İŞLETME YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 21

Takım yapıları; örgütün yapması gereken tüm işlerin ekipler tarafından yerine getirildiği yapıdır.

Yönetim sürecinin üçüncü aşamasını, planlama ve örgütlemeden sonra, yöneltme faaliyeti oluşturmaktadır. Amaç ve hedeflerin belirlenmesi ve uygun organizasyon yapısının oluşturulmasından sonra, sıra örgütün harekete geçirilmesine gelmektedir. Yöneltme fonksiyonu ile çalışanlar, işletmenin amaçları doğrultusunda harekete geçirilmektedir. Daha basit bir ifadeyle, örgütü bir makine gibi düşünecek olursak makinayı çalıştırdığımız, düğmeye bastığımız aşama yöneltme aşamasıdır. Yönetici, planı uygulamak için çeşitli basamaklara yerleştireceği kişilere hareket emri vermekte ve bu emir örgütü çalışmaya başlatmaktadır. Yöneticilerin astlarına emir vermesi veya ne yapması gerektiğini söylemesi yöneltme fonksiyonunun gereğidir

Yöneltme fonksiyonuna değişik kaynaklarda yürütme, etkileme, yönetme veya emir-komuta isimleri de verilebilmektedir. Yöneltme, örgütün saptanan amaçları doğrultusunda çalışanları istenen yönde davranışa yönlendirme, harekete geçirme ve onlara iş yaptırma faaliyeti olarak tanımlanır.

Bu özelliği ile yöneltme, planlama ve örgütleme fonksiyonlarının statik olma özelliğinden ayrılmakta ve örgütün çeşitli basamaklarına yerleştirdiği kişilerle karşı karşıya gelip ilişki kurduğu için dinamik bir süreci bünyesinde barındırmaktadır. Yöneltme fonksiyonunun önemi ve zorluğu insanlarla iletişime geçmesinden ileri gelmektedir.

Ancak unutmamak gerekir ki, yöneltme fonksiyonu yöneticinin sadece salt emirler vererek bunların uygulanmasını sağladığı bir fonksiyon değildir. Yöneltme, aynı zamanda çalışanların davranışlarını anlayarak, yeteneklerini analiz ederek işi yerine getirmelerini sağlayacak çalışmaların da yapıldığı bir faaliyettir. Bu nedenle yöneltme, yaptırma gücü ile olduğu kadar inandırma yeteneği ile de ilgilidir

Yöneltme fonksiyonunun başarısı her iki yeteneğin doğru ve gerektiği ölçüde kullanımıyla yakından ilişkilidir. Yöneticinin yasal yetkisinin yanında liderliği, motive etme gücü, iletişim yeteneği de yöneltmenin başarısı açısından çok önemlidir. Gelin, isterseniz öncelikle yöneticinin emir verme hakkı olan yetki konusuna ve bunun sorumluluk ve güç kavramları arasındaki ilişkisine bakalım. Daha sonra ise yöneltmenin temel unsurlarından ve yöneticinin inandırma yeteneği ile
ilişkili olan liderlik, motivasyon ve iletişimi açıklamaya çalışalım.

Yöneltme fonksiyonunun başarısı her iki yeteneğin doğru ve gerektiği ölçüde kullanımıyla yakından ilişkilidir. Yöneticinin yasal yetkisinin yanında liderliği, motive etme gücü, iletişim yeteneği de yöneltmenin başarısı açısından çok önemlidir. Gelin, isterseniz öncelikle yöneticinin emir verme hakkı olan yetki konusuna ve bunun sorumluluk ve güç kavramları arasındaki ilişkisine bakalım. Daha sonra ise yöneltmenin temel unsurlarından ve yöneticinin inandırma yeteneği ile
ilişkili olan liderlik, motivasyon ve iletişimi açıklamaya çalışalım.

