İŞLETME HUKUKU - Deneme Sınavı - 11

Kanunlarda veya taraflar arasındaki sözleşmede daha uzun bir süre belirlenmediği takdirde, ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile, malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren iki yıllık zamanaşımına tabidir. Bu süre konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallarda taşınmazın teslim tarihinden itibaren beş yıldır. Doğru cevap D'dir.

TKHK kapsamında şunlar mal olarak kabul edilir:

Alışverişe Konu Olan Taşınır Eşya

Konut ve Tatil Amaçlı Taşınmaz Mallar

Elektronik Ortamda Kullanılmak Üzere Hazırlanan Yazılım, Ses, Görüntü ve Benzeri Maddi Olmayan Mallar

Tarımsal Ürünler, Toprağı İşleyerek Elde Edilen Sebze ve Meyve, Hayvancılıkla Elde Edilen İşlenmemiş Et ve Süt

Avlanma Sonucu Elde Edilen Şeyler

Bir Başka Taşınır ya da Taşınmazın Bütünleyici Parçası Haline Gelecek Şekilde OnunlaBirleşen ya da Monte Edilen Taşınırlar

Taşınmaz malların tamamı TKHK kapsamına girmez. TKHK kapsamındaki taşınmaz mallar sadece konut ve tatil amaçlı taşınmazlardır. Bu nedenle, örneğin, bir arsa ya da dükkân TKHK kapsamında giren taşınmaz mallar içerisinde yer almadığı için, tüketicinin bu tür mallarla ilgili, ayıplı mallara ilişkin korumadan yararlanması mümkün değildir.

Maddi Ayıp: Satına alınan bir malın ya da sunulan hizmetin, tüketicinin bu mal ya da hizmetten beklediği amaçları gerçekleştirecek nitelikte olmasıgerekir. Eğer tüketici eşyanın fiziki yapısındaki bazı eksiklikler nedeniyle beklenen amacı gerçekleştirmiyorsa maddi ayıp söz konusu olur. Eşyanın, bozuk, yırtık, kırık, çatlak, lekeli, sökük olması gibi hallerde maddi ayıp söz konusudur. Örneğin koşu atının hasta olması, arabanın motorunun bozuk olması, televizyonun göstermemesi, satın alınan vazonun çatlak, elbisenin yırtık veya lekeli olması gibi durumlarda maddi ayıp söz konusudur.

Satın alınan malın başkasının markasını veya telif haklarını ihlal etmesi hukukiyi ayıp, çamaşır makinesinin tanıtım kılavuzunda belirtilenden çok su harcaması ise ekonomik ayıp örneğidir.

Kambiyo senetleri:Bono, poliçe ve çektir

Kambiyo senetlerinde senedin geçerliliği açısından borçlunun imzası zorunludur. Borçlunun imzasının mutlaka el yazısı ile atılması gerekir (TTK m.756, 778, 818). El yazısı ile atılan imza yerine, mekanik herhangi bir araçla, damgayla, mühürle veya parmak basma şeklinde imza geçersizdir. Kambiyo senetlerinde, imzanın mutlaka elle atılması gerektiği için, elektronik imza atamak suretiyle kambiyo senedi düzenlenemez (TTK m. 1526). Görme engellinin istemesi halinde imzasının usulen onaylanmış olması veya imzaladıkları anda metnin içeriğini bildikleri kanıtlanmak şartı ile imzaları bağlayıcıdır

Düzenleme yeri ve ödeme yeri, poliçede alternatif zorunlu unsurlar arasında yer alır. Şöyle ki: • Ayrıca belirtilmemişse, muhatabın adı yanında gösterilen yer, ödeme yeri ve aynı zamanda da muhatabın yerleşim yeri sayılır. • Düzenleme yeri gösterilmeyen poliçe, düzenleyenin adı yanında gösterilen yerde düzenlenmiş sayılır.

Çekin Türk Ticaret Kanunu’nda sayılan mutlak zorunlu unsurları şunlardır: • Senet metninde “çek” kelimesi ve senet Türkçe’den başka bir dilde yazılmışsa o dilde çek karşılığı olarak kullanılan kelime • Kayıtsız ve şartsız belirli bir bedelin ödenmesi için havale • Ödeyecek kişinin, “muhatabın” ticaret unvanı • Düzenlenme tarihi • Düzenleyenin imzası • Banka tarafından verilen seri numarası • Karekod 5941 sayılı Çek Kanununda, TTK’da belirtilen unsurlar dışında, çek defterinin her bir yaprağında yer alması gereken hususlar ayrı ayrı gösterilmiştir. Ancak bu unsurların eksikliği çekin geçerliliğini etkilemez. Zira Türk Ticaret Kanunundaki unsurları taşıması kaydıyla, düzenlenen çekin Çek K. m.2/7’de yer alan koşullara aykırı olması çekin geçerliliğini etkilemez. Çek K. m.2/7’e göre, çek defterinin her bir yaprağına aşağıdaki hususların yazılması gerekir: • Çek hesabının numarası • Çek hesabının bulunduğu banka şubesinin adı • Çek hesabı sahibi gerçek kişinin adı ve soyadı, tüzel kişinin adı • Çek hesabı sahibi gerçek veya tüzel kişinin vergi kimlik numarası • Çekin basıldığı tarih • Çek hesabı sahibi gerçek kişi ise Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası; tüzel kişilerde ise varsa Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS) numarası • Çek hesabı sahibi ile düzenleyenin farklı kişiler olması hâlinde, ayrıca düzenleyenin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası

Alonj: Kıymetli evrakta ciro ve aval gibi beyanların yazılabileceği ve senede eklenen belgedir.

Kambiyo senedini ilk olarak lehtarın ciro ettiğini söylemiştik. Kambiyo senedini alan lehtar poliçe ve bono söz konusu olduğunda vadeye kadar ciro edebilir. Ancak, TTK m. 690’a göre, vadeden sonra yapılan bir ciro da vadeden önce yapılan cironun hükümlerini doğurur. Ancak, ödememe protestosu süresi geçtikten veya ödememe protestosundan sonra yapılan ciro alacağın temliki hükmündedir.

Poliçede zamanaşımını düzenleyen TTK m. 749’a göre: • Poliçeyi kabul edene karşı ileri sürülecek poliçeden doğan istemler, vadenin geldiği tarihten itibaren üç yıl geçmekle • Hamilin, cirantalarla düzenleyene karşı ileri süreceği istemler, süresinde çekilen protesto tarihinden veya senette “gidersiz iade olunacaktır” kaydı varsa vadenin dolduğu tarihten itibaren bir yıl geçmekle • Bir cirantanın başka cirantalarla düzenleyen aleyhine ileri süreceği istemler, cirantanın poliçeyi ödediği veya poliçenin dava yolu ile kendisine karşı ileri sürüldüğü tarihten itibaren altı ay geçmekle zamanaşımına uğrar.

TTK m. 796’ya göre, bir çek: • düzenlendiği yerde ödenecekse on gün • düzenlendiği yerden başka bir yerde ödenecekse bir ay • Ödeneceği ülkeden başka bir ülkede düzenlenen çek, düzenleme yeri ile ödeme yeri aynı kıtada ise bir ay ve ayrı kıtalarda ise üç ay içinde muhataba ibraz edilmelidir. Bu bakımdan, bir Avrupa ülkesinde düzenlenip de Akdenize sahili bulunan bir ülkede ödenecek olan ve aynı şekilde Akdenize sahili olan bir ülkede düzenlenip bir Avrupa ülkesinde ödenmesi gereken çekler aynı kıtada düzenlenmiş ve ödenmesi şart kılınmış sayılır.

