Finansman Kararları

İşletmeler, pay senetleri, imtiyazlı pay senetleri ve borçlardan oluşan bir finansman karması ile varlıklarını, faaliyetlerini ve yeni yatırımlarını finanse ederler.

İşletmenin varlıklarını finanse etmek için kullandığı kaynakların bileşimidir.

Bir işletmenin sermaye yapısı, temelde şu üç finansman kaynağının bileşiminden oluşur:

• Borçlar (yabancı kaynaklar)
• Faaliyet sonucu oluşturulan öz kaynaklar (oto finansman)
• Yeni öz kaynaklar

• Karların dağıtımı
• İşletmenin sermaye yapısının şekillendirilmesi

Finansmanda genel kural, dönen varlıkların kısa vadeli kaynaklarla, sabit varlıkların uzun vadeli kaynaklarla finanse edilmesidir.

• Ticari krediler
• Kısa vadeli banka kredileri
• Finansman bonoları
• Faktoring
• Tahakkuk Etmiş Giderler (Kısa vadeli)
• Repo
• Menkul Kıymetleştirme

Geniş anlamda, “ticari krediler, ticari ve sınai işletmeler ile diğer sektörlerin normal faaliyetleri sonucu ortaya çıkan, kısa ve uzun vadeli finansman ihtiyacını karşılamak amacıyla, nakit, mal, kefalet, teminat biçiminde ve niteliğinde, gerçek ya da tüzel kişilerin kefaleti veya rehin karşılığında verilen kredilerdir.

Finansman bonoları anonim şirketler, bankalar gibi finans kuruluşları tarafından kısa vadeli fon gereksinimini karşılamak üzere ihraç edilen borçlanma araçlarıdır. Finansman bonoları kupon faizi ödemeyen ve iskontolu olarak çıkarılan menkul kıymetlerdir.

Faktoring, işletmelerin mal ve hizmet satışlarından doğan yurt içi ve yurt dışı vadeli alacaklarının faktoring şirketi tarafından temlik alınması ve işletmelere garanti, alacak ve tahsilat yönetimi, finansman hizmetlerinin sunulmasıdır.

Bilançodaki alacaklar kaleminin menkul kıymete dönüştürülmesidir. Menkulleştirme, işletmelerde likit olmayan varlıkların, yatırımcılar için, