İŞLETMELERDE EĞİTİM VE GELİŞTİRME - Deneme Sınavı - 24

Eğitim uygulamaları için uygun eğitim yöntemlerinin seçimi sanıldığı kadar kolay değildir. Birçok insan
bu tür kararların eğitimcilerin tercihine göre verildiğini düşünmektedir. Oysa durum hiç de böyle değildir.
Duruma uygun eğitsel yöntem seçiminin yapılabilmesi, birçok değişkenin dikkate alınmasını zorunlu
kılmaktadır. Her biri eğitimin önemli boyutlarına işaret eden ve oldukça önemli birer ölçüt işlevi gören bu
değişkenler; 

* Eğitim Alacak Grubun Büyüklüğü 

* Kazandırılacak Yeterlikler

* Konunun Özelliği 

* Süre ve Bütçe 

* Fiziksel Tesisler

* Teknolojik Olanaklar

* Eğitimcinin Yöntemlere Yatkınlığı

Genel anlamda eğitim uygulamalarında işe koşulan birçok yöntem vardır. Ancak bunların yalnızca
bazıları işletmelerdeki eğitim çalışmalarında yararlanılabilecek niteliktedir;

* Düzanlatım 

* Soru-Yanıt

* Tartışma 

* Gösterim 

* Alıştırma 

* Örnekolay Çözümlemesi 

* Rol Oynama

* Takım Çalışması

* Proje

* İnceleme Gezisi

Alanyazında “düzanlatım” ya da “anlatım” olarak adlandırılan bu yöntem çoğunlukla sözel bilgilerin
uzman bir eğitimci tarafından belirli bir hedef kitleye aktarılmasına dayanmaktadır.

Bir eğitim yöntemi olarak tartışmada bir konunun farklı bakış açılarından irdelenmesi söz konusudur.
Dolayısıyla, seçilen konunun tartışmaya uygun olmalıdır. Ayrıca, tartışacak insanların konu hakkında
yeterli birikime sahip olmaları gerekir.

Gösterim (demonstration) yönteminde usta bir eğitimci bir işin yapılış biçimini kısa açıklamalar ve somut
uygulamalarla göstermesi söz konusudur. Bu yöntemin kullanıldığı durumlarda eğitimci, konuya ilişkin
açıklamalarını bitirdikten ve kuramsal boyutta anlaşılmayan herhangi bir nokta kalmadığından emin
olduktan sonra gösterim aşamasına geçer.

Alıştırma yöntemi, katılımcılar içerik hakkında temel bilgileri edindikten sonra öğrenilenleri pekiştirmek,
çeşitlendirmek ya da kalıcılaştırmak amacıyla sunulan uyarıcılara öğrencilerin tepki vermesine dayalı bir
yöntemdir.

Rol oynama yöntemi bazen “drama” olarak da adlandırılmaktadır. Bu yöntem, özünde katılımcıların bir
olayı kendi yaşantıları yoluyla canlandırmasına dayanmaktadır.

Öğrenme, birey ile çevresi arasındaki etkileşim sonucu ortaya çıkan görece kalıcı yaşantı ürünleridir.

Eğitim; toplumsal hedefler doğrultusunda ve kendi gizilgüçlerine dayalı olarak bireylerin davranış
örüntülerini değiştirme yoluyla onların gelişimlerine katkıda bulunma süreci ( olarak tanımlanabilir.

Program, belli bir çalışmanın amacını, bölümlerini, yöntemi ve süresini gösteren, kısaca sürecin
başlangıcından sonuçlanmasına değin ne tür iş ve işlemleri kapsayacağını gösteren ayrıntılı yapı olarak
adlandırılabilir.

Eğitim programı, genel hatlarıyla “kimin, neyi, niçin, ne zaman, nerede ve nasıl” öğreneceğini
betimler. Buradan hareketle, işgörenlerin gereksinim duydukları yeterlikleri kazanmaları amacıyla
gerçekleştirilen tüm etkinlikler, eğitim programının kapsamına girer.

Program geliştirme, işgörenlerin eğitim gereksinimlerini
karşılayarak onlara belirlenen yeterlikleri kazandıracak taslak programın hazırlanması, ön denemesinin
yapılması, gereksinim duyulan boyutlarının düzeltilmesi ve programın uygulanabilir bir yapı haline
getirilmesi süreci olarak tanımlanabilir.

Program geliştirme sürecinde oluşturulması gereken gruplardan ilki koordinasyon grubudur.

