İŞLETME HUKUKU

Türk hukukunda ortaklıklar esas olarak, Türk Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanununda düzenlenmiştir. Borçlar Kanununda adi ortaklık; Türk Ticaret Kanunun ikinci kitabında ise, ticaret ortaklıkları yer almaktadır. “Adi ortaklık” hükümleri Türk Borçlar Kanununun 620 ve devamı maddelerinde yer almaktadır. Türk Ticaret Kanununda ise, “Ticaret Şirketleri” başlığı altında tüm ticaret ortaklıkları için geçerli olan genel hükümlere yer verilmiş ve daha sonra her bir ticaret ortaklığını ayrıntılı olarak düzenleyen özel hükümlere yer verilmiştir

Adi ortaklığın kurulabilmesi için en az iki ortak gerekir. Ortaklar gerçek ya da tüzel kişi olabilir.

Adi ortaklıkta kural olarak bütün ortaklar ortaklığı yönetme hakkına sahiptir. Ancak yönetimin sözleşme ile ya da ortakların alacakları bir kararla bir ya da birden çok ortağa ya da üçüncü bir kişiye bırakılması da mümkündür; yani adi ortaklıkta yönetimin adi ortaklık ortağı olmayan kimselere de bırakılabilir (TBK m. 625).

Ortaklık için bir süre kararlaştırılmışsa, sürenin dolmasına rağmen ortakların örtülü iradesiyle ortaklık devam ederse belirsiz süreli ortaklığa dönüşür (TBK m. 640); ortaklık ilişkisi sürenin bitiminden sonra sürdürülmezse ortaklık sona erer.

Türk Ticaret Kanununa göre ortaklıklar kişi ortakları ve sermaye ortaklıkları olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Bu ortaklıklardan kollektif ve komandit ortaklıklar kişi ortaklığı, anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit ortaklık ortaklık sermaye ortaklığı sayılmaktadır.

Türk Ticaret Kanunu m. 304’e göre, komandit ortaklık, ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurulan, ortaklık alacaklılarına karşı ortaklardan bir veya bir kaçının sorumlulukları sınırlandırılmamış ve diğer ortak veya ortakların sorumlulukları ise, belirli bir sermaye ile sınırlandırılmış olan ortaklıktır.

Ortakların Sorumu: Anonim ortaklıklarda ortaklar, yükümlü oldukları pay bedellerinin ödenmeyen kısmı ile ortaklığa karşı sorumludurlar (TTK m. 329/2).

Anonim ortaklık tek kişi ile kurulabilir.

Genel Kurula Özgü Yetkiler • Esas sözleşmenin değiştirilmesi • Yönetim kurulu üyelerinin seçimi, süreleri, ücretleri ile huzur hakkı, ikramiye ve prim gibi haklarının belirlenmesi, ibraları hakkında karar verilmesi ve görevden alınmaları • Kanunda öngörülen istisnalar dışında denetçinin seçimi ile görevden alınmaları • Finansal tablolara, yönetim kurulunun yıllık raporuna, yıllık kâr üzerinde tasarrufa, kâr payları ile kazanç paylarının belirlenmesine, yedek akçenin sermayeye veya dağıtılacak kâra katılması dâhil, kullanılmasına dair kararların alınması • Kanunda öngörülen istisnalar dışında ortaklığın feshi • Önemli miktarda ortaklık varlığının toptan satışı

TTK m. 623’e göre, ortaklığın yönetimi ve temsili ortaklık sözleşmesi ile düzenlenir. Ortaklık sözleşmesi ile yönetimi ve temsili, müdür sıfatını taşıyan bir veya birden fazla ortağa veya tüm ortaklara ya da üçüncü kişilere verilebilir. Ancak, en az bir ortağın, ortaklığı yönetim hakkının ve temsil yetkisinin bulunması gerekir. Müdürler gerçek ya da tüzel kişi olabilir. Ortaklığın müdürlerinden biri bir tüzel kişi olduğu takdirde, bu kişi bu görevi tüzel kişi adına yerine getirecek bir gerçek kişiyi belirler.

Adi ortaklık, bir sözleşme ile kurulur. Kanunda adi ortaklık sözleşmesine ilişkin herhangi bir şekil şartı öngörülmemiştir. Bu nedenle adi ortaklık sözleşmesi sözlü veya yazılı şekilde kurulabilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Türk Ticaret kanununa göre, kişi ortaklıkları bağımsız denetime tabi değildirler. Bağımsız denetim kapsamındaki ortaklıklar sermaye ortaklıklarıdır. Buna göre kişi ortaklığı olan kollektif ortaklık bağımsız denetime tabi değildir. Doğeu cevap D seçeneğidir.

