İŞLETMELERDE EĞİTİM VE GELİŞTİRME

Eğitim etkinlikleri programın içeriğine dayalı anlamlı performans üzerinde odaklanır, geliştirme etkinliklerinde ise odak noktası kişisel gelişimdir.

Geliştirme kavramı, bir işletmedeki çalışanlarının bireysel potansiyellerini belirleyip bu kişileri işletmedeki uygun konum ve görevlere hazırlamak için esnek bir yapı içinde öğrenme ve gelişim olanakları sunma anlamına gelmektedir. Bu tanıma göre ilk yapılması gereken şey, her çalışanın bireysel potansiyelinin saptanmasıdır. Potansiyel, geliştirilebilir gizil güçlerin toplamıdır. Zekâ, yetenek, ilgi, kişilik, öğrenme biçimi, güdülenme ve denetim odağı gibi özelliklerin tümü potansiyelin birer parçasıdır. İnsanların potansiyelini dikkate almadan ya da potansiyellerine aykırı olarak onların gelişimlerine katkıda bulunmak pek olanaklı değildir.

Koç, dostça bir iletişim kurmalıdır.

Girişimcilik Koçluğu: Bu tür koçluk uygulamaları genellikle yeni bir iş kurmak isteyen ya da işlerini geliştirmeyi hedefleyen kişilere dönük olarak gerçekleştirilmektedir. Oldukça özel ve dar kapsamlı bir koçluk uygulaması olan girişimcilik koçluğu, bazen “işletmecilik koçluğu” olarak da anılmaktadır. Bu tür koçluk hizmetlerinden yararlanan girişimciler hedeflerini daha iyi belirleyebilir, koşulları gerçekçi biçimde değerlendirir, uygulanabilir bir eylem planı hazırlar, kaynaklarını etkin biçimde kullanır ve uygun kararlar vermenin getirdiği doyumu yaşarlar.

Koçluk süreci, anlaşma, tanıma, yönlendirme, izleme ve değerlendirmeden oluşmaktadır.

Ekim Yapma: Bu teknikte mentorun görevi oldukça zordur. Mentorlar çoğu zaman öğrenmesi ya da gelişim göstermesi gereken kişiyi değişime hazırlamada ciddi güçlüklerle karşılaşırlar. Belirli durumlarda mentorun söylediklerini yönlendirilen anlamaz ya da kabul etmez. Bu sıkıntılı bir durumdur. Eğer böyle bir durum varsa, mentor ön alıcı bir şekilde söylediklerinin gerçek durumlarda ne kadar değerli olduğuna öğrencisini inandırmak zorundadır.

İletişim: İyi bir danışmanın belki de en önemli özelliği danışanlarıyla etkili bir iletişim kurmasıdır. Bir danışmanın doğru şeyler söylemesi yetmez, önerilerini kabul edilebilir hale getirmek de danışmanın sorumluluğundadır. Bu anlamda danışmanın sunuş ve pazarlama becerilerinin gelişmiş olması gerekir. İletişim kısaca anlamları ortak kılma süreci olduğuna göre danışma sürecinin her aşamasında dürüst ve saydam bir iletişime gereksinim duyulacağı açıktır. Başarılı iletişim, danışman ve danışana kendilerini doğru ifade edebilme şansı verir. Bu anlamda, danışman, gelişim sürecinde olası seçenekler konusunda öneriler bekleyen danışana kendi görüşlerini anlatabilmeli ve danışanın bu önerilere verdiği sözlü ve sözsüz tepkileri iyi çözümleyebilmelidir.

Her işyerinde görevini büyük zevk alarak ve üstün başarıyla gerçekleştiren çalışanlar olduğu gibi hoşlanmadan ve geçiştirerek yapan çalışanlar da vardır. İşini çok iyi yapan ve bundan doyum elde eden insanlar o işyerinde başkalarına örnek gösterilirler. Dahası, çoğu çalışan, bu meslektaşlarının sırlarını merak eder. Bazı işletmeler, geliştirme çalışmalarının bir parçası olarak, üstün düzeyde başarılı olan çalışanların düşünme, iş yapma ve yaşama biçimlerini başkalarının da bilmesini ister. Bu amaçla, model alınan kişinin tipik bir günü kayıt edilerek başkalarının izlemesi istenir. Modeli izleyen ve beğenen öteki çalışanların bazıları aynı düşünce, duygu ve davranışları modellemeye çalışır. Rol modelini başarıyla taklit edenler de kısa süre içinde kendi yaşamlarındaki değişikliklere tanıklık ederler. Örneğin, bir otomobil fabrikasında 30 yıl aralıksız çalışan ve o işyerinde efsaneleşen bir kişinin rol modeli olarak alınması olanaklıdır

İşletmelerdeki geliştirme çalışmalarının özendirilmesi kadar bu çalışmalara katılarak kendini geliştiren ve elde ettiği kazanımları/yetkinlikleri işletmenin kullanımına sunan katılımcıları ödüllendirme konusu da oldukça önemlidir. İşletmelerin eğitim/geliştirme alanındaki tipik uygulaması düzenlenen etkinliklere katılan kişilere bir belge vermektir. Ancak bunun artık pek yeterli olmadığı her geçen daha iyi anlaşılmaktadır. Başarı ile katılım birbirinden iyi ayrılmalıdır. Nitekim özellikle eğitim çalışmalarında bu yönde bir ayrım başlamıştır. Eğitimde belirli bir düzeyin üstünde puan alan katılımcılara “başarı belgesi”, geri kalanlara da “katılım belgesi” verilmektedir. Benzer bir uygulama, geliştirme alanında da yapılmalı ve gönüllü katılım kadar başarılı olmak da özendirilmelidir.

Eğitim etkinlikleri programın içeriğine dayalı anlamlı performans üzerinde odaklanır, geliştirme etkinliklerinde ise odak noktası kişisel gelişimdir. Doğru cevap B'dir.

Eğitim uygulamalarında çoğu zaman profesyonel bir eğitimci ve katılımcı kitlesi vardır, diğer özellikler ise geliştirme yöntemlerinin özelliklerindendir. Doğru cevap D'dir.

Kişisel gelişimde temel olarak çalışanların kişisel öğrenme ve gelişim gereksinimlerini karşılayarak onlara yeni bilgi, tutum ve beceriler kazandırmayı hedefleyen çalışmaların tümü bu başlık altında değerlendirilebilir. Kişisel gelişim etkinliklerinde genel olarak iletişim, takım çalışması, sunuş teknikleri, eğiticilerin eğitimi, yaratıcılık, motivasyon, sorun çözme, kalite teknikleri, liderlik, insan ilişkileri, karar alma yöntemleri vb. konular üzerinde durulur. Doğru cevap E'dir.

Mesleki gelişim alanındaki çalışmalar üç alt başlıkta incelenebilir. Bunlardan birincisi, bir mesleğin ya da işin gerektirdiği temel yeterlikleri kazandırmaya dönük etkinliklerdir. Bu tür çalışmalar genellikle işe yeni başlayan ve hizmet öncesi eğitiminde yetersizlik görülen bireylere dönük olarak düzenlenir. İkincisi, bir mesleği sürdürmekte ya da bir işi yapmakta olan kişilerin alanındaki gelişmeleri öğrenmesine yönelik etkinliklerdir. Günümüzde her meslekte sürekli gelişmeler ortaya çıktığı için çalışanların sahip oldukları bilgi, tutum ve becerileri de sürekli güncellemeleri gerekmektedir. Üçüncüsü, bireylerin kendi mesleklerindeki en ileri düzey yetkinlikleri yakından izlemesi, öğrenmesine ve içselleştirmesine dönük olarak gerçekleştirilen etkinliklerdir. Doğru cevap D'dir.

Koçluk uygulaması özellikle kariyerinin başlangıç aşamalarında bulunan çalışanlar için büyük önem taşımaktadır. Potansiyeli erken keşfedilen ve işletme içinde uygun görevler için hazırlanan kişiler hem verimli çalışmakta, hem kariyer merdiveninde hızlı ilerlemekte, hem de işletmeye daha üst düzeyde katkı sağlamaktadırlar. Kariyerinin sonlarına yaklaşmış profesyoneller için sağlanacak koçluk hizmetlerinden yararlanma daha düşük olmaktadır çünkü üst yöneticiler iş yoğunluğu içinde gelişim etkinliklerine zaman ayıramamakta, programı aksatmakta ve hedeflerinden vazgeçebilmektedir. Doğru cevap E'dir.

İyi bir koç gelişim hedeflerini çalışanla birlikte belirlemelidir. Bu nedenle doğru cevap E'dir.

Yönetim Koçluğu: İşin gerektirdiği teknik yeterliklere sahip olan ama yönetim ve liderlik özellikleri yetersiz olduğu için çeşitli sorunlar yaşayan yöneticiler için geliştirilen bu tür koçluk uygulamaları büyük ölçüde dışarıdan koçlar aracılığıyla yürütülmektedir. Bu tür koçluk uygulamaları genellikle üst düzey yöneticilerin karşılaştığı deneyim eksikliği, mutsuzluk, iş doyumunun düşüklüğü, yorgunluk ve insanlardan uzaklaşma gibi durumlar için geliştirilmiştir. Koçluk uygulamaları sayesinde yöneticiler kendilerini daha iyi tanımakta, insan ilişkileri iyileşmekte, olaylara farklı açılardan bakmakta, verimli çalışma alışkanlıkları geliştirmekte, esnek/anlayışlı bir yönetim anlayışı sergilemekte ve takım bilinci geliştirmektedirler. Doğru cevap A'dır.

İzleme evresinde koçluk kapsamında kendisine uygun seçenekler önerilen kişiler söz konusu olanaklardan yararlanırken koçluk yapan kişi de süreci izler ve belirli aralıklarla toplantılar yapar. Bu toplantılarda koç, hem yararlanıcının görüşlerini alma hem de kendisinin önerilerini paylaşma şansını yakalar. Kurdukları iletişime bağlı olarak yeni kararlar alır ya da planlar yaparlar. Doğru cevap C'dir.

Ekim Yapma: Bu teknikte mentorun görevi oldukça zordur. Mentorlar çoğu zaman öğrenmesi ya da gelişim göstermesi gereken kişiyi değişime hazırlamada ciddi güçlüklerle karşılaşırlar. Belirli durumlarda mentorun söylediklerini yönlendirilen anlamaz ya da kabul etmez. Bu sıkıntılı bir durumdur. Eğer böyle bir durum varsa, mentor ön alıcı bir şekilde söylediklerinin gerçek durumlarda ne kadar değerli olduğuna öğrencisini inandırmak zorundadır. Doğru cevap B'dir.

Deneyim paylaşımında geleneği olan ve kurumsallaşmış işletmelerde çok önemsenen bu yöntemde kıdemli ve başarılı çalışanlar kendi deneyimlerini başkalarıyla paylaşmaktadırlar. Bu tür paylaşım toplantıları belirli aralıklarla yapılabileceği gibi görülen gerek üzerine de düzenlenebilmektedir. Mesleki yaşamları boyunca birçok olaya tanık olmuş ve bunlardan önemli dersler çıkarmış olan kıdemli çalışanların bu deneyimleri özellikle işe yeni girenler açısından yol gösterici olabilir. Doğru cevap D'dir.