İŞLETME YÖNETİMİ

E şıkkı dışındaki tüm seçeneler çevreleri ile iletişim içerisinde olan, girdileri çıktıları ve süreçleri olan açık sistemlerdir.

sistem girdi, çıktı, süreç ve geribildirim gibi temel temel bileşenlerden oluşan bir bütündür.

Süreç girdi ve çıktının işlenmesi anlamına gelir.

Durumsal yaklaşım 1960'lı yıllarda ortaya atılmıştır. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Max Weber Klasik Yönetim düşüncesinin önemli isimlerinden biridir.

Trist - Bamforth’un Araştırması veya Tavistock Enstitüsü araştırması olarak bilinen araştırmanın amacı teknolojinin çalışan verimliliği, motivasyon, moral ve stres üzerine etkisini incelemektir

Modern Yönetim Kuramı, Sistem Yaklaşımı ve Durumsallık Yaklaşımı olarak adlandırılan iki teoriden oluşmaktadır. Bilimsel Yönetim Yaklaşımı, Bürokrasi Yaklaşımı ve Yönetim Süreci Yaklaşımı Klasik Yönetim Teorileri kapsamında değerlendirilirken, Hawthorne Araştırmaları Davranışsal (Neo-Klasik) Yönetim ve Organizasyon Teorileri kapsamında sınıflandırılmaktadır.

Sistem yaklaşımı, bir biyolog olan Ludwig Von Bertalanffy’nin 1928 yılında öne sürdüğü “Genel Sistem Teorisi”nin yönetim alanına yansımasıdır. Bu teoriye göre, her sistem kendi çevresinden bağımsız şekilde değil, bir bütün içinde alt sistemleriyle ilişkisi de dikkate alınarak incelenmelidir. Sibernetik biliminin kurucusu matematikçi bir bilim adamı olan Norbert Wiener geri besleme, kontrol ve iletişim kavramlarını ekleyerek yaklaşımı geliştirmiştir. Sistem yaklaşımı genel bir kuramdır, sosyal, örgütsel ve hatta biyolojik yapıları ve oluşumları anlayabilmek için genel bir analiz yöntemidir. Chester Barnard, Ludwig Von Bertalanffy, Norbert Wiener alana katkı sağlayan bilim insanlarıdır. James Thompson örgüt ve teknoloji ilişkisi üzerine gerçekleştirdiği çalışmalar ile Durumsallık Yaklaşımına önemli katkılarda bulunmuştur.

Sistem kelimesi “birleşme” anlamına gelen Latin kökenli olup Eski Yunancada da kullanılan “systma” kelimesinden türemektedir. Sistemin bir amacı vardır. Sistemin,  alt parçaları (alt sistemleri) vardır ve bu alt parçalar birbirleriyle ve sistemin bütünüyle ilişki içerisindedir. Alt sistemler ve sistemin kendisi dış çevreyle ilişki içindedir, değişen dış çevre koşullarına göre uyum gösterir.

Doğum, ölüm ve üreme gibi biyolojik özelliklere sahip olan ve yaşayan sistemler Canlı Sistemlerdir. Yapay Sistemler, bir fayda sağlamak amacıyla insanlar tarafından oluşturulmuştur. Girdi ile çıktı arasında olasılık dağılımına bağlı rastlantısal bir ilişkinin olduğu sistemler Stokastik Sistemlerdir. Çevreye uyum sağlayan ve dolayısıyla sürekli değişen sistemler ise Dinamik Sistemlerdir.

Entropi (entropy) termodinamiğin ikinci yasasıdır. Sistemin düzensizliğinin ölçüsüdür. Sistemlerin bozulmaya eğilimli olmalarını, başka deyişle, doğadaki tüm sistemlerin sonunda kendisini yok etmeye eğilimli olmasını ifade etmektedir. Entropiyi terse çevirmek mümkündür. Negatif entropi, sistemin kendini yok etme eğiliminin negatif hale gelmesi, başka deyişle sistemin hayatta kalmayı başarabilmesi anlamındadır.

Modern yönetim düşüncesinin ikinci yaklaşımı olan Durumsallık yaklaşımı (contingency approach), 1960’lı yıllarda ortaya çıkmıştır. Durumsallık yaklaşımı “her koşulda geçerli en iyi tek bir örgüt yapısı” olmadığını öne sürmektedir. Klasik ve Neo-Klasik dönemde temel amaç kurumsal performansın arttırılmasıdır. Bu bağlamda verimlilik artışı sağlayabilmek için Klasik dönem ve Neo-Klasik dönem teorisyenleri birbirlerinden farklı özelliklere sahip en verimli örgüt yapılarını tespit etmeye çalışmışlardır. Durumsallık yaklaşımı ise bu dönemdeki en iyi örgüt yapısı önermelerinin tam tersini iddia etmektedir. Tüm ortamlarda ve şartlarda geçerli olan evrensel “en doğru, en verimli” ya da “en iyi” yönetim ilkeleri ve örgüt yapısı yoktur. Her durumda geçerli bir örgüt yapısından söz edilemez, çünkü örgüte dair tüm kavramlar koşullara (şartlara) bağlıdır.

