İŞLETME İLKELERİ - Deneme Sınavı - 8

Demografi, nüfus bilimi anlamına gelmektedir.

Bir işletmenin faaliyetleri sırasında ihtiyaç duyduğu girdileri satın aldığı kişi ya da kurumlara tedarikçi adı verilir.

Küresel çevrenin önemli aktörlerinden biri de ülkelerin katılımlarıyla oluşan küresel organizasyonlardır. Küreselleşme ile yaşanan değişimler yeni kurumları da beraberinde getirmiştir. İkinci Dünya Savaşı’nın sonunda ülkelerin kalkınmak için ihtiyaç duyduğu yatırımları finanse etmek için kurulan Dünya Bankası (1944), aynı dönemde ticareti canlandırmak amacıyla kurulan Uluslararası Para Fonu (1945), dünyada barışı tesis etmeyi amaçlayan Birleşmiş Milletler (1955) ve ülkeler arasındaki ticareti düzenlemek için kurallar oluşturan Dünya Ticaret Örgütü (1995) bu kurumlara örnek olarak verilebilir.

Trend Analizi: Trend (eğilim) analizi, işletmenin geçmiş verileri inceleyerek geleceğe yönelik tahminlerde bulunmasıdır. İleriye yönelik talep tahminleri, gelecekte belirli bir bölgede yaşayacak nüfusun belirlenmesi gibi geçmişe yönelik sağlıklı verilere işletmenin erişebildiği koşullarda trend analizinden yararlanılabilir. Bununla birlikte trendlerin hep aynı şekilde seyredeceğini varsaymak hatalı sonuçlara yol açabilir. Trend analizinde istatistiksel yöntemler ile verilerin geçmişteki seyri incelenerek gelecekte hangi değerleri alacakları tahmin edilmeye çalışılır.

Örgüt kültürü, işletmenin problemlerini çözerken elde ettiği deneyimlere dayanan, bu deneyimlere bağlı olarak işe yaradığı test edilmiş davranış kalıplarıdır.

Ülkeler arasındaki ticareti düzenlemek için kurallar oluşturan Dünya Ticaret Örgütü 1995 yılında kurulmuştur. Doğru yanıt A'dır.

Ekonomik anlamda küreselleşme, sermayenin, emeğin ve üretim araçlarının hiçbir engelle karşılaşmadan ülkeler arasındaki transferi olarak tanımlanabilir. Bunun sonucunda ise ekonomik faaliyetler dünya çapında birbirine bağlı hâle gelmiş olur. Doğru yanıt B'dir.

Bilim kurgu filmlerini aratmayan bir geleceğin bizi beklediğini gösteren dijital dönüşümün işletmelerin faaliyetlerini nasıl dönüştürdüğünü örneklerle inceleyelim:

IBM’in geliştirdiği bir bilgisayar olan Watson, 5.000 şubeye sahip bir Fransız bankası olan Credit Mutuel’in müşteri danışmanlarına gelen soruları yanıtlamaya yardımcı oluyor. Hafızasında 50.000 satırlık diyalog bulunduran Watson, bankanın sunduğu 200 ürün içinden müşteriler için doğru
ürünlerin hangisi olduğu konusunda danışmanlara yol gösteriyor. Watson’ın kullanıldığı sektörlerden biri de tarım. Hava durumu verileri ve tarladaki sensörlerden yararlanan Watson tarladaki her ürüne
doğru miktarda sulama yapılmasını sağlıyor. Böylece hem sulama maliyetleri hem de ürünlerdeki fire oranları azaltılabiliyor (IBM, 2019).

Doğru yanıt C'dir.

Makro çevre, işletmelerin faaliyet gösterdiği ülke ya da ülkelerdeki ekonomik, politik, yasal, sosyo-kültürel ve demografik unsurlar ile ilgilidir. Tedarikçiler mikro çevre, çalışanlar ise iç çevre unsurudur. Doğru yanıt D'dir.

Ekonomik çevre ise işletmelerin faaliyet gösterdiği ülke ya da ülkelerde ekonomiye konu olan
işlemlerin gerçekleştiği koşulları ve bu koşullardaki değişimi ifade eder. Doğru yanıt E'dir.

Gayrisafi Yurt İçi Hasıla: Bir ülkede belirli bir dönemde üretilen tüm nihai mal ve
hizmetlerin parasal değeri Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) olarak tanımlanır. Bu nedenle GSYİH artışı ülkede eskiye nazaran daha çok üretim yapıldığı, ekonominin büyüdüğü şeklinde yorumlanır. Doğru yanıt A'dır.

Kültür, maddi ve maddi olmayan unsurlarıyla insan davranışlarını şekillendirir. İnsanın hayatı nasıl anlamlandırdığını, belirli olaylar karşısında nasıl davranışlar göstereceğini belirler. Buna ek olarak kültür;
• Görecelidir. Her kültür kendisine özgü doğru ya da yanlış davranış kalıplarına sahiptir.
• Bireyler ile ilgili değil, insan toplulukları ile
ilgilidir. Kültürden bahsedebilmek için insanların paylaştığı ortak değerlerin olması gerekir.
• Nesilden nesile aktarılır. Toplumun yeni
üyeleri olan çocuklar başta aile ve eğitim
kurumları aracılığıyla kültürel ögeleri öğrenir, sonraki nesillere aktarırlar (Cavusgil
vd., 2008).

