İŞLETME FONKSİYONLARI

Yenilik ya da bir başka deyişle inovasyon, işletmelerin araştırma-geliştirme faaliyetleri sonucunda
ulaşmak istedikleri sonuçlardır. İşletmelerin, araştırma-geliştirme faaliyetleri ile katlandıkları tüm
çaba ve maliyetlerin nedeni yenilik yaparak daha yeni, uygun maliyetli, üstün performanslı ya da kaliteli mal ve hizmet üretmektir

Çok sayıda otelin özellikleri ve fiyatlarını karşılaştırmaya olanak sağlayan uygulamalar,
gps teknolojisi ve akıllı cep telefonu uygulamaları
aracılığıyla elektrikli scooterlar ile ulaşım hizmeti
sağlanması ise hizmetler alanındaki ürün yeniliklerine örnek olarak verilebilir

Radikal yenilik, toplumu, iş yapma biçimlerini hatta kimi zaman dünyayı
önemli ölçüde değiştiren, geçmişte aynı amaçla kullanılan mal ve hizmetleri geçersiz kılarak yerine geçen, yeni pazarlar ve ihtiyaçlar oluşturan köklü
yenilikleri ifade eder. Örneğin, 18. yüzyılda buhar gücünün üretim süreçlerinde kullanılmasına olanak sağlayan buhar makinesi döneminin radikal bir yeniliğiydi. Endüstri Devrimi’ne zemin hazırlayan buhar makinesi tarihte ilk defa büyük miktarlarda üretimin kısa sürede gerçekleştirilmesini sağladı

İç girişimciliğin işletmeler için önemini şu şekilde sıralayabiliriz (Foley, 2013):
• İç girişimciler işletmelerin büyümelerine ve
yeni faaliyet alanlarına yayılmalarına olanak
sağlar.
• İç girişimciler işletmelerin yenilik performansını ve örgüt içindeki dinamizmi arttırırlar.
• İç girişimcilik uygulamaları, işletme içerisindeki girişimci niteliklere sahip liderlerin
tespit edilmesini ve nitelikli liderlerin işletmeye kazandırılmasını sağlar.
• İç girişimciler, örgütün değişim ve dönüşüm sürecini daha etkin ve hızlı bir şekilde
gerçekleştirmesini sağlar.
• İç girişimcilik uygulamaları çalışanların işletmeye olan bağlılığını ve memnuniyet düzeylerini artırır.

Bir çalışmanın ar-ge çalışması sayılabilmesi için aşağıdaki nitelikleri taşıması beklenir (OECD, 2015):
• Mevcut bilgi stokunu artıran yeni bulgular
üretmeyi amaçlamalıdır.
• Sistematik bir şekilde gerçekleştirilmeli, arge süreci ve sonuçları kayıt altına alınmalıdır.
• Yeni bilgilerin aktarılabilmesine, transfer edilebilmesine, başka araştırmacıların sonuçları yeniden üretebilmelerine olanak
sağlamalıdır. 

Tıpkı diğer fonksiyonlar gibi ar-ge de işletme
belirli bir büyüklüğe ulaştığında bir fonksiyon olarak örgütlenir. Bu küçük ölçekli işletmelerde ar-ge yapılmadığı anlamına gelmez, yalnızca araştırma
faaliyetlerini yürütmekten sorumlu bir birim olmadığı anlamına gelir

Üçüncü nesil ar-ge anlayışı ve uygulamaları, 1970’lerin başı ile 1980’lerin
ortalarını kapsamaktadır. Bu dönem dünya ekonomisini olumsuz etkileyen petrol krizlerinin yaşandığı, işletmelerin kaynaklara erişiminin kısıtlanması ile birlikte maliyetleri kontrol etmenin önem
kazandığı bir dönemdir

Dördüncü Nesil Ar-Ge: Dördüncü nesil ar-ge anlayışı ve uygulamaları 1980’lerin başı ve 1990’ların ortalarını kapsamaktadır. Bu dönem dünya ekonomisinde yetmişlerin ardından toparlanmaların yaşandığı, başta Japonya olmak üzere Asya’da endüstrileşen ülkelerin dünya ihracatlarındaki paylarını artırmaları ile küresel rekabetin arttığı bir dönemdir.

Planlama: Planlama sürecinde ar-ge faaliyetlerine ilişkin aşağıda yer alan kararların alınması gerekmektedir:
• Hangi ar-ge faaliyetleri gerçekleştirilecek?
• Ar-ge faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için
ne kadar kaynak ayrılacak?
• Kaynak tahsisine, hangi ar-ge projelerinin
destekleneceğine ve hangi projelere öncelik
verileceğine nasıl karar verilecek?
• Mevcut ürün ve süreçlerin geliştirilmesine
mi yoksa tamamen yeni ürün ve süreçlerin
geliştirilmesine mi odaklanılacak?
• Ar-ge projelerinde kimler görev alacak?
• Hangi nitelik ve becerilere sahip uzmanlara ihtiyaç duyuyoruz? İhtiyaç duyacağımız
uzmanlar işletmemizde hâlihazırda çalışıyor mu?