Londra Tavistock Enstitüsü’nden Tom Burns ve George M. Stalker’in 1961 yılında gerçekleştirdikleri çalışmaya göre çevrenin durağanlığına ve değişkenliğine bağlı olarak iki uç noktayı oluşturan mekanik örgüt ve organik örgüt olmak üzere iki örgüt yapısı tanımlanmıştır. Mekanik örgüt yapısında yetki ve sorumluluk, örgütün üst kademelerinde toplanmıştır, iletişim genellikle dikey ve formel şekilde gerçekleşmektedir. Kararlar merkeze bağlı olarak alınmaktadır. Yüksek derecede standardizasyon  ve formalizasyon söz konusudur. Organik örgüt yapısı ise mekanik örgüt yapısının tam tersi bakış açısına sahiptir. Kurallar ve prosedürler genellikle yazılı değildir. Yatay ve dikey kesin sınırları yoktur ve karmaşık örgüt yapısına sahiptirler. İletişim yatay eksende emir-komuta zincirine bağlı olmaksızın genellikle bilgi alışverişi şeklinde gerçekleşmektedir.

Harvard Business School akademisyenlerinden Paul Lawrence ve Jay Lorsch’un 1967 yılında yaptıkları araştırmanın amacı, çevresel değişkenlerle etkin örgüt yapısı arasındaki ilişkiyi incelemektir. Lawrence ve Lorsch dış çevreyi belirsizlik derecesine göre ölçmüş ve iç çevre için de farklılaşma ve bütünleşme-koordinasyon olmak üzere iki değişken belirlemiştir. Belirsizlik, koşulların değişim hızı, koşulların değişimi hakkında bilgi sahibi olma derecesi ve verilen kararların sonuçları hakkında geri bildirim alınma süresinin uzunluğuna bağlı olarak değerlendirilmektedir. Farklılaşma örgüt içindeki departmanların (bölümlerin) ve faaliyetlerinin sayısını ifade etmektedir. Bu değişken ayrıca örgüt tasarımı boyutlarından karmaşıklık derecesinin ölçütlerinden biridir. Bütünleşme (koordinasyon) ise örgüt amaçlarını gerçekleştirmek için çeşitli alt sistemlerin uyum içinde faaliyetlerini gerçekleştirmelerini başka deyişle koordinasyonu ifade etmektedir.

Tavistock Enstitüsünden Fred Emery ve Eric Trist örgütlerin etkilendikleri çevre tiplerini değişim hızı ve çevre değişkenleri arasındaki karşılıklı ilişkilerin gücü boyutlarına göre sınıflandırmışlardır. Çalışmada belirlenen çevre türleri, basitten karmaşığa doğru, Durgun – rastlantısal çevre, Durgun - gruplanmış çevre, Dengesiz - tepkisel çevre ve Çalkantılı çevre şeklinde sıralanmaktadır. Çalkantılı çevre tüm çevre türleri içinde en dinamik ve belirsizliği en yüksek çevredir.

Birim üretiminde çıktı özelliklidir ve müşterinin isteğine göre tek defalık üretilmektedir. Kullanılan araç ve gereç her siparişte değişmektedir ve standartlaşma neredeyse yoktur. Birim teknoloji kullanımına bir defaya mahsus yapılan projeler örnek verilebilir. Boğaziçi Köprüsünün yapımı bir defalık bir üretim süreci ve ona uygun teknolojiyle gerçekleştirilmiştir. Ayrıca sanatsal çalışmalar, bazı özel bina yapımları da bu üretim şekline örnektir.

Ayrı ayrı düşüncelerin ya da öğelerin birleşip bir bütün oluşturmasına "sentez" adı verilir.

Bir biyolog olan Ludwig von Bertalanffy’nin 1928 yılında öne sürdüğü Genel Sistem Teorisi'nin yönetim alanına yansımasına "sistem yaklaşımı" denir.

Girdi, süreç, çıktı, geri bildirim, açık-kapalı sistemler, dış çevre, sistem sınırları, entropi, negatif entropi ve sinerji sistem yaklaşımının özelliklerindendir.

Çevresiyle hiçbir girdi ve çıktı alışverişi olmayan sistemlere kapalı sistemler adı verilir.