İŞLETME HUKUKU

Know-How: Patent niteliğinde olmasa dahi, işletme içerisinde organizasyon, yönetim, üretim ve dağıtım gibi konularda ulaşılan teknik ve ticari bilgi ve tecrübe birikimidir.

Ticari işletmesini devreden tacir, devirden dolayı ticareti bırakmış olacağından tacir sıfatını kaybeder. Ancak İcra İflas Kanunu madde 44 uyarınca ticareti terkinin ilan edilmesinden itibaren, bu kişi bir yıl daha borçlardan iflas yoluyla takip edilebilir. Devralan kişi işletmeyi devraldığını üçüncü kişilere veya alacaklılara ihbar ettiği andan itibaren işletmenin daha önceki borçlarından sorumludur. Devreden ise devrin ilan veya ihbarına kadar doğan borçlardan dolayı, devralanla birlikte iki yıl süreyle müteselsilen sorumludur. Bu iki yıllık süre, muaccel (vadesi gelmiş) borçlarda devrin ihbar veya ilan edildiği tarihten itibaren başlar. Müeccel (vadesi gelmemiş) borçlarda ise, vade gününden itibaren iki yılın geçmesiyle devredenin sorumluluğu sona erer.

Ticari işletmesini devreden tacir, devirden dolayı ticareti bırakmış olacağından tacir sıfatını kaybeder. Ancak İcra İflas Kanunu madde 44 uyarınca ticareti terkinin ilan edilmesinden itibaren, bu kişi bir yıl daha borçlardan iflas yoluyla takip edilebilir. Devralan kişi işletmeyi devraldığını üçüncü kişilere veya alacaklılara ihbar ettiği andan itibaren işletmenin daha önceki borçlarından sorumludur. Devreden ise devrin ilan veya ihbarına kadar doğan borçlardan dolayı, devralanla birlikte iki yıl süreyle müteselsilen sorumludur. Bu iki yıllık süre, muaccel (vadesi gelmiş) borçlarda devrin ihbar veya ilan edildiği tarihten itibaren başlar. Müeccel (vadesi gelmemiş) borçlarda ise, vade gününden itibaren iki yılın geçmesiyle devredenin sorumluluğu sona erer.

Rehin hakkı, rehin sözleşmesinin Rehinli Taşınır Siciline tescil edilmesiyle kurulur. Rehin sözleşmesi elektronik ortamda ya da yazılı olarak düzenlenir. Elektronik ortamda düzenlenen rehin sözleşmesinin Sicile tescil edilebilmesi için sözleşmenin güvenli elektronik imza ile onaylanması şarttır. Yazılı olarak düzenlenen rehin sözleşmesinin Sicile tescil edilebilmesi için tarafların imzalarının noterce onaylanması veya sözleşmenin Sicil yetkilisinin huzurunda imzalanması şarttır.

Tarafların tacir olup olmadığına veya uyuşmazlığın ticari işletmeyle ilgili olup olmadığına bakılmaksızın, ticari sayılan davalar mutlak ticari davalardır. Bu davalar TTK’nın 4’üncü maddesinde ve özel bazı kanunlarda sayılmıştır. Mutlak ticari davalar şunlardır: 1. TTK’da düzenlenen hususlardan doğan davalar, 2. Rehin karşılığında ödünç verme işi ile uğraşanlar hakkındaki davalar (Medeni Kanun m.962-969) 3. Bir malvarlığının veya işletmenin devralınması ile işletmelerin birleşmesi ve şekil değiştirmesi hakkındaki davalar (BK m.202- 203), rekabet yasağına ilişkin davalar (BK m.444 -447),  yayın sözleşmesine ilişkin davalar (BK m.487-501), kredi mektubu ve kredi emrine ilişkin davalar (BK m.515519), komisyon sözleşmesine ilişkin davalar (BK m.532-545), ticari temsilciler, ticari vekiller ve diğer tacir yardımcılarına ilişkin davalar (BK m.547-554), havale işlemlerine ilişkin davalar (BK m.555-560), saklama sözleşmelerine ilişkin davalar (BK m.561-580),

Ticaret şirketleri; kollektif, komandit (adi komandit, sermayesi paylara bölünmüş komandit), anonim, limited ve kooperatif şirketlerden ibarettir (TTK m.124). Ticaret şirketleri tacir sayılır (TTK m.16/1). Ticaret şirketleri ticaret siciline tescil edilerek tüzel kişilik kazandıkları andan itibaren tacir sıfatını da elde ederler.

