İŞLETME İLKELERİ

Küresel işletmelerin en temel farklılığı çok dilli ve çok kültürlü bir çevrede farklı sosyal, siyasal, hukuki, teknolojik, mali ve coğrafik çevrelerde iş yapmak zorunda olmalarından kaynaklanmaktadır. Bu kadar çok değişkeni bir arada düşünerek işletme faaliyetlerini en etkin ve verimli bir şekilde yerine getirebilmek küresel işletmelerin süreçlerini zorlaştırmakta ve çok farklı risklerle karşı karşıya kalmalarına neden olmaktadır. Küresel işletmelerin gittikleri ülkelerde karşılaşabilecekleri riskler değerlendirildiğinde en sık karşılaşılan risk, döviz kurunun dalgalanmasından kaynaklanan değer kaybetme riskidir. Bunun yanında karşılıklı yapılan anlaşmalarda istenmeyen yanlış anlamalar ya da yorumlamalar, toplumsal ve yönetimsel rahatsızlıklar, kotalar, ilave vergiler ise diğer riskler arasındadır. İşletmelerin bu risklerle karşılaşma ihtimallerini en aza indirebilmek için küresel pazarlara girmeden önce alabilecekleri bazı önlemler bulunmaktadır. Bu önlemler arasında;
• Patent başvuruları yapmak,
• Gidecekleri ülkedeki ticari haberleri taramak,
• Araştırma kurumlarından profesyonel tavsiyeler almak,
• Uluslararası ticari fuarlara katılmak,
• Uluslararası ticari sigorta yaptırmak,
• Yerel işletmeler ile ortaklık oluşturmak, sayılabilir

Küresel İşletme Amaçları
Pazarlama
• İşletmenin toplam pazar payı (küresel, bölgesel ve ulusal)
• Satışlarda yıllık artış oranı
• Yerel pazarlar arasındaki ölçek ekonomisi için koordinasyon
Üretim
• Küresel üretimde ölçek ekonomisi sağlamak
• Maliyetler ve kalite kontrolü
• Düşük maliyetli üretim yöntemleri geliştirme
Finansal
• Ulus ötesi faaliyetlerde etkili finansman
• Vergiler (en az vergi ödeme)
• Optimal sermaye yapısı
Araştırma-Geliştirme
• Küresel patentli yeni ürünler geliştirme
• Üretim teknolojisini geliştirme
• Dünya çapında ar-ge laboratuvarları açma
Kârlılık
• Uzun dönemde kârı artırmak
• Yatırımın ve varlıkların geri dönüşümü

Temel rekabet stratejileri: Rekabette üstünlük sağlayabilmek için işletmeler fiyat, kalite, zaman ve çeşitlilik olmak üzere dört farklı konuda strateji geliştirebilir. Bu grupta maliyet liderliği, farklılaşma ve odaklanma stratejileri olmak üzere 3 farklı strateji belirlenebilir.

Sınır ötesi küresel strateji: Sınır ötesi küresel stratejide, küresel işletme dünya pazarlarına çok farklı alanlarda çok farklı ürünler sunmaktadır. Bu strateji bir ya da daha fazla endüstride oldukça geniş bir ürün yelpazesi gerektirdiği için elde edilmesi en güç stratejidir, denilebilir. Tek bir pazara odaklanarak çalışmaya göre geniş bir ürün yelpazesi ve farklı endüstrilerde çalışmak, çok daha fazla kaynak gerektirmektedir. Buna karşın bu strateji, ölçek ekonomisi ve çok fazla ülkede üretim ve satış ağı kurabilmek gibi konularda ise rakiplerine oranla bir üstünlük sağlamaktadır.

Küresel işletmelerde strateji belirleme, diğer işletmelerin strateji belirleme sürecine benzemekle beraber hem ana işletme hem de her bir dış ülkede bulunan işletme için gerçekleştirilmektedir. Küresel işletmelerin küresel çevrenin çok farklı olması, bilgiye ihtiyaç duyulduğu zaman ulaşmakta zorluk çekilmesi, coğrafik olarak çok farklı bölgelerde bulunması, politik, yasal, siyasal, ekonomik ve pazar farklılıklarının olması nedeniyle stratejik kararlar verirken çok dikkatli olmaları gerekmektedir. Küresel işletmelerin strateji geliştirme süreci 7 aşamalı bir süreçtir ve bu süreç ;

