İŞLETME YÖNETİMİ

Misyon, organizasyonun amacını, çevresini (iç ve dış), değerlerini ve gitmek istediği yönü genel hatlarıyla ortaya koyan ifadedir.

İşletme organizasyonlarında amaç belirlemenin dört temel nedeni vardır. Şimdi sırasıyla bunları açıklayalım. Bunlardan ilki; organizasyonda bulunan bireylere rehberlik etmeleri ve müşterek bir yön göstermeleridir. Amaçların belirlenmesi sayesinde çalışanlar, organizasyonun nereye gittiğini ve oraya varmanın neden önemli olduğunu daha kolay anlarlar. İkincisi; amaçların belirlenmesi aynı zamanda çalışmaların planlama faaliyetlerini de olumlu yönde etkiler. Etkili bir amaç belirleme, iyi planlamayı beraberinde getirir ve iyi planlama da gelecek için yeni amaçlar belirlenmesini sağlar. Üçüncüsü; amaçların, organizasyon çalışanları için bir motivasyon kaynağı olmasıdır. Kesin ve nispeten zor amaçlar, çalışanları daha sıkı çalışmaya yöneltir. Özellikle amaçlara ulaşılması durumunda çalışanların kazanacakları bir ödül varsa, motivasyon oranı artış gösterir. Son olarak amaçlar; değerlendirme ve kontrol açısından etkili bir mekanizmadır. Amaçların ne kadarının gerçekleştiğine bakarak, geçmiş performansın değerlendirmesi yapılabilir. Böylece elde edilen sonuçlar bir sonraki amaçların belirlenmesine ışık tutabilir.

Bir işletme organizasyonu içinde amaçlar, farklı seviyelerde belirlenir. Daha önce de bahsedildiği üzere dört temel amaç vardır. Bunlar misyon, stratejik, taktik ve fonksiyonel amaçlardır.

Planlama fonksiyonunu bir süreç olarak ele alındığımızda bu süreci oluşturan aşamaları aşağıda belirtildiği gibi sıralayabiliriz :

• İşletme misyon ve vizyonunun açıklanması • İşletme amaç ve hedeflerinin belirlenmesi • Varsayımların belirlenmesi • İşletmenin amaçlarına ulaştıracak seçeneklerin belirlenmesi • Alternatifler arasından seçim yapılması

Stratejik planlara kıyasla daha kısa zaman dilimlerini içerir.

Tek kullanımlık bir plan, gelecekte tekrarlanma olasılığı oldukça düşük faaliyetler için uygulanır. Program, proje ve bütçe tek kullanımlık planların en yaygın üç uygulanma biçimidir.

Pek çok durum etkili amaç belirleme ve planlama sürecine engel olabilmektedir. Bunlardan en yaygın olanları arasında şunlar vardır: uygun olmayan amaçlar, uygun olmayan ödül sistemi, dinamik ve karmaşık çevre, amaç belirlemede gönülsüz davranışlar, değişime direnç gösterme ve kısıtlamalar’dır

Planlamaya yönelik engelleri ortadan kaldırmak bir başka ifade ile etkili planlama yapabilmek için temel amaçları anlamalı, organizisyon içinde herkesle iletişim kurmalı ve planlama sürecine katılmaları sağlanmalı, amaç ve planlar sürekli gözden geçirilmeli ve güncellenmeli, etkili bir ödül sistemi oluşturulmalıdır.

Bütün yöneticiler, belli bir seviyeye kadar planlamaya katılır. Pazarlama satış müdürü, pazar belirleme, pazara giriş yapma ve satış arttırmaya yönelik planlara dahil olurken; üretim müdürleri maliyet düşürücü programları ve envanter kontrol yöntemlerine dair planların hazırlanmasına katkı sağlar. Genel bir kural olarak bakıldığında organizasyon büyüdükçe, temel planlama faaliyetlerinin tek tek yöneticilerin değil konuyla ilgili yöneticilerden oluşan gruplarca gerçekleştirildiği görülür.

Orta süreli bir planın, uzun süreli planlara kıyasla değişime uğrama oranı yüksektir. Orta vadeli planlar genellikle 1-5 yıl arasında bir zaman dilimini kapsayan planlardır

Vizyon kelimesi öngörü ifadesiyle benzer anlamlarda da kullanılmaktadır ve işletmelerde geleceği öngörmeyi ifade etmektedir.

Misyon kelimesi, yabancı dillerdeki kullanımıyla bir görevi üstlenme anlamına gelmektedir. İşletme bazında düşünüldüğünde ise kurumun sektörde hangi görevi üstleneceği ve neden var olduğunu açıklayan terimdir.

İşletmelerde bir işin planlanabilmesi için öncelikle kurumun misyon ve vizyonunu belirlemesi gerekmektedir.

İşletmelerin misyonu da bir amaç ifadesidir. Bu nedenle hiyerarşik sıralamada öncelikle ortaya konması gereken amaç misyondur.

Plan, değişen çevre koşullarına göre güncellenmesi ve esnetilmesi gereken bir kavramdır.

Seçenekler arasında hiyerarşik basamaklara göre öncelikle yapılması gereken plan stratejik plandır. Bu nedenle bu iş üst yönetimin görevleri arasındadır.

C ve E seçeneklerindeki plan türleri 1 yıldan kısa vadelidir. A ve D seçeneklerindeki plan türleri ise 5 yıldan fazla bir süreyi kapsar. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

Onur kurulları tüm işletmelerde olan bir kurum değildir ve olsa bile fiilen karar mekanizması olarak görev yapmazlar.

Önceki planların başarılı olması, yeni yapılacak planları direkt etkilememektedir ve yöneticiler eski planın aynısında ısrar etmek zorunda değildir. Bu nedenle başarılı olmuş eski planlar, yeni planlama için bir sorun teşkil etmez.

Çevre koşullarının değişimine paralel olarak planlamaların da dinamik şekilde yürütülmesi, etkili ve verimli sonuç alma ihtimalini arttıracaktır.