Yetki, başkalarını amaçlara doğru yönlendirmek ve onlara iş yaptırabilmek için yöneticinin sahip olduğu bir haktır. Yöneticinin yönetim faaliyetini gerçekleştirebilmesi için öncelikle bu hakka sahip olması gereklidir. Her işletmenin kendine özgü hedefleri vardır. Bu hedeflere ulaşmada ve gerekli görülen faaliyetlerin sürdürülmesinde yöneticilerin kullandığı en temel araç yetkidir

Yöneticiler bu yetkiyi nasıl elde etmektedirler? Bazı yöneticiler yetkiyi doğrudan bağlı bulunduğu bir üst kademeden almaktadırlar. Bir başka ifadeyle yetki mevkiye bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Örneğin bir işletmede genel müdür en üst mevki olarak görülen yönetim kurulundan yetki alırken, genel müdür yardımcıları da genel müdürden yetki almaktadır. Bazı yöneticiler ise sahip oldukları teknik bilgilerinden ve yönetim becerilerinden dolayı yetkili görülebilirler. Bu tür yetkiler doğrudan yöneticinin bireysel özelliklerine bağlıdır. Resmi bir pozisyonda olmasa da bir kişinin karizması, bilgisi ya da deneyimi ile diğer çalışanları etkilemesi ve yönlendirmesi mümkündür

Peki yöneticilerin yetkili olmaları işletme başarısı için yeterli midir? Tabi ki değildir. Yetkinin devredilmesi gereklidir. Günümüz rekabet koşulları yöneticilerin her işi kendilerinin yapmasına olanak vermemektedir.

Yetki devrini gerekli kılan bu nedenlerin dışında daha birçok neden de sıralanabilir. Örneğin yetki devri ile çalışanların motivasyonlarında bir artış sağlanabilir. Yetki devredilen kişiler kendilerine ve yeteneklerine güvenildiği duygusunu
elde ederler.

Bir işletmede koordinasyonun sağlanması için bir takım ilkelere göre hareket
etmek gerekir. Bu ilkeleri dört başlık altında toplamak mümkündür;

1- İlgili sorumlu kişiler arasında doğrudan görüşmeler yapılmalıdır.

2- Koordinasyon, planlama yapılırken ve politikalar oluşturulurken daha
başlangıçta temin edilmelidir.

3- Bir sorun ile ilgili bütün faktörlerin karşılıklı olarak birbiri üzerindeki
etkileri göz önüne alınarak koordinasyon yapılmalıdır.

4- Koordinasyon sürekliliği olan bir işlem olarak düşünülmelidir.

Örgütleme fonksiyonu, planlamada belirlenen faaliyetlerin netleştirilmesi işleri yapacak kişilerin ve aralarındaki ilişkilerin belirlenmesi ile yer, araç ve yöntemlerin hazırlanmasını içerir. Diğer bir ifadeyle örgütleme, planlanan yapının kurulmasıdır. doğru cevap B'dir.

Örgüt (organizasyon) el kitabı ise, Örgütsel yapı ve çalışanların yaptıkları işle ilgili tüm bilgileri içeren bir dokümandır. Özellikle çalışanlara yol göstermesi açısından çok önemlidir. Örgüt içi ve örgüt dışı iletişimi kolaylaştırır, disiplini ve kontrolü sağlar. Örgüt şemasının “metin” olarak açıklanmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Örgütleme fonksiyonunun etkin bir biçimde yerine getirilebilmesi için bazı ilkeler doğrultusunda hareket edilmesi gerekmektedir. Bu ilkeler;

Doğru cevap E'dir.

İşbölümü ve uzmanlaşma, işlerin küçük parçalara ayrılarak bir kişinin uzmanlaştığı işin bir bölümünü yapmasıdır. Doğru cevap C'dir.

Hangi iş ve görevlerin kimler tarafından yapılacağına karar verdikten sonra, ortak çalışma aktivitesini içeren gruplaşma gerekir. Bu yüzden işler koordineli ve entegre bir biçimde yürütülmelidir. Gruplandırılmış, aynı kategoride toplanmış işlere bölümlendirme denir. Doğru cevap D'dir.

Bölümlere ayırmada göz önünde tutulacak unsurlar ise;

Doğru cevap E'dir.

Temel bölümlendirme biçimleri,

Doğru cevap C'dir.

Faaliyetlerin coğrafik bölgelere göre gruplandırılmasıdır. Çoğunlukla fiziksel birimlerin geniş bir coğrafik alana yayıldığı ve her bir bölgedeki kuruluşun aynı ya da benzer mal ve hizmetleri sunduğu örgütler için gidilen bir yoldur. Doğru cevap C'dir.