Donatma iştiraki, birden çok kişinin paylı mülkiyet şeklinde malik oldukları bir gemiyi, menfaat sağlamak amacıyla aralarında yapmış oldukları sözleşme gereğince, hepsi adına ve hesabına suda kullanmaları ile ortaya çıkan birliktir (TTK m.1064). Donatma iştirakinin tüzel kişiliği yoktur. Tacire ilişkin hükümler donatma iştirakine de aynen uygulanır (TTK m.17). Donatma iştiraki tacir sıfatına sahiptir ve tacir olmanın sonuçlarına tabidir.

Tacirler arasında, diğer tarafı temerrüde düşürmeye, sözleşmeyi feshe, sözleşmeden dönmeye ilişkin ihbarlar veya ihtarlar noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak kayıtlı elektronik posta sistemi ile yapılır (TTK m.18/3). Bu düzenlemenin uygulanabilmesi için her iki tarafın tacir olması ve işin her iki tarafın ticari işletmesiyle ilgili olması gerekir.

Bağımsız tacir yardımcıları tacirin denetim ve gözetimi altında çalışmazlar. Tacirin işletmesinden ayrı olarak tacir yardımcısının da ayrı işletmesi vardır ve kendileri de tacir sayılırlar. Ticari işletmelerinin amacı tacire aracılık etmektir, tacire geçici veya sürekli olarak yardım ederler. Bağımsız tacir yardımcılarından taciri temsil yetkisine sahip olan acente, temsil yetkisine sahip olmayanlar komisyoncu ve simsardır. Bağımsız tacir yardımcılarından acente TTK’da düzenlenirken, simsar ve komisyoncu Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiştir. Komisyonculuğun bir türü olan taşıma işleri komisyoncusu ise TTK’da düzenlenmiştir.

Kollektif şirketin ticaret unvanı, bütün ortakların veya ortaklardan en az birinin adı ve soyadıyla şirketi ve türünü gösterecek bir ibareyi içerir. Örneğin, Ali Kaya ve Ortakları Taşımacılık Kollektif Şirketi

Her işletmenin temel amacı kâr elde etmek değildir. Bu nedenle doğru şık “e”dir.

Sermaye sahipleri işletmenin iç çevresinde yer alır. Bu nedenle doğru şık “c”dir.

Ceza hukuku işletmenin sorumluluklarıyla ilgili kurallar içermez. Bu nedenle doğru şık “a”dır.

Bir kişinin elindeki maç biletini yüksek fiyatla satması ticari işletmenin devamlılık amacının gerçekleşmesi için yeterli değildir. Bu nedenle doğru şık “b”dir.

TTK’ya göre ticari işletme ile esnaf işletmesi arasındaki sınır Cumhurbaşkanlığı kararı ile belirlenecektir. Bu nedenle doğru şık “a”dır.

Hammadde işletmenin maddi unsurlarındandır. Bu nedenle doğru şık “e”dir.

Merkezi Türkiye’de bulunan ticari  işletmelerin şubeleri bulundukları yerin ticaret siciline tescil olurlar. Bu nedenle doğru şık “d”dir.

Borç üzerinde rehin hakkı kurulamaz. Bu nedenle doğru şık “b”dir.

Birleşik faiz kural olarak yasaktır. Bu nedenle doğru şık “d”dir.

İşletme sahibinin, ticari işlet­meyi yönetmek ve işletmeye ilişkin işlemlerde ti­caret unvanı altında, ticari temsil yetkisi ile kendi­sini temsil etmek üzere, açıkça ya da örtülü olarak yetki verdiği kişiye ticari temsilci adı verilir. Bu nedenle doğru şık “a”dır.