Yukarıda verilen bilgiler ışığında, doğru yanıt B'dir.

İşletmeleri etkileyen çevresel faktörlerin sayısı ve bu faktörlerin değişim hızını dikkate alarak çevresel belirsizliği 4 boyutta sınıflandırabiliriz:
• Düşük Belirsizlik
• Düşük-Orta Düzey Belirsizlik
• Orta-Yüksek Düzey Belirsizlik
• Yüksek Belirsizlik

Alt-Orta belirsizlik düzeyi yoktur. Doğru yanıt C'dir.

Çevresel belirsizliğe neden olan faktörlerin etkilerini azaltmak için işletmelerin izleyeceği yollar şöyledir:

Dış çevreyi analiz etmek için tahmin tekniklerinden yararlanmak, 

Esnek ve organik örgüt yapılarını benimsemek, 

Diğer işletmelerle birleşmek veya ortak girişimler kurmak, 

Paydaşlarla güvene dayalı yakın ilişkiler geliştirmek.

Doğru yanıt D'dir.

Delphi Tekniği: Delphi tekniğinde, işletme yöneticileri sektörlerini tanıyan, deneyim sahibi uzmanlara geleceğe yönelik beklentilerini sorarlar. Beklentiler, belirli bir olay, yeni bir teknoloji ya da ürün ile ilgili olabilir. Uzmanların birbirlerinden habersiz bir şekilde görüşlerini bildirmelerinin ardından işletme yöneticileri tüm görüşleri derler ve tekrar uzmanlara gönderirler. Böylece tüm uzmanların
fikir alışverişi sonucunda bir uzlaşmaya varmaları ile geleceğe ilişkin izlenimler elde edilmiş olur.

Doğru yanıt E'dir.

İşletmeleri bilimsel olarak ele almanın yolların­dan birisi de onu belirli ölçütlere, farklı görüş ve yaklaşımlara göre sınıflandırmaya tabi tutmaktır. İşletmelerin sınıflandırılmasına yönelik yaklaşımlar incelendiğinde en yaygın kullanılan ölçütlerin şun­lar olduğu görülmektedir; faaliyet alanı, sermayenin mülkiyeti, büyüklük, üretimde kullanılan teknoloji, hukuki yapı ve işletmeler arası anlaşmalar.

Ülke ekonomisine ilişkin yapılacak değerlen­dirmelerin ve alınacak kararların isabetli olabilmesi öncelikle, ekonominin ne tür işletmelerden oluş­tuğunun belirlenmesine bağlıdır. Yukarıda da ifade edildiği üzere, işletmeler farklı ölçütler yönünden sınıflandırılabilmektedir. Yapılan bu sınıflandırma işletmelerin türlerinin belirlenmesine olanak tanı­maktadır. Üretim faktörlerinin ağırlığına göre işlet­me türleri ise emek yoğun işletmeler ve sermaye yoğun işletmelerdir.

İmalat endüstrisinde yer alan işletmeler gerçekleş­tirdikleri üretim faaliyetleri ve kullandıkları teknikler yönünden; analitik endüstriler, sentetik endüstriler, montaj endüstrileri ve bütünleştirilmiş (entegre) en­düstriler şeklinde ayrılır.  Analitik endüstri işletmeleri ham maddeleri ayrıştırarak değişik ürünlerin üretiminde kullanır. Örneğin petro-kimya endüstrisi bir analitik endüst­ridir. Petrol arıtma işletmeleri petrolü ayrış­tırarak gaz, benzin, yağ, asfalt elde eder.

Kamu İktisadi Kuruluşları (KİK), kuruluş sermayesinin tamamı devlete ait olan, tekel niteliği taşıyan ürünlerin yanı sıra, temel ürün ve hizmetleri kamu yararını gözeterek üretmek ve de dağıtmak üzere kurulan teşebbüslerdir.  Bu kuruluşlara örnek olarak Devlet Hava Meydanları Genel Müdürlüğü, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü ile Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü verilebilir.

 

İşletmelerin büyüklüklerine göre sınıflandı­rılmasında standart bir yakla­şım bulunmamaktadır.  İşletmelerin büyüklüğünün belirlenmesinde kullanılan öl­çütler genel olarak, niceliksel (kalitatif) ve niteliksel (kanti­tatif) ölçütler biçiminde ikiye ayrılır.  Niceliksel ölçütler; çalışan sayısı, sermaye miktarı, yatırım miktarı, satışlar, kullanılan girdi miktarı, üretim kapasitesi ve miktarı, makine ve tezgâh sayısı, harcanan enerji miktarı, pazar payı, kullanılan arazinin alanı, harcanan enerji miktarı, İs görenlere ödenen ücretler.