İŞLETME YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 21

Sistem yaklaşımı günümüzde kaos teorisi, fuzzy mantık gibi yaklaşımların da temel düşüncesidir. Kaos teorisi, bir sistemin rastlantısal olarak görülen bileşenlerini modellemeye çalışmaktadır. Fuzzy mantık ise temelinde olguların nasıl sınıflandırıldığı sorusuna bağlı olarak ilerlemektedir.

Statik ve Dinamik Sistemler: Çevresindeki değişimlere karşılık kendisi hiç değişmeden aynı kalan (durağan) sistemler statik, çevreye uyum sağlayan ve dolayısıyla sürekli değişen sistemler dinamik sistemlerdir. Dinamik sistemlerde geri besleme sayesinde sürekli bir yenilenme söz konusudur. Örneğin insan dinamik; kütüphane basit ve statik sistemlerdir.

Süreç (process), belirli girdilerin kullanılarak istenilen çıktıları dönüştürülme faaliyetidir.

Entropi sistemin kendi kendini yok etme eğilimidir

Örgütün sınırları dışındaki her şey olarak tanımlanan çevre ile örgüt yapısının ilişkisini araştırmak için birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalardan en önemlileri; Burns-Stalker’ın araştırması, LawrenceLorsch’un araştırması, Emery-Trist’in araştırması Duncan’ın araştırmasıdır.

Thompson’un teknoloji sınıflandırması;
• Bağlı (long-linked) teknoloji
• Aracı (mediating) teknoloji ve
• Yoğun (intensive) teknoloji şeklindedir.

Trist - Bamforth’un Araştırması (Tavistock Enstitüsü)
Tavistock İnsan İlişkileri Enstitüsünden Eric Trist ve Ken Bamforth İngiltere’deki
kömür madenlerinde çalışmışlardır. 1950’li yılların başlarında İngiltere’de kömür madenlerinde yapılan araştırmanın amacı teknolojinin çalışan verimliliği, motivasyon, moral ve stres üzerine etkisini incelemektir.

Misyon; organizasyonun amacını, çevresi- ni, değerlerini ve gitmek istediği yönü genel hatlarıyla ortaya koyan bir ifadedir.

En az 10 yıl boyunca yatırımcılara %14 oranında geri dönüş yapabilmek,

• 5 yıl içinde yeni restoran zincirleri başlatmak ya da satın almak, gibi ifadeler stratejik amaçlara örnek olarak gösterilebilir.

Fonksiyonel amaçlar, fonksiyonel bölüm yöneticileri tarafından belirlenir. Onların ilgi alanı, taktik amaçlara ulaşmak için gereken kısa vadeli konulardır. Fonksiyonel amaçlara örnek olarak aşağıdaki ifadeleri verebiliriz.

• 1 yıl içinde çalışan teşvik sistemini uygulamak
• Bu yıl atıkları %5 oranında azaltmak
• Yeni bir yönetici asistanını işe almak ve eğitmek
• Bu yıl her restoranın maaş ödeme sistemini bilgisayara aktarmak

• Bütün faturaları 30 gün içinde ödemek

"Taktik amaçlar, orta düzey yöneticiler tarafından belirlenir. Odak noktaları, stratejik amaçlara ulaşma yolunda gereken eylemleri, işlevsel hale getirebilmektir."

Planlama, işletmenin üretim konusuna göre yöneticinin emrine verilen sınırlı üretim kaynaklarını (maddi ve beşeri kaynaklar ile bilgi kaynakları) önceden belirlenen amaçlara göre nasıl akılcı kullanacağı konusunda kararlar almasıdır.

Planlama fonksiyonunu bir süreç olarak ele alındığımızda bu süreci oluşturan aşamaları aşağıda belirtildiği gibi sıralayabiliriz 

• İşletme misyon ve vizyonunun açıklanması
• İşletme amaç ve hede erinin belirlenmesi
• Varsayımların belirlenmesi
• İşletmenin amaçlarına ulaştıracak seçeneklerin belirlenmesi

• Alternatifler arasından seçim yapılması

Planlama fonksiyonunu bir süreç olarak ele alındığımızda bu süreci oluşturan aşamaları aşağıda belirtildiği gibi sıralayabiliriz:

• İşletme misyon ve vizyonunun açıklanması
• İşletme amaç ve hedeflerinin belirlenmesi
• Varsayımların belirlenmesi
• İşletmenin amaçlarına ulaştıracak seçeneklerin belirlenmesi

• Alternatifler arasından seçim yapılması

Vizyon, işletmenin kendini gelecekte görmek istediği yeri ifade eden bir bildirgedir. Diğer bir ifade ile işletmenin gelecekte hayal edilen durumudur. İşletmeler misyonları doğrultusunda vizyonlarını belirler.

Program, kapsamlı bir dizi faaliyet için tasarlanan tek kullanımlık bir plandır.

Politika, belirli bir problem ya da durum karşısında organizasyonun verdiği genel cevabı belirler. Bir başka deyişle işletmedeki çalışanlara davranışlarında ve yapacakları işlerde yol gösteren genel davranış planıdır.

Misyon, organizasyonun amacını, çevresini (iç ve dış), değerlerini ve gitmek istediği yönü genel hatlarıyla ortaya koyan ifadedir.

İşletmelerde planlama faaliyetini gerçekleştirmek için ilk önce işletmenin misyo­nu belirlenmeli ve daha sonra da farklı hiyerarşik basamaklarda belirlenen farklı amaçlar (stratejik, taktik ve fonksiyonel) doğrultusunda farklı hiyerarşik düzeyler­ de planlama faaliyetlerine gidilmelidir.

İşletme organizasyonlarında amaç belirlemenin dört temel nedeni vardır. Bunlar: