İŞLETME HUKUKU - Deneme Sınavı - 14

Kanun bazı senetlerin hamile yazılı olarak düzenlenebileceğini açıkça öngörmüştür: Çek, tahvil, intifa senetleri, ipotekli borç ve irat senedi ile rehinli tahvilat bu tür kıymetli evraka örnek gösterilebilir.

Bono ve poliçe, makbuz senedi ve varant ve bedelleri tamamen ödenmemiş ise, hisse senetleri hamile yazılı olarak düzenlenemez.

Çekin Türk Ticaret Kanunu’nda sayılan mutlak zorunlu unsurları şunlardır:
• Senet metninde “çek” kelimesi ve senet Türkçe’den başka bir dilde yazılmışsa o dilde çek karşılığı olarak kullanılan kelime
• Kayıtsız ve şartsız belirli bir bedelin ödenmesi için havale
• Ödeyecek kişinin, “muhatabın” ticaret unvanı
• Düzenlenme tarihi
• Düzenleyenin imzası
• Banka tarafından verilen seri numarası
• Karekod

TTK m. 671’de sayılan unsurlardan vade bonoda da ihtiyari bir unsurdur. Zira vadesi gösterilmeyen bononun görüldüğünde ödenmesi şart edilmiş sayılır.

Temlik cirosu, senetten doğan bütün hakları devretmek için yapılır. Temlik cirosu tam ve beyaz ciro şeklinde yapılabilir. Bir ciro yapılış amacı bakımından hiç bir açıklık içermiyorsa temlik cirosu olarak kabul edilir.

Poliçede zamanaşımını düzenleyen TTK m. 749’a göre; Poliçeyi kabul edene karşı ileri sürülecek poliçeden doğan istemler, vadenin geldiği tarihten itibaren üç yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.

Sigorta hukukunun kaynaklarının başında kanunlar gelmektedir. Bu kanunlara şunlar örnek gösterilebilir:
• Türk Ticaret Kanunu
• Türk Borçlar Kanunu
• Karayolları Trafik Kanunu
• Sigortacılık Kanunu
• Afet Sigortaları Kanunu

Zarar sigortalarında, sigortacı sigorta ettirenin uğradığı gerçek ve somut bir zararı karşılar. Örneğin yangın sigortası, hırsızlığa karşı sigorta, tekne sigortası, sorumluluk sigortası, taşıma sigortasında durum böyledir.

Meblağ sigortalarında ise rizikonun gerçekleşmesi halinde sigortacı, sigorta ettiren ya da sigortalının uğradığı zarara bakılmaksızın sözleşmede kararlaştırılan meblağı öder. Hayat sigortası ile kaza sigortası meblağ sigortasına örnek gösterilebilir.

Sigorta ettiren, sigorta sözleşmesinin tarafıdır ve prim borcunun borçlusudur. Buna karşın sigortalı başkası lehine sigortada sigorta sözleşmesinden doğan hakları talep edebilir, ancak sözleşmenin tarafı değildir. Lehtar da sigorta sözleşmesinin tarafı değildir; sadece can sigortalarında lehine sigorta yapılan kişidir. Lehtar da sigorta sözleşmesinin tarafı değildir; sadece can sigortalarında lehine sigorta yapılan kişidir.

Sigortacının sorumluluğu, aksine sözleşme yoksa, primin veya ilk taksidinin ödenmesiyle başlar.
Kara ve denizde eşya taşıma işlerine ilişkin sigortalarda ise sigortacı, sözleşmenin kurulmasıyla sorumlu olur (TTK m. 1421).

Sigorta sözleşmesinde sigortacının borçları şunlardır:

(i) Rizikoyu taşıma yükümlülüğü

(ii) Aydınlatma yükümlülüğü

(iii) Sigorta poliçesi verme yükümlülüğü

(iv) Giderleri ödeme borcu

(v) Tazminat ödeme borcu

Mal ve hizmetlerle gereksinimlerini giderenlerin korunmasına yönelik modern anlamda ilk yasal düzenlemeler, Amerika Birleşik Devletlerinde yapılmıştır. Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler nezdinde yapılan yasal düzenlemeler, ABD’de yapılan yasal düzenlemelerden etkilenmiştir. Türkiye’deki yasal düzenlemelerin kaynağını da, diğer ülkelerdeki ve birliklerdeki düzenlemeler oluşturmuştur.