::::Ar-ge uygulamalarında planlama süreci pek çok belirsizliği bünyesinde barındırdığından esnek, süreç içerisinde tekrar düzenlenebilir şekilde gerçekleştirilmelidir. İşletme hangi ar-ge faaliyetlerini
gerçekleştireceğine karar verirken iç ve dış çevre
unsurlarına ait verilere odaklanmalı, dış çevreye ait
verilerden yola çıkarak endüstrinin gelecekte hangi
yöne evrildiğini, hangi teknolojileri kullanacağını
öngörmeye çalışmalıdır.

::::İşletmelerin ar-ge faaliyetlerine ne kadar kaynak ayıracağı işletmenin finansal olanaklarına ve risk alma davranışlarına bağlı olmaktadır. Kimi işletmeler pazardaki yenilikleri ilk kez gerçekleştiren işletme olabilmek için ar-ge faaliyetlerine yoğun yatırımlar yapmakta, olası başarısızlık durumunda
fon kayıplarının neden olabileceği yüksek riskleri
göze alabilmektedir. Kimi işletmeler ise başlangıçta belirsiz olan yeni teknolojilerin yaygınlaşmasını
beklemekte, başarısızlık riskini azaltmak için yenilikleri geliştiren lider işletmeleri takip etmektedir

Ar-ge faaliyetlerinin kontrolü için başvurulabilecek temel göstergeler şöyle sıralanabilir (Gider, 2018):
• Belirli bir dönemde gerçekleştirilen ürün,
süreç yeniliği ve alınan patentlerin sayısı
• Ar-ge harcamalarının işletme cirosuna oranı
• Son 5 yılda yeni ürünlerden elde edilen gelirlerin işletme cirosu içindeki oranı
• Yeni ürünlerden elde edilen gelirlerin ürünleri geliştirmek için yapılan harcamalara oranı
• Yeni süreçler ile edinilen verimlilik artışlarının yeni süreçleri geliştirmek için yapılan harcamalara oranı

İşletmelerin, araş­tırma-geliştirme faaliyetleri ile katlandıkları tüm çaba ve maliyetlerin nedeni, yenilik yaparak daha yeni, uygun maliyetli, üstün performanslı ya da kaliteli mal ve hizmet üretmektir

Yenilikleri gerçekleştiril­dikleri alanlara göre ürün ve süreç yeniliği olarak sınıflandırabiliriz.

Yıkıcı yenilikler; radikal yeni­likler kadar köklü değişimlere neden olmasalar da gerçekleştirildikleri iş kollarında eski iş yapma biçimlerini değiştirir ve geliştirilen yeni mal ve hizmetler yeni pazarlar meydana getirerek, farklı değer önerileri sunarak mevcut ürünlerin kullanı­mını sınırlandırırlar.

Yaratıcılık; problemleri çözmek amacıyla mevcut bilgi ve teknolojilerin değişik bir kombinasyonu oluşturularak yeni mal, hizmetler ve süreçler oluşturmak için ger-çekleştirilen düşünsel çabalardır.

Araştırma-geliştirme (ar-ge); insanlığın bilgi stokunu artırmak ve mevcut bilginin yeni uygulama­larını tasarlamak için yapılan yaratıcı ve sistematik çalışmalardır.

Araştırma-geliştirme fonksiyonunun gerçek­leştirdiği faaliyetler, işletmeye rakipleri karşısında rekabet üstünlüğü sağlayan yeni ürün ve süreçler aracılığıyla karlılık ve verimlilik artışında önemli rol oynar.

Temel araştırma; Görünürde herhangi bir özel uygulaması veya kullanımı bulunmayan ve öncelikle olgu ve gözlemlenebilir gerçeklerin temellerine ait yeni bilgiler edinmek için yürütülen deneysel veya teorik çalışmalardır.

Geliştirme; araştırma veya deneyimlerden elde edilen mevcut bilgilerden yararlanarak yeni malze­meler, ürünler ve cihazlar üretmeye, yeni süreçler, sistemler ve hizmetler tesis etmeye ya da hâlihazırda üretilmiş veya kurulmuş olanları önemli ölçüde geliş­tirmeye yönelik sistemli çalışmalardır

Birinci Nesil Ar-Ge: Birinci nesil ar-ge, 1950 ile 1960’lı yılların ortalarına kadar hakim olan ar-ge uygulamalarını yansıtmaktadır

Ar-ge harcamalarının işletme cirosuna oranı