İŞLETME YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 17

Klasik yönetim kuramları “iş”e önem vermişlerdir, Neo-Klasik kuram işe ve ağırlıklı olarak “insan”a önem vermiştir. Modern kuramlar ise “iş” ve “insan”ın yanı sıra “iç ve dış çevre unsurları”na da önem vermektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Genel sistem teorisi biyolojide kullanılan sistem anlayışının diğer disiplinlere de uygulanmasına olanak tanıyan bir yaklaşımdır. Sistem yaklaşımı (system approach), bir biyolog olan Ludwig von Bertalanffy’nin 1928 yılında öne sürdüğü “Genel Sistem Teorisi”nin yönetim alanına yansımasıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Girdi ve çıktı kavramları arasında neden-sonuç ilişkisinin olduğu sistemler deterministik sistemlerdir. Hesap makinesi, müzik seti belirli girdilere bağlı olarak çıktılar elde ettiğimiz deterministik sistemlerdir. Girdi ile çıktı arasında olasılık dağılımına bağlı rastlantısal bir ilişkinin olduğu sistemler de stokastik sistemlerdir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Çevresindeki değişimlere karşılık kendisi hiç değişmeden aynı kalan (durağan) sistemler statik, çevreye uyum sağlayan ve dolayısıyla sürekli değişen sistemler dinamik sistemlerdir. Dinamik sistemlerde geri besleme sayesinde sürekli bir yenilenme söz konusudur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Entropi (entropy) termodinamiğin ikinci yasasıdır. Sistemin düzensizliğinin ölçüsüdür. Sistemlerin bozulmaya eğilimli olmalarını, başka deyişle, doğadaki tüm sistemlerin sonunda kendisini yok etmeye eğilimli olmasını ifade etmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Durumsallık yaklaşımı, “En iyi tek bir örgüt yapısı yoktur.” önermesini kabul etmektedir. Koşullara göre örgütün yapısı ve yönetim tarzı farklılık gösterecektir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Değişik bakış açılarına göre yapılan tanımlar yönetimin anlamına “boyut ya da
derinlik” kazandırdıkları için önemlidir. Ancak her bakış açısında üç temel özellik öne çıkmaktadır. Bunlardan birincisi “amaçlara ulaşmak”, ikincisi “verimlilik,
etkinlik ve iktisadilik”, üçüncüsü ise “işbirliğinin sağlanması”dır

Yukarıdaki değişik bakış açılarına göre yapılmış olan tanımlardan yola çıkarak
yönetimi “belirlenmiş amaçlara ulaşmak için işbirliğini sağlayarak insanların ve
eşyaların birlikte verimli, etkili, iktisadi kullanımı doğrultusunda karar verme ve
uygulama süreci” olarak tanımlayabiliriz.

Planlama: Geleceğe yönelik faaliyetler doğrultusunda öngörüde bulunma işidir.
Bu doğrultuda gerçekleştirilen alternatif planlar arasından en uygun olanını seçme şeklinde tanımlanabilir. Planlama aşamasında ne, nerede, ne zaman, nasıl ve
niçin sorularına cevap verilmeye çalışılmaktadır. Bu sorulara cevap bulunduğunda işletmenin planları ortaya çıkmaktadır.

Paradigma, üzerinde çalışılan konuya ve olaylara bakarken kullanılan gözlük metaforuyla tanımlanabilir. Yönetimin paradigması “gelir
maksimizasyonu ve gider minimizasyonu” üzerine kurulmuştur ve doğal olarak
“kurumsal performans” odaklıdır.

Şekil 1.3 Yöneticilerin sınıflandırılması

Girişimciyi yöneticiden ayıran üç önemli unsur bulunmaktadır. Şöyle ki;
• Girişimci kâr ve/veya zarar etme riskini yüklenen kişidir,
• Girişimci üretim faktörlerini bulan kişidir,
• Girişimci bulduğu üretim faktörlerini birleştirerek tüketicilerin belirli bir
mal ve/veya hizmet ihtiyacını karşılamayı düşünen kişidir

Profesyonel yöneticiler işletmenin kurumsal stratejilerinin ve rekabet
stratejilerinin oluşturulmasında söz sahibidirler:

3. Karar Verme Rolü
• Girişimci rolü
• Sorun çözen rolü
• Kaynak bulan rolü
• Müzakereci rolü

Şekil 1.9 Örgütlerde yetki türleri

Londra Tavistock Enstitüsü’nden Tom Burns ve George M. Stalker’in 1961 yılında toplamda 20 suni ipek üreticisi ve elektronik firmalarında yaptıkları çalışmanın amacı, örgütün iç çevresinin dış çevreden nasıl etkilendiğini belirlemektir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Lawrence ve Lorsch’un araştırmasına göre ambalaj sektörünün çevre belirsizliği, farklılaşma ve bütünleşme değişkenleri düşüktür. Doğru cevap D seçeneğidir.

Perrow işin çeşitliliği ve işin analiz edilebilirlik (planlanabilir olma) özelliğine göre rutin (routine), mühendislik (enginering), ustalık (craft) ve rutin olmayan (non-routine) işler kullanılan teknoloji türleri olarak sınıflandırmıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Tavistock İnsan İlişkileri Enstitüsünden Eric Trist ve Ken Bamforth İngiltere’deki kömür madenlerinde çalışmışlardır. Araştırmada kömür çıkarmada kullanılan tekniğin değiştirilmesi üzerine işe devamsızlık oranları artmış ve verimlilik düşmüştür. Doğru cevap C seçeneğidir.

Değişik bakış açılarına göre yapılan tanımlar yönetimin anlamına “boyut ya da
derinlik” kazandırdıkları için önemlidir. Ancak her bakış açısında üç temel özellik öne çıkmaktadır. Bunlardan birincisi “amaçlara ulaşmak”, ikincisi “verimlilik,
etkinlik ve iktisadilik”, üçüncüsü ise “işbirliğinin sağlanması”dır. Yönetimin bu üç
temel özelliği “rasyonellik (akılcılık) ölçütleri” olarak adlandırılmakta ve yönetimin akıl ve bilime dayanan bir eylem olmasının önemini vurgulamaktadır.