Türkiye’de tüketicinin korunması amacıyla bir kanun kabul edilmesi ihtiyacı doğmuş ve 4077 Sayılı Tüketi- cinin Korunması Hakkında Kanun hazırlanmıştır. Kanun, ayıplı mallardan tüketici kredilerine, taksitli satışlardan satış sonrası hizmetlere kadar birçok konuyu düzenlemiştir. Bu Kanunla birlikte, Türk Hukuk Sistemi; tüketici mahkemeleri, tüketici sorunları hakem heyetleri, tüketici konseyi gibi yeni kurumlarla tanışmıştır. Daha da önemlisi bu Kanun ile tüketici haklarının ne olduğu ve bu hakların nasıl kullanılacağı ortaya konulmuştur. Daha sonra 4077 Kanunu yürürlükten kaldıran ve 28 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe giren 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kabul edilerek Avrupa Birliği düzenlemeleri ile de uyumlu yeni düzenlemelere yer verilmiştir.

Bir eşya üzerinde iradeyle fiili hâkimiyet kurma eylemine zilyetlik denir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Tüketicinin korunmasına yönelik ilk düzenlemelere Babil ve Roma döneminde rastlanır. Roma hukukunda tüketicilerin aldatılmasını engelleyici düzenlemelere yer verilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Mal ve hizmetlerle gereksinimlerini giderenlerin korunmasına yönelik modern anlamda ilk yasal düzenlemeler, Amerika Birleşik Devletlerinde yapılmıştır. Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler nezdinde yapılan yasal düzenlemeler, ABD’de yapılan yasal düzenlemelerden etkilenmiştir. Doğru cevap B'dir.

Tüketici hakkı kavram ilk kez ABD’de başkan Kennedy tarafından kullanılmış ve dört temel tüketici hakkından söz edilmiştir: • Tüketicinin bilgi edinmesi • Tüketicinin sesini duyurması • Tüketicinin tazmin edilmesi • Tüketicinin örgütlenmesi.

Birleşmiş Milletler Deklarasyonunda, Avrupa Birliğinin ortaya koyduğu beş tüketici hakkı geliştirilmiştir. Böylece sekiz temel tüketici hakkı ortaya konulmuştur: • Temel İhtiyaçları Karşılama Hakkı • Sağlık ve Güvenliğin Korunması Hakkı • Ekonomik Çıkarların Korunması (Tercihte Bulunma) Hakkı • Bilgi Edinme (Bilgilendirilme) Hakkı • Eğitilme Hakkı • Tazmin (Zararların Giderilmesi) Hakkı • Örgütlenme ve Temsil (Sesini Duyurma) Hakkı • Sağlıklı bir Çevrede Yaşama Hakkı.

Temel ihtiyaçları karşılama hakkı, tüketicilerin uygun fiyat ve iyi kalitede temel mallara ulaşabilmesini sağlayarak; hayatta kalma, yeterli yiyecek, giyecek, barınak, güvenlik ve sağlık garantisini içeren bir haktır. Diğer bir ifade ile bu hak, insan yaşamı için gerekli olan yeme, içme, barınma, tedavi edilme gibi gereksinimlerinin giderilmesini isteme hakkıdır. Doğru cevap A'dır.

Cebri icrada tarafların alacaklı ve borçlu tarafta yer alabilmeleri için gerçekte alacaklı ve/veya borçlu sıfatına sahip olmaları, başka bir deyişle taraf sıfatının ispat edilmesi gerekmez.

Borçlu borcunu rızasıyla yerine getirmediğinde, alacaklı devletin cebri icra organlarına başvurarak hakkını zorla elde etme imkanına sahiptir. Bu durum borçlunun sorumluluğu olarak adlandırılır.