Rehin hakkı, rehin sözleşmesinin Rehinli Taşınır Siciline tescil edilmesiyle kurulur. Rehin sözleşmesi elektronik ortamda ya da yazılı olarak düzenlenir. Elektronik ortamda düzenlenen rehin sözleşmesinin Sicile tescil edilebilmesi için sözleşmenin güvenli elektronik imza ile onaylanması şarttır. Yazılı olarak düzenlenen rehin sözleşmesinin Sicile tescil edilebilmesi için tarafların imzalarının noterce onaylanması veya sözleşmenin Sicil yetkilisinin huzurunda imzalanması şarttır.

Ülkemiz hukuk sisteminde kişinin elinde lehine bir mahkeme kararı olmaksızın da icra takibi başlatması mümkündür. Dolayısıyla icra takibi başlatmadan önce mutlaka mahkeme kararının verilmiş olması gerekmez. Diğer önermeler doğrudur. Doğru cevap C'dir.

Cebri icranın konusu, çoğu zaman borçlar hukuku anlamında bir borç ilişkisinden kaynaklanan ve yerine getirilmesi gereken bir edimin ifasını gerçekleştirmek olsa da bununla sınırlı değildir. Zira, cebri icra hukuku sadece borç ilişkisinden kaynaklanan talep haklarının değil, mülkiyet hakkı, kişilik hakkı gibi mutlak hakların veya diğer tüm özel hukuk haklarının ihlalinden kaynaklanan talep haklarını da gerçekleştirmeyi sağlar. Doğru cevap E'dir.

Borçlu borcunu rızasıyla yerine getirmediğinde, alacaklı devletin cebri icra organlarına başvurarak hakkını zorla elde etme imkanına sahiptir. Bu durum borçlunun sorumluluğu olarak adlandırılır. Günümüzde bu sorumluluğun gereği borçlunun malvarlığına el konulması suretiyle yerine getirilebildiğinden, cebri icranın konusu da kişilerin malvarlığıdır. Doğru cevap B'dir.

"Genel haciz yolu ile takip" ve "Kambiyo senetlere özgü haciz yolu ile takip", ilamsız icra başlığı altında yer alan takip yollarıdır. Doğru cevap A'dır.

Genel haciz yoluyla takibin temel aşamaları, takip talebinin icra dairesine verilmesi, icra dairesince ödeme emrinin gönderilmesi, takibin kesinleşmesi, haciz, satış ve paraların paylaştırılması şeklinde sıralanabilir. Buna göre doğru sıralama, "VI - II - V - I - IV - III" olacaktır. Doğru cevap C'dir.

Ödeme emrine itiraz etmeyen borçlu, ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde veya itirazı kaldırılmış veya iptal edilmiş ise bu kararın tebliğinden itibaren 3 gün içinde (İİK m. 75, I), icra dairesine mal beyanında bulunmalıdır. Doğru cevap A'dır.

Borçlunun ödeme emrine itiraz etmemesi veya itirazının icra mahkemesince kaldırılması nedeniyle takibin kesinleşmesi üzerine, aslında borçlu olmadığı bir parayı cebri icra tehdidi altında ödemek zorunda kalan borçlu ise görevli ve yetkili mahkemede, paranın kendisine iade edilmesi için "istirdat davası" açabilir. Doğru cevap E'dir.

İcra ve İflâs Kanunu’na göre, alacaklılar aşağıdaki sıralamaya uygun şekilde ödenir (İİK m. 140, II; m. 206): 1. Rehinli alacaklar 2. Devletin satılan malın aynından kaynaklanan vergi, resim gibi kamu alacakları 3. İmtiyazlı alacaklar (işçi alacakları, nafaka alacakları vb.) 4. İmtiyazsız alacaklar. Bu sıralamada önde yer alan alacak grupları ödenmeden, sonra gelen alacaklar ödenemez. Doğru cevap A'dır.