İŞLETMELERDE EĞİTİM VE GELİŞTİRME

Bilişsel, duysal, devinsel olarak eğitim amacının ilgili olduğu yeterlik türü üç ana dala ayrılır.

Ele alınan tanımlamalara ve yapılan açıklamalara dayalı olarak, eğitim programı; öğrenme ve gelişimi destekleyici her türlü etkinliği içeren, eğitim gereksinimlerine dayalı olarak belirlenen amaçlar doğrultusunda, işgörenlerin davranış örüntülerini değiştirme sürecinin belirli ilkelere dayalı olarak, tüm yönleriyle ve sistematik bir biçimde planlanması ile ilgili kararları içeren yapı olarak tanımlanabilir.

Program geliştirme, eğitim amaçlarının belirlenerek bireylere kazandırılacak yeterliklere dönüştürülmesi, öğrenme yaşantılarının planlanması, öğretim süreçlerinin uygulanması, programın amaçlanan yeterlikleri bireylere kazandırma konusunda hangi ölçüde etkili olduğunun değerlendirilmesi aşamalarından oluşan bir araştırma sürecidir.

Bir programı ortaya çıkarmaya “hazırlama”, hazırlanan taslağın ön denemelerini yapıp gerekli düzeltmeleri gerçekleştirmeye “geliştirme”, uygulamadaki bir programda zaman için güncellemeler yapmaya da “iyileştirme” diyebiliriz.

Program geliştirmede amaç, belli bir işi ya da görevi yerine getirme konusunda, işgörenlerin var olan bilgi, beceri ve tutumlarının yetersiz kalması sonucunda ortaya çıkan gereksinimlerinin karşılanmasıdır.

Program geliştirme grubu, hazırladığı iş-zaman akış şemasını koordinasyon grubunun onayına sunmak ve onay almak zorundadır.

Farklar yaklaşımına göre eğitim gereksinimi, işgörenin var olan beceri düzeyi ile sahip olması gereken beceri düzeyi arasındaki farkın belirlenmesi ile saptanır.

Konu merkezli program tasarımı yaklaşımında; eğitimin amaçları ve eğitim içeriği oldukça ön plandadır. Belirlenen içeriğin eğitim verilmesi öngörülen gruba aktarımını temel alır.

Taba program geliştirme modeli programın amaçlarının ifade edilmesi, içeriğin seçimi ve düzenlenmesi; amaçlara ulaşmayı olanaklı kılacak öğrenme-öğretme süreçlerinin belirlenmesi ve değerlendirme aşamalarından oluşur.

Model beş aşamadan oluşur. Bunlar; analiz, tasarım, geliştirme, uygulama ve değerlendirmedir.

Modüler programlama yaklaşımı; birbirleri ile ilişkili olmayan ya da birbirleri için önkoşul olmayan konu alanlarının bağımsız yapılar olarak ele alınmasını sağlayan yaklaşımdır.

Öğrenme, birey ile çevresi arasındaki etkileşim sonucu ortaya çıkan görece kalıcı yaşantı ürünleridir. Dolayısıyla doğru cevap A seçeneğidir.

Öğrenme, birey ile çevresi arasındaki etkileşim sonucu ortaya çıkan görece kalıcı yaşantı ürünleridir İnsanın yaşamı boyunca süren öğrenmelerinin bir bölümü rastlantısal, önemli bir bölümü ise bu amaçla özel olarak yapılandırılmış eğitsel ortamlarda planlı ve programlı olarak gerçekleşir. Bu yönüyle, belli bir amaca dönük, planlı ve bir program kapsamında gerçekleştirilen eğitim etkinlikleri yoluyla geçirilen yaşantılar sonucunda elde edilen kazanımlar, tüm öğrendiklerimiz içerisinde oldukça büyük önem taşır. Dolayısıyla doğru cevap D seçeneğidir.

Eğitim etkinlikleri bireylerin zihinsel gelişimini değil onların yaşantılarında gerekli olacak bilgileri aktarmayı amaç edinmektedir. Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.

Eğitim programlarının ortak özelliği bütün programların önceden belirlenen hedeflere ulaşmayı planlamasıdır. Dolayısıyla doğru cevap C seçeneğidir.

program geliştirme üç ana evreden oluşmaktadır. İlk aşamada, işgörenlerin eğitim gereksinimlerine dayalı olarak bu gereksinimleri karşılayacak taslak programın hazırlanması söz konusudur. Hazırlanan taslak programın ön denemelerinin yapılarak niteliğinin sınanması ikinci aşamayı oluşturur. Son aşamada ise, ön denemede elde edilen sonuçlara dayalı olarak program bütününde gerekli düzeltmelerin yapılması ve programın uygulamaya hazır hale getirilmesi söz konusudur. Dolayısıyla doğru cevap D seçeneğidir.

Program geliştirme sürecinde oluşturulması gereken gruplardan ikincisi, söz konusu eğitim programını planlanması, hazırlanması, ön denemesinin yapılması, değerlendirilmesi ve gerekli düzeltmelerin tamamlanması aşamalarında sürekli ve etkin görev yapacak olan geliştirme grubudur. Bu grupta, program geliştirme uzmanı, ölçme ve değerlendirme uzmanı, öğretim tasarımcısı ve konu alanı uzmanı gibi kişiler bulunur. Bir işletmede birden çok geliştirme grubu olabilir. Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.

Eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi sürecinde kullanılan farklı yaklaşımlar vardır. Bu
yaklaşımlardan ilki, farklar yaklaşımıdır. Bu yaklaşıma göre eğitim gereksinimi, işgörenin var olan beceri düzeyi ile sahip olması gereken beceri düzeyi arasındaki farkın belirlenmesi ile saptanır. Bir başka yaklaşım demokratik yaklaşımdır. Bu yaklaşımda gereksinimler, referans alınan gruplar tarafından istenilen değerlerin ve değişikliklerin incelenmesiyle saptanır. Bir işletme söz konusu olduğunda, ara kademe yöneticileri ya da tepe yöneticiler bu referans gruplarına örnek gösterilebilir. Gereksinim belirlemede yararlanılan başka bir yaklaşım analitik yaklaşımdır. Analitik yaklaşımda, iş, yaşam, sektör, küresel ve ulusal düzeydeki gelişmelerin analiziyle, ortaya çıkması muhtemel gereksinimlerin belirlenmesi söz konusudur. Son olarak, eğitim gereksinimlerinin belirlenmesinde kullanılan bir yaklaşım da betimsel yaklaşımdır. Bu yaklaşımda ise gereksinimler, belli bir yeterliğin ya da niteliğin yokluğu nedeniyle ortaya çıkan sonuçlarla, söz konusu niteliğin varlığının sağlayacağı katkıların kıyaslanmasıyla
belirlenir

Tyler program geliştirme modeli, kendisinden sonra geliştirilen tüm modelleri de etkileyen bir modeldir. Dolayısıyla doğru cevap A seçeneğidir.

İçerik seçiminde göz önüne alınması gereken ölçütler şunlardır (Bunch, 2009; Demirel, 
Geçerlik ve güvenirlik. Geçerlilik, seçilen bir içeriğin gerçek ve doğru bilgileri kapsamasıdır. İlkeleri açık, her durumda uygulanabilen ve değerlendirilebilen, boyutları kendini açıklamada yeterli olan güncel bilgi ise güvenilirdir. Bireyin ilgilerine dönük olma ve gereksinimini karşılama. Seçilecek içerik, işgörenlerin ilgi duyacakları konu ve bilgilerden oluşmalı, onları öğrenmeye güdüleyebilmeli, gereksinimlerini karşılayıcı nitelikte olmalıdır. Bilimsellik. Seçilecek olan içerik işgörenleri yeni bilgileri araştırmaya teşvik etmeli ve yeni düşüncelere temel oluşturmalıdır. İçerik, öznel yargılardan değil nesnel, sağlam gerekiyorsa ispatlanmış bilgilerden oluşmalıdır. Kullanışlılık. İçerik, işgörenlerin var olan potansiyellerini geliştirmeye katkı sağlamalı, şu anki ve gelecekte ortaya çıkabilecek sorunlarına yanıt verebilmelidir. Öğrenilebilirlik. İçerik öğrenme ilkeleriyle uyumlu olmalıdır. Bilgiler, basitten karmaşığa, kolaydan zora, somuttan soyuta, kavramdan ilke ve genellemelere doğru dizilmeli, bilimsel ve felsefi bilgilerle ters düşmemelidir. Dolayısıyla doğru cevap C seçeneğidir.