İŞLETME İLKELERİ - Deneme Sınavı - 2

İş Ahlakıyla İlgili Konular:
              
İşletme Dışı Faktörlerle İlgili Konular;
Pazar ve Rekabet
Çevre Faktörleri
Teknolojik Faktörler
Yasal Faktörler
Doğru cevap (a) şıkkıdır.Yani "rekabet"tir.

Pazarlama fonksiyonlarıyla ilgili  iş ahlakı  konularını şu şekilde sıralayabiliriz:
• Ürün güvenliği
• Uygun olmayan ürün ambalajları
• Yetersiz garanti ve servis hizmetleri
• Hızlı ürün eskitmeleri
• Marka benzetmeleri
• Ürün taklitleri
• Farklı fiyatlandırma
• Psikolojik fiyatlandırmalar
• Fiyat anlaşmaları
• Dağıtıcılar üzerindeki baskılar

• Aracı kurumlara kota uygulamaları
• Aldatıcı reklamlar
• Abartılı reklamlar
• Yanıltıcı promosyon uygulamaları
• Baskılı satış yöntemleri
• Müşteri bilgilerinin gizliliğinin korunmaması
• Araştırma bilgilerinin manipülasyonu

Doğru cevap (b) şıkkıdır.Yani "firmanın gücü"dür.

Pazar ve Rakiplerle İlgili İş Ahlakı Konuları

• Fiyat sınırlamaları
• Talebin manipülasyonu
• Rakip ürünlerin sattırılmaması
• Perakende fiyatlara müdahale edilmesi
• Fiyat farklılıkları
• Fiyat anlaşmaları
• Rüşvet

Doğru cevap (c) şıkkıdır.Yani "fiyat sınırlamaları"dır.

Yasal Faktörlerle İlgili İş Ahlakı Konuları: Çalışanların haklarının korunması, çevrenin kirletilmemesi, tüketicilerin korunması, pay sahiplerinin haklarının korunması, istihdamda fırsat eşitliği yaratılması ve azınlık haklarının korunması ile kadın çalışanların haklarının geliştirilmesi gibi iş ahlakını ilgilendiren konularda yasal düzenlemelere gidilmekte ve bunların zamanla değişen ihtiyaçlar çerçevesinde güncellenmesi gerekmektedir.

İhsan; Hiçbir yükümlülük altında olmadan başkalarına iyilikte bulunmaktır.

Modern yaklaşıma göre müşteriler, işletme için birinci derecede öneme sahiptir ve işletme gelirinin sağlayıcıları olarak görülürler. Modern yaklaşım, aslında pazar koşulları içinde işletmelerin çıkar grupları arasında değişen dengelerden etkilenen bir yaklaşımdır.

Normatif bakış açısı, işletmenin ahlaki davranması yönündeki önerilerle belirginleşmektedir. Bu teoride ahlaki sorumluluklar üzerinde durulmakta ve bununla birlikte ekonomik başarıdaki rolü de reddedilmemektedir. Ayrıca işletme ile paydaşların amaçlarının iç içe geçmesi de söz konusu edilmekte ve daha yapıcı ahlaki yönetimlerin oluşmasına yardımcı olabilecek alternatif yöntemlerin geliştirilmesi esas alınmaktadır. Sosyal sorumluluğun normatif paydaş teorisi çerçevesinde ele alınan biçimi iş ahlakı ve sosyal sorumluluk kavramlarının birbiriyle yakın ilişkili olduğunu ortaya koymaktadır.

Dağıtıcı Adalet (Hak ve Adalet) sisteminde ahlaki kararlar tek bir değere, adalete dayanır. Sistem mal ile faydaların eşit dağıtımını esas alır.