Program geliştirme çalışma planı, 1. aşamasında aşağıdaki başlıkları ve bu başlıklara ilişkin olarak alınan kararları
ve açıklamaları içermelidir:

* İşlem Ağının Oluşturulması 

* İş-Zaman Akış Şemasının Oluşturulması 

* Program Geliştirme Bütçesinin Oluşturulması

* Eğitim Gereksinimlerinin Belirlenmesi

* Program Tasarımı Yaklaşımına Karar Verme

* Program Geliştirme Modeline Karar Verme

İçerik, bireylerin kazanması gereken bilgi, beceri ve tutum gibi davranışları kapsayan, kavramlar, olgular,
ilkeler, yaklaşımlar, değerler, ölçütler, kuramlar ve genellemeler gibi bilgi birikimlerinin sistemli bir
biçimde birleşmesi ile oluşan yapıyı ifade etmektedir

Eğitim programlarının geliştirilmesi sürecinde ikinci aşama; belirlenen eğitim gereksinimlerine bağlı
olarak programın amaçlarının ortaya konulmasıdır. Eğitim amaçları, işgörenlerin eğitim sürecinde
kazanmaları hedeflenen bilgi, beceri ve tutum türündeki yeterlikleri ifade etmektedir.

Program geliştirme sürecinde, öğretim içeriğinin belirlenmesinin ardından gerçekleştirilmesi gereken bir
işlem de amaç-içerik çizelgesinin oluşturulmasıdır.

Amerikan Eğitim ve Geliştirme Derneği (ASTD), işletmelerde eğitim uzmanlarının rol ve yeterliklerinin oldukça geniş yelpazede yer aldığını belirtmiş ve eğitim uzmanlarından beklenen rol ve yeterliklerini aşağıdaki gibi sıralamıştır:

Analiz ve Değerlendirme Rolü: Endüstriyi anlama, bilgisayar yeteneği, veri analiz becerisi, araştırma becerileri

Eğitim ve Geliştirme Rolü: Yetişkin öğrenimini anlama, koçluk, geribildirim, yazışma, elektronik sistemler, grup süreçleriyle ilgili beceriler, sistemler ve amaç hazırlama.

Stratejik Rol: Kariyer geliştirme teorisi, işi anlama, yetki göçerme, eğitim ve geliştirme teorisi, bilgisayarla ilgili beceriler

Yönetsel Rol: Bilgisayar yetene!i, tesisleri seçme ve tanımlama becerileri, fayda-maliyet analizi, proje yönetimi ve kayıt yönetimi becerileri.

İşletmelerde başarısız bir eğitim ve geliştirmeye neden olabilecek en temel etmenler ise şöyle sıralanabilir:

Yönetim desteğinin olmaması,

Yöneticilerin eğitim almamaları ve aynı oranda eğitime önem vermemeleri,

Örgütün eğitimle ilgili ciddi olmaması,

Eğitim alan kişilerin eğitimle ilgili ciddi olmamaları,

Eğitim gereksinimlerinin belirlenmesinde başarısız olunması,

Eğitimli çalışanın azlığı,

Yeterli bütçenin olmaması.

Çoğu zaman gereksinim kavramıyla karıştırılan “sorun” kavramına da değinmek gerekmektedir. Bu sözcükler bazen birbiri yerine yanlışlıkla kullanılmaktadır. Gereksinim kavramı, yalnızca belirlenen bir açığı ya da boşluğu anlatır. Uygun koşullar sağlanarak açık giderildiğinde gereksinim ortadan kalkmış olur. Buna karşılık, sorun sözcüğü aşılması gereken bir engeli ya da giderilmesi gereken bir belirsizliği ifade eder. Gereksinimi karşılamada sıkıntı yaşanıyorsa o zaman sorun var demektir. Örneğin, yarıyıl tatilinde ailesinin yanına gitmek isteyen bir üniversite öğrencisine 100 tl gerekiyorsa ama öğrenci bu paraya sahip değilse bu bir gereksinimdir. Ancak öğrenci bu parayıbulamadığı için otobüs bileti almakta gecikiyor ve bundan da rahatsızlık duyuyorsa bu bir sorun olarak görülebilir. Kısacası, gereksinim var ama bu gereksinimi karşılama olanağı yoksa burada bir sorundan söz etmek olanaklıdır. Dolayısıyla, her gereksinim, bir açığa ya da yetersizliğe dayanır fakat bunlar her zaman soruna dönüşmez.