İŞLETME YÖNETİMİ

Misyon; organizasyonun amacını, çevresi- ni, değerlerini ve gitmek istediği yönü genel hatlarıyla ortaya koyan bir ifadedir.

En az 10 yıl boyunca yatırımcılara %14 oranında geri dönüş yapabilmek,

• 5 yıl içinde yeni restoran zincirleri başlatmak ya da satın almak, gibi ifadeler stratejik amaçlara örnek olarak gösterilebilir.

Fonksiyonel amaçlar, fonksiyonel bölüm yöneticileri tarafından belirlenir. Onların ilgi alanı, taktik amaçlara ulaşmak için gereken kısa vadeli konulardır. Fonksiyonel amaçlara örnek olarak aşağıdaki ifadeleri verebiliriz.

• 1 yıl içinde çalışan teşvik sistemini uygulamak
• Bu yıl atıkları %5 oranında azaltmak
• Yeni bir yönetici asistanını işe almak ve eğitmek
• Bu yıl her restoranın maaş ödeme sistemini bilgisayara aktarmak

• Bütün faturaları 30 gün içinde ödemek

"Taktik amaçlar, orta düzey yöneticiler tarafından belirlenir. Odak noktaları, stratejik amaçlara ulaşma yolunda gereken eylemleri, işlevsel hale getirebilmektir."

Planlama, işletmenin üretim konusuna göre yöneticinin emrine verilen sınırlı üretim kaynaklarını (maddi ve beşeri kaynaklar ile bilgi kaynakları) önceden belirlenen amaçlara göre nasıl akılcı kullanacağı konusunda kararlar almasıdır.

Planlama fonksiyonunu bir süreç olarak ele alındığımızda bu süreci oluşturan aşamaları aşağıda belirtildiği gibi sıralayabiliriz 

• İşletme misyon ve vizyonunun açıklanması
• İşletme amaç ve hede erinin belirlenmesi
• Varsayımların belirlenmesi
• İşletmenin amaçlarına ulaştıracak seçeneklerin belirlenmesi

• Alternatifler arasından seçim yapılması

Planlama fonksiyonunu bir süreç olarak ele alındığımızda bu süreci oluşturan aşamaları aşağıda belirtildiği gibi sıralayabiliriz:

• İşletme misyon ve vizyonunun açıklanması
• İşletme amaç ve hedeflerinin belirlenmesi
• Varsayımların belirlenmesi
• İşletmenin amaçlarına ulaştıracak seçeneklerin belirlenmesi

• Alternatifler arasından seçim yapılması

Vizyon, işletmenin kendini gelecekte görmek istediği yeri ifade eden bir bildirgedir. Diğer bir ifade ile işletmenin gelecekte hayal edilen durumudur. İşletmeler misyonları doğrultusunda vizyonlarını belirler.

Program, kapsamlı bir dizi faaliyet için tasarlanan tek kullanımlık bir plandır.

Politika, belirli bir problem ya da durum karşısında organizasyonun verdiği genel cevabı belirler. Bir başka deyişle işletmedeki çalışanlara davranışlarında ve yapacakları işlerde yol gösteren genel davranış planıdır.

Misyon, organizasyonun amacını, çevresini (iç ve dış), değerlerini ve gitmek istediği yönü genel hatlarıyla ortaya koyan ifadedir.

İşletmelerde planlama faaliyetini gerçekleştirmek için ilk önce işletmenin misyo­nu belirlenmeli ve daha sonra da farklı hiyerarşik basamaklarda belirlenen farklı amaçlar (stratejik, taktik ve fonksiyonel) doğrultusunda farklı hiyerarşik düzeyler­ de planlama faaliyetlerine gidilmelidir.

İşletme organizasyonlarında amaç belirlemenin dört temel nedeni vardır. Bunlar:

Bütün yöneticiler, amaç belirle­me sürecine dâhil olurlar. Her yöneticinin, genel anlamda, organizasyon içindeki hiyerarşisine uygun düşecek amaçları belirleme sorumluluğu vardır. Misyon ve stratejik amaçlar büyük oranda yönetim kurulu ve üst düzey yöneticilerce belirle­nir. Daha sonra üst ve orta düzey yöneticiler birlikte çalışarak taktik amaçları net­leştirir. Son olarak, orta ve alt düzey yöneticiler ortak bir çalışmayla fonksiyonel amaçları ortaya çıkarır. Bunun yanı sıra çoğu yöneticinin, bireysel amaçları vardır. Bu amaçlar, formal/biçimsel amaçların dışında kariyer çizgilerini ilgilendiren ve işle ilgili olsa bile biçimsel olmayan amaçlardır. Ancak burada önemli olan konu, işletmelerde çalışanların bireysel amaçlarıyla organizasyon amaçları örtüşmeli, diğer bir ifade ile çelişmemelidir.

Plan, bugünden gelecek ile ilgili kararların alınmasıdır. Bir kararlar toplamıdır.

Planlama, planı ortaya çıkarmak için sarf edilen gayretlerdir. Bu bakımdan planlama bir süreçtir.

Amaç, bir işletme organizasyonunda varılmak istenen son noktadır.

İşletmelerde planlamadan sorumlu kişiler: Planlama Uzmanı, Planlama Komisyonu, Yönetim Kurulu, Genel Müdür, İcra Kurulu, Fonksiyonel Birim Yöneticileridir.

Pek çok durum etkili amaç belirleme ve planlama sürecine engel olabilmektedir. Bunlardan en yaygın olanları arasında şunlar vardır: uygun olmayan amaçlar, uy­gun olmayan ödül sistemi, dinamik ve karmaşık çevre, amaç belirlemede gönülsüz davranışlar, değişime direnç gösterme ve kısıtlamalar’dır.

Bir organizasyonun içinde bulunduğu çevrenin yapısı, sözgelimi dinamik ve karmaşık bir çevre etkili amaç belirleme ve planlama için bir engel oluşturabilir. Hızlı değişim, teknolojik yenilikler ve yoğun rekabet, bir organizasyonun gele­cek fırsatları ve tehditleri değerlendirmesini güçleştirebilir. Özellikle ekonomik, teknolojik, yasal, dış çevre faktörlerinde meydana gelen değişimler işletme organizasyonlarının amaç belirleme ve planlama faaliyetlerini olumsuz yönde etkile­yebilmektedir. Verilen durum etkili amaç belirleme ve planlama sürecine engellerden dinamik ve karmaşık çevre ile ilgilidir.

Planlamaya yönelik engelleri ortadan kaldırmak bir başka ifade ile etkili planla­ma yapabilmek için temel amaçları anlamalı, organizasyon içinde herkesle iletişim kurmalı ve planlama sürecine katılmaları sağlanmalı, amaç ve planlar sürekli göz­den geçirilmeli ve güncellenmeli, etkili bir ödül sistemi oluşturulmalıdır.

Genelde insanların hem etkili amaç ve plan belirleme, hem de bunlarda ba­şarılı sonuçlar elde etmelerinden ötürü ödüllendirilmeleri gerekir. Çünkü bazen başarısızlıklar yöneticinin kontrolü dışında gerçekleşen faktörlerden kaynaklan­maktadır. Bundan dolayı insanlara, amaçlara ulaşmada yaşanan her başarısızlığın cezai bir geri dönüşü olmayacağına dair teminat vermek gerekir.