Pazar koşullarının ve rekabetle ilgili eylemlerin
oluşturabileceği iş ahlakını ilgilendiren konular genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
• Fiyat sınırlamaları
• Talebin manipülasyonu
• Rakip ürünlerin sattırılmaması
• Perakende fiyatlara müdahale edilmesi
• Fiyat farklılıkları
• Fiyat anlaşmaları
• Rüşvet

İşletme dışı faktörlerle ilgili iş ahlakı konuları: Pazar ve Rakiplerle İlgili İş Ahlakı Konuları, Doğal Çevre ile İlgili İş Ahlakı Konuları, Teknolojik Faktörlerle İlgili İş Ahlakı Konuları ve Yasal Faktörlerle İlgili İş Ahlakı Konularından oluşmaktadır.

İhsan: Hiçbir yükümlülük altında olmadan başkalarına iyilikte bulunmaktır.

İşletmelerin sosyal sorumlulukları piramidi genel olarak dört aşamadan oluşmakta-
dır.

İşletmelerin sosyal sorumlulukları piramidi genel olarak dört aşamadan oluşmaktadır.

Gönüllü Sorumluluklar

Ahlâkî Sorumluluklar

Yasal Sorumluluklar

Ekonomik Sorumluluklar

İş Ahlakına Kuramsal Yaklaşımlar

İş ahlakıyla ilgili literatürde genel olarak üç temel kuramsal yaklaşımın olduğu gözlenmektedir. Bu yaklaşımlar aşağıdaki şekilde gruplandırılabilir:

Teleolojik yaklaşım (Sonuç yaklaşımı)

Deontolojik yaklaşım (Kural ya da neden yaklaşımı)

Görecelilik yaklaşımı (Kültürel görecelilik yaklaşımı)

İş Ahlakına Kuramsal Yaklaşımlar

İş ahlakıyla ilgili literatürde genel olarak üç temel kuramsal yaklaşımın olduğu gözlenmektedir. Bu yaklaşımlar aşağıdaki şekilde gruplandırılabilir:

Teleolojik yaklaşım (Sonuç yaklaşımı)

Deontolojik yaklaşım (Kural ya da neden yaklaşımı)

Görecelilik yaklaşımı (Kültürel görecelilik yaklaşımı)

İşletmelerde iş ahlakıyla ilgili konular genel olarak iki başlık altında toplanabilir.

İnsan kaynaklarıyla ilgili olarak iş ahlakı açısından tartışılabilir konuları şu şekilde sıralamak mümkündür (Vallance, 1995: 60-77):

Ücret ve çalışma haklarının gözetilmesi

İşe yeni alımlarda ayrımcılık ve istihdamda eşitlik

Eğitim ve yetiştirme hakları

Ödüllendirme

İşten çıkarmalar

Pazar koşullarının ve rekabetle ilgili eylemlerin oluşturabileceği iş ahlakını ilgilendiren konular genel olarak şu şekilde sıralanabilir (Velasquez, 1998: 227-232):

Fiyat sınırlamaları

Talebin manipülasyonu

Rakip ürünlerin sattırılmaması

Perakende fiyatlara müdahale edilmesi

Fiyat farklılıkları

Fiyat anlaşmaları

Rüşvet

İslam ahlakının geçmişten günümüze İslam dinini kabul eden tüm toplumlar için toplumsal yapının şekillenmesinde önem taşıdığını söylemek mümkündür. İslam ahlak sistemini şekillendiren beş temel esasın olduğu öne sürülmektedir. Bu temel esaslar tevhid, muvazene, özgür irade, sorumluluk ve ihsandır (Bikun, 2011).

Pazar ve Rakiplerle İlgili İş Ahlakı Konuları

Pazar koşullarının ve rekabetle ilgili eylemlerin oluşturabileceği iş ahlakını ilgilendiren konular genel olarak şu şekilde sıralanabilir (Velasquez, 1998: 227-232):

Fiyat sınırlamaları

Talebin manipülasyonu

Rakip ürünlerin sattırılmaması

Perakende fiyatlara müdahale edilmesi

Fiyat farklılıkları

Fiyat anlaşmaları

Rüşvet