İŞLETME HUKUKU - Deneme Sınavı - 12

Türkiye’de fikri mülkiyet haklarının tescili ve korunması Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından yapılmaktadır.

Mali hakların koruma süresi, FSEK’in 27. maddesi uyarınca, eser sahibinin yaşadığı müddet ve ölümünü takip eden yetmiş yıldır. Sahibinin ölümünden sonra alenileşen eserlerde koruma süresi ölüm tarihinden sonra yetmiş yıldır. Eser sahibinin tüzel kişi olması halinde ise koruma süresi, aleniyet tarihinden itibaren yetmiş yıldır.

Bern sözleşmesi ayrıca, eşit işlem ilkesinin asgari bir korumayı sağlayamaması halinde uygulanan asgari haklar ilkesini de içerir. Asgari haklar, eser sahibinin manevi hakları, çeviri hakkı, çoğaltma hakkı, yayın, temsil, radyo ile yayın ve temsil hakkı ve işlenme hakkıdır. Koruma süresi 50 yıl olarak belirlenmiştir.

Türkiye’de sınai mülkiyet hakları 22 Aralık 2016 tarih ve 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) ile düzenlenmiştir. 10 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe giren 6769
sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu ile marka, patent, tasarım ve coğrafi işaretler için ayrı ayrı düzenlenen Kanun Hükmünde Kararnameler tek çatı altında toplanmıştır. Bu Kanunun amacı; marka, coğrafi işaret, tasarım, patent, faydalı model ile geleneksel ürün adlarına ilişkin hakların korunması ve bu suretle teknolojik, ekonomik ve sosyal ilerlemenin gerçekleştirilmesine katkı sağlamaktır

Ortak marka, üretim veya ticaret ya da hizmet işletmelerinden oluşan bir grup tarafından kullanılan işarettir.

Mutlak ret nedenleri bir işaretin üzerinde bir başkasının hakkı olduğu gerekçesiyle değil, nitelik ve özellikleri itibariyle herkese kapalı işaretlerdir. Mutlak ret nedenleri Kurum tarafından kendiliğinden dikkate alınır. Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı işaretler bu kapsamdadır.

Kurum, başvurunun uygunluğunu şeklî bakımdan inceler. Şeklî eksiklik bulunmadığına karar verilmesi hâlinde başvuru, başvurunun alındığı tarih, saat ve dakika itibarıyla kesinleşir. Şeklî eksiklik bulunması hâlinde başvuru sahibine eksikliği gidermesi için iki ay süre verilir. Başvuru tarihi eksikliğin giderildiği tarih, saat ve dakika itibarıyla kesinleşir. Süresi içinde eksiklikleri giderilmeyen başvuru işlemden kaldırılır (SMK m.15).

Tescilli marka başkasına devredilebilir, miras yolu ile intikal edebilir, lisans konusu olabilir, rehin verilebilir, teminat olarak gösterilebilir, haczedilebilir veya diğer hukuki işlemlere konu olabilir (SMK m.148/1). Hukuki işlemler, yazılı şekle tabidir. Devir sözleşmelerinin geçerliliği, ancak noter tarafından onaylanmış şekilde yapılmış olmalarına bağlıdır (SMK m.148/4). Marka, tescil edildiği mal veya hizmetlerin tümü veya bir kısmı için devredilebilir. Garanti markasının veya ortak markanın devri ya da ortak marka için lisans verilmesi, sicile kayıt hâlinde geçerlidir (SMK m.148/7).

Ani Edim: Edimin, bir defada bir tek eylemle yerine getirilmesidir. İşçi sürekli bir edim yerine getirmektedir. Tek bir eylemle biten bir edim değildir.

Çiftçinin tahılı teslim etme edimi bölünebilir edimdir. Bölünebilen edimde, edimin konusu olan şey
niteliğinde veya değerinde esaslı bir değişiklik olmaksızın parçalara bölünerek yerine getirilebilir.

Fulya mağazadan kıyafet aldığında mağaza işleten ve fulya arasında bir satım sözleşmesi kurulur.

Bir kimsenin istemediği halde arkadaşı için kefil olduğunu açıklaması gizli kayıt teşkil eder. İrade sakatlığı söz konusu değildir.

Kişi haksız eylemin unsurlarından biri değildir. Borçlar Kanunu m.49’a göre, “Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür”. Borçlar Kanunu m. 49 hükmünden de anlaşılacağı gibi, haksız eylemden sorumluluk için dört unsurun varlığı gerekir. Bunlar; hukuka aykırılık, kusur, zarar ve nedensellik bağıdır.

Nedensiz zenginleşme nedeniyle, bir borcun doğabilmesi ve dava açabilmek için dört unsurun varlığı gerekir. Bunlar zenginleşme, haklı bir nedenin bulunmama, nedensellik bağı ve hukuka ve ahlaka aykırı bir amacın bulunmamasısıdır

Saklama dışındaki diğer seçenekler iş görme amacı güden sözleşmeler grubunda yer alırken saklama sözleşmesi saklama amacı güden sözleşmeler grubundadır.

Kendine özgü yapısı olan sözleşmeler, kısmen ya da tamamen, kanunda düzenlenmiş olan sözleşmelerde bulunmayan unsurlardan oluşur. Karma sözleşmenin  değil isimsiz sözleşmenin bir türüdür.

Örnek üzerine satış, tarafların sözleşmenin konusu olan malın alıcıya veya üçüncü bir kişiye bırakılan bir örneğe ya da tespit ettikleri bir mala uygun olması üzerinde anlaşmalarıyla yapılan satıştır (TBK m.247). Bu satışta satıcı, satılanın, örneğin niteliklerine uygun olduğunu taahhüt etmektedir

Müteselsil kefalet, alacaklının önce borçluyu takip etme ve rehnin paraya çevrilmesini isteme yollarına gitmeksizin doğrudan kefile başvurabileceği kefalet türüdür.

Ticaret Markası: Bir işletmenin imalatını ve/veya ticaretini yaptığı malları başka işletmelerin mallarından ayırt etmeye yarayan işarettir.

Hizmet Markası: Bir işletmenin hizmetlerini diğer işletmelerin hizmetlerinden ayırt etmeye yarayan işarettir. Bankacılık, sigortacılık, turizm, sağlık, taşıma, danışmanlık, otelcilik, eğitim gibi alanlarda çalışan işletmelerin malları yoktur, fakat hizmetleri vardır. Hizmet işletmelerinin hizmetlerini tanıtmak için kullandıkları markalara hizmet markaları denir. Bir marka, bir gerçek veya tüzel kişiye ait olup o markanın sağladığı haklar sadece bir kişiye aitse böyle markalara bireysel (ferdi) marka denilir.