İŞLETMELERDE EĞİTİM VE GELİŞTİRME

Bir programı ortaya çıkarmaya "hazırlama", hazırlanan taslağın ön denemelerini yapıp gerekli düzeltmeleri gerçekleştirmeye "geliştirme", uygulamadaki bir programda zaman içinde güncellemeler yapmaya da "iyileştirme" denir.

Eğitimde program geliştirme çalışmaları bir ekip tarafından yürütülür. Bu ekipte konu uzmanları, eğitimciler, birim temsilcileri, eğitim uzmanları vb. kişiler bulunur. Takım çalışması esas alınır. Süreç sistematik bir şekilde ve kendi içinde geribildirimli olarak yürütülür. Tüm aşamalarda eğitim biliminin ilkelerinden hareket edilir. Tüm kararlar, ilgili uzmanların yönlendirmesiyle, tüm ekip üyeleri tarafından hep birlikte alınır. Bu konuda başta yöneticiler olmak üzere kimsenin dışarıdan gereksiz müdahalesine izin verilmez.

İşletmelerdeki eğitim ve geliştirme çalışmaları genellikle üç başlık altında toplanır. Kurum kültürünün, vizyon, misyon, değerler ve stratejik hedeflerin yaygınlaştırılmasıyla ilgili çalışmalar kurumsal gelişim amacına dönüktür.  İşle ilgili eğitimler mesleki gelişim olarak değerlendirilir. Çalışanların bireysel yetkinliklerini artırmaya dönük çalışmalar ise kişisel gelişim başlığı altında ele alınır.

Eğitim programları geliştirilirken yapılması gereken ilk iş eğitim gereksinimlerinin belirlenmesidir. Saptanan gereksinimler tür ve yaygınlık durumuna göre analiz edildikten sonra nasıl bir program geliştirme çalışmasına girişileceği, ekipte kimlerin yer alacağı, zaman çizelgesinin ne olacağı, ne kadar bir bütçeye gereksinim duyulacağı vb. konulara karar verilebilir.

Farklar yaklaşımına göre eğitim gereksinimi, işgörenlerin var olan yeterlik düzeyi ile olması istenen düzey arasındaki farkın belirlenmesiyle saptanır. Burada olması istenen süre 10 dakika, var olan süre 20 dakikadır. Aradaki 10 dakikalık farkı gidermek üzere bir eğitim düzenlenmesi düşünüldüğü için farklar yaklaşımından hareket edilmiştir.

Eğitim programlarının dört temel boyutu vardır. Bunlar amaçlar, içerik, yöntem ve değerlendirmedir. Amaçlar, programın kazandıracağı yeterlikleri belirtir. İçerik, işlenecek konuları gösterir. Yöntem, uygulamada işe koşlulacak öğretme-öğrenme süreçlerine işaret eder. Değerlendirme, çıktılara bakarak programın işe yarayıp yaramadığına karar vermedir.

Bloom ve meslektaşları tarafından geliştirilen eğitim amaçlarının aşamalı sınıflamasına (taksonomi) göre bilişsel alandaki en basit ya da en alt düzey yeterlik türü hatırlamadır. Bu yeterlik türünde daha önce öğrenilmiş bir şeyin görünce tanınması ya da zihinsel uyarımla karşılaşınca bellekten çağrılması söz konusudur.

Sonlandırıcı değerlendirme; tüm sürecin sonunda gerçekleştirilen değerlendirme türüdür. Bu değerlendirmede amaç, öngörülen yeterliklerin gerçekleşme düzeyinin ya da katılımcıların başarı durumlarının belirlenmesidir. Biçimlendirici değerlendirme iyileştirme amaçlıdır. Tanılayıcı değerlendirme, uygulama öncesinde yapılan ve başlamadan önceki durumu yansıtan değerlendirmedir. İzleme değerlendirmesi ya da etki değerlendirmesi ise uygulamanın üzerinden belirli bir süre geçtikten sonra kalıcı etkileri ya da yansımaları belirlemek amacıyla yapılır.