İŞLETME HUKUKU

aldatma (hile)

bir yıl

Dönemsel edim

Bölünemeyen edim

Maddi edim

Olanaksız olabilir.

Beğenme koşuluyla satış

Bedeli ödeme borcu

Müteselsil Kefalet

üç ay

Edim konularına göre olumlu edim, olumsuz edim; süresine göre ani edim, sürekli edim, dönemli edim; bölünebilmelerine göre bölünebilen edim, bölünemeyen edim olarak sınıflandırılmaktadır.

Dönemsel edim, edimin, zaman içinde düzenli veya düzenli olmayan aralarla yerine getirilmesidir. Örneğin kira sözleşmesinde, kiralayan her ay kira parası ödeyerek dönemsel edim yerine getirmektedir.

Bölünemeyen Edim: Edimin konusu olan şeyin niteliğinde veya değerinde esaslı bir değişiklik olmaksızın parçalara bölünerek yerine getirilmesi mümkün olmayan edimlerdir. Örneğin bir satış sözleşmesinde belirli bir malın (bir yarış atı, otomobil vb.) teslimi söz konusu ise, bölünemeyen edimden söz edilir.

Bir kimseyi, irade açıklamasında bulunmaya, sözleşme yapmaya zorlamak için, bile bile yanlış bir kanaat uyandırılır veya var olan yanlış kanaat devam ettirilir ise, aldatma (hile) söz konusudur.

Muvazaa da irade açıklamasında bulunan taraflar gerçek iradelerine uymayan bir açıklamada bulunmakta, görünürde bir işlem yaparak üçüncü kişileri aldatmakta ve bu işlemin gerçekte geçerli olmayacağında da anlaşmaktadırlar.

Haksız eylemden sorumluluk için dört unsurun varlığı gerekir. Bunlar; hukuka aykırılık, kusur, zarar ve nedensellik bağıdır.

Bir önerinin istenilen hukuksal sonucu doğurabilmesi için birtakım unsurları içermesi gerekir. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz: • Öneri karşı tarafa yöneltilmiş olmalıdır•  Sözleşmenin esaslı unsurlarını içermelidir •  Öneren önerisi ile bağlı olmak niyetinde olmalıdır. Eğer bir öneride bu nitelikler yer almıyorsa, bu irade açıklaması öneri değil, öneriye davettir. Örneğin, bir giyim mağazasının vitrininde fiyat etiketi olmaksızın malların sergilenmesi.

Kullandırma amacı güden sözleşmelerin amacı, tarafların öngördüğü sürece, bir şey üzerindeki kullanma ve yararlanma hakkının karşı tarafa devredilmesidir. Örneğin, “kira”, “kullanım ödüncü” ve “tüketim ödüncü” sözleşmeleri bu gurupta yer alırlar.

Güvence amacı güden sözleşmeler, mevcut ya da gelecekte doğması muhtemel bir borcun ödenmesinin güvence altına alınmasını amaçlarlar. Bu gruba giren sözleşmelerde, güvence veren, asıl borcun borçlusu borcunu ödemediğinde, borcu ödeme yükümlülüğü altına girmektedir. “Kefalet”, “taşınır ve taşınmaz rehni” ile “cezai şart” sözleşmeleri bu grupta yer alırlar.

Kendine özgü yapısı olan sözleşmeler, kısmen ya da tamamen, kanunda düzenlenmiş olan sözleşmelerde bulunmayan unsurlardan oluşur. Bu gruptaki sözleşmelere örnek olarak, sulh sözleşmesi, hakem sözleşmesi, garanti sözleşmesi, satış için bırakma (tevdi) sözleşmesi, tek satıcılık sözleşmesi, sporcu transfer sözleşmesi gösterilmektedir.