B, C, D ve E seçeneklerinde yer alan önermeler yanlıştır ancak A seçeneğinde yer alan önerme doğrudur. Türk Ticaret Kanununa göre, kolektif ortaklık ancak bir ticari işletme işletmek üzere kurulabilir.

Komandit ortaklık tacir olduğu için, bir ticaret unvanı seçmek ve iş ve işlemlerinde bu unvanı kullanmak zorundadır. Ticaret unvanı, komandite ortaklardan en az birinin ad ve soyadını ve ortaklık türünü içermelidir. Komandite ortağın adının ortaklık unvanında yer alması yasaktır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Anonim ortaklık sözleşmesinde bulunması gereken zorunlu unsurlar Türk Ticaret Kanunu m. 339/2’de belirtilmiştir. Anonim ortaklık sözleşmesinde bulunması zorunlu olan unsurlar şunlardır:
• Ortaklığın ticaret unvanı ve merkezinin bulunacağı yer
• Esaslı noktaları belirtilmiş ve tanımlanmış bir şekilde ortaklığın işletme konusu.
• Ortaklığın sermayesi ile her payın itibarî değeri, bunların ödenmesinin şekil ve şartları
• Pay senetlerinin nama veya hamiline yazılı olacakları; belirli paylara tanınan imtiyazlar; devir sınırlamaları
• Paradan başka sermaye olarak konan haklar ve ayınlar; bunların değerleri; bunlara karşılık verilecek payların miktarı, bir işletme ve ayın devir alınması söz konusu olduğu
takdirde, bunların bedeli ve ortaklığın kurulması için kurucular tarafından ortaklık hesabına satın alınan malların ve hakların bedelleriyle, ortaklığın kurulmasında hizmetleri görülenlere verilmesi gereken ücret, ödenek veya ödülün tutarı
• Kurucularla yönetim kurulu üyelerine ve diğer kimselere ortaklık kârından sağlanacak menfaatler
• Yönetim kurulu üyelerinin sayıları, bunlardan ortaklık adına imza koymaya yetkili olanlar
• Genel kurulların toplantıya nasıl çağrılacakları; oy hakları
• Ortaklık bir süre ile sınırlandırılmışsa, bu süre
• Ortaklığa ait ilanların nasıl yapılacağı
• Pay sahiplerinin taahhüt ettiği sermaye paylarının türleri ve miktarları
• Ortaklığın hesap dönemi
• İlk yönetim kurulu üyeleri

Doğru cevap D seçeneğidir.

Limited ortaklıklarda genel kurul ortaklığın karar organıdır. Tüm ortakların katılımı ile oluşur. Doğru cevap A seçeneğidir.

A, B, D ve seçeneğinde yer alan önermeler yanlış olup doğru cevap C seçeneğidir. Kişi ortaklıkları, bir başka kişi ortaklarıyla, devrolunan şirket olmaları koşuluyla, sermaye ortaklıklarıyla, devrolunan ortaklık olmaları koşuluyla, kooperatiflerle birleşebilirler.

Birleşme sözleşmesi bir ayrılma akçesini öngörüyorsa bunun, devreden ortaklık kişi ortaklığıysa oy hakkını haiz ortaklarının, sermaye ortaklığıysa ortaklıkta mevcut oy haklarının yüzde doksanının olumlu oylarıyla onaylanması şarttır (TTK m. 151/5). Doğru cevap E seçeneğidir.

Birleşmeye katılan ortaklıkların alacaklıları birleşmenin hukuken geçerlilik kazanmasından itibaren üç ay içinde istemde bulunurlarsa, devralan ortaklık bunların alacaklarını güvence altına almak zorundadır (TTK m. 157/1). Doğru cevap E seçeneğidir.

Türk Ticaret Kanununa göre; sermaye ortaklıklarının (anonim, limited, sermayesi paylara bölünmüş komandit ortaklıklar) ve kooperatiflerin, sermaye ortaklıklarına ve kooperatiflere bölünmesi mümkündür (TTK m. 160). Ancak, bir sermaye ortaklığı, kişi ortaklıklarına (kollektif, komandit ortaklık); Aynı şekilde bir kişi ortaklığı da sermaye ortaklığına bölünemez. Doğru cevap A seçeneğidir.