1. Misyon, amaç ve hedeflerin belirlenmesi:

2. Dış çevredeki fırsat ve tehditlerin belirlenmesi:

3. İç analiz:

4. Rekabet analizlerinin yapılması:

5. Stratejinin seçilmesi:

Rekabet üstünlüğü için genel stratejiler: İşletmeler, faaliyetlerini devam ettirebilmek için en uygun stratejiyi belirlemeden önce, tüm alternatif stratejileri incelemeli ve işletmenin faaliyet alanına ve yapısına en uygun stratejiyi seçmelidir. Bu grupta 6 strateji bulunmaktadır.
• Temel rekabet stratejileri: Rekabette üstünlük sağlayabilmek için işletmeler fiyat, kalite, zaman ve çeşitlilik
olmak üzere dört farklı konuda strateji geliştirebilir. Bu grupta maliyet liderliği, farklılaşma ve odaklanma stratejileri olmak üzere 3 farklı strateji belirlenebilir.
• Büyüme ve gelişme stratejileri: İşletmeler daha fazla kâr elde edebilmek için büyümek istemektedir. Bu grupta
bütünleşme ve çeşitlendirme olmak üzere iki tür strateji oluşturulabilir.
• Dış büyüme stratejileri: İşletmenin başka işletmeler ile iş birliği yaparak büyümesini ifade etmektedir. Son yıllarda en çok kullanılan yöntemlerden biridir.

• Durgun büyüme ve durumunu koruma stratejileri: İşletmenin faaliyet gösterdiği alanda gelişim sağlayarak riskli alanlardan kaçınmasıdır. Bu stratejilerde işletme benzer ya da aynı ürünleri pazara sunmakta ve yavaş büyümeyi tercih etmektedir.
• Kendine gelme ve tasarruf stratejileri: Bu stratejilerde işletme, olumsuz etki yapan dış etkileri elimine
ederek faaliyetlerinin verimliliğine yoğunlaşmaktadır.

Küresel rekabet gücünü belirleyen işletme içi faktörler: İşletmenin ürettiği ürünlerin kalitesi,
maliyeti, fiyatı küresel piyasalardaki rekabet gücünü etkileyen önemli unsurlardır. Üretim maliyetleri arasından da iş gücü maliyeti, sermaye maliyeti, ithalat maliyeti, vergi maliyeti, sosyal güvenlik maliyeti ve benzeri maliyet faktörleri önemli olmaktadır. İşletme verimliliği, kârlılığı, işletme içinde kullanılan bilgi teknolojileri, örgüt ve yönetim yapısı, kaynakların etkin kullanımı, yenilikçilik ve yaratıcılık gibi faktörler de küresel rekabeti etkileyen işletme içi faktörler arasındadır.

İşletmelerin rekabet gücünü belirleyen işletme içi ve işletme dışı pek çok faktör bulunmaktadır. Küresel çevrede faaliyette bulunan işletmelerin de rekabet gücünü etkileyen faktörler, iç ve dış faktörler olmak üzere iki grupta toplanabilir:

a) Küresel rekabet gücünü belirleyen işletme içi faktörler. İşletmenin ürettiği ürünlerin kalitesi, maliyeti, fiyatı küresel piyasalardaki rekabet gücünü etkileyen önemli unsurlardır. Üretim maliyetleri arasından da iş gücü maliyeti, sermaye maliyeti, ithalat maliyeti, vergi maliyeti, sosyal güvenlik maliyeti ve benzeri maliyet faktörleri önemli olmaktadır. İşletme verimliliği, kârlılığı, işletme içinde kullanılan bilgi teknolojileri, örgüt ve yönetim yapısı, kaynakların etkin kullanımı, yenilikçilik ve yaratıcılık gibi faktörler de küresel rekabeti etkileyen işletme içi faktörler arasındadır.

b) Küresel rekabet gücünü belirleyen işletme dışı faktörler. Rekabeti etkileyen işletme dışı faktörlerden birisi devletin ekonomideki yeri ve ekonomiye olan müdahalesidir.

Ülke içi ekonomik istikrar rekabet gücünü etkileyen bir diğer dış etmendir. Enflasyon işletme maliyetlerini olumsuz yönde etkilediği için küresel işletmelerin yatırım kararları üzerinde de olumsuz etki yaratmaktadır.