimleri karşılayacak eğitim amaçlarının belirlenmesi, öngörülen yeterlikleri kazandıracak içeriğin düzenlenmesi, öğretim yöntemlerinin seçilmesi, öğretim stratejilerinin geliştirilmesi ve amaçlara ulaşma düzeyini değerlendirmeye dönük ölçme araçlarının hazırlandığı aşamadır.

 Geliştirme, öğretme-öğrenme süreçlerinde kullanılacak olan materyallerin tasarımının yapıldığı aşamadır.

Uygulama aşaması, eğitimlerin sağlıkla yürütülebilmesi için gerçekleştirilecek olan uygulamanın planlanması aşamasıdır.

Ön değerlendirme, eğitim etkinlikleri başlamadan önce katılımcıların o eğitimle ilgili ön bilgi düzeyini ya da gereksinimlerini belirlemeye dönük bir değerlendirmedir. Sene başında yapılan bu sınav bir ön değerlendirme örneğidir.

Son değerlendirme genellikle eğitimin sonunda uygulanır ve şu sorulara yanıt aranır:

Başlangıç düzeyini belirlemek ön değerlendirme aşamasında yanıt aranan bir durumdur.

Kirkpatrick (1998), katılımcıların tepkilerini ölçerken dikkat edilmesi gereken ilkeleri aşağıdaki şekilde listelemiştir:

Kontrol grubu kullanmak daha çok eğitim faaliyetlerinin değerlendirilmesinde söz konusu olan bir durumdur.

Kullanışlılık Uygulanan eğitim programlarının sonuçlarını elde etmek isteyen bölümün ya da bireylerin gereksinimlerini karşılamaya dönük bilgilerin üretilmesidir.

Yapılabilirlik Bu ölçüt, değerlendirmenin etkinliğini ve verimliliğini artırmayı amaçlamaktadır. Değerlendirme gerçekçi, tamamlanabilir ve ekonomik olmalıdır.

Uygunluk Bu ölçüt değerlendirmenin, katılımcılara zarar vermeyecek biçimde yasal ve ahlaki ilkeleri göz önünde bulundurarak yürütülmesidir.

Doğruluk ölçütü, değerlendirme sonuçlarını gerçeğe uygun ve güvenilir biçimde olduğu gibi yansıtılmasını amaçlamaktadır.

Hazırbulunuşluk ise bir değerlendirme ölçütü değil bir gelişim kavramıdır.

Başarı testleri daha çok bilişsel süreçleri, tutum ölçekleri ve anketler  daha çok duygusal sonuçları , raporlar genel sonuçları değerlendirmek için kullanılır. Davranışsal sonuçları değerlendirmek için gözlem, görüşme ve denetim listesi tekniklerinden yararlanılmaktadır.

Ölçek maddelerini geliştirme aşamasında bazı konulara dikkat etmekte yarar bulunmaktadır. Bunları kısaca aşağıdaki biçimde belirtmek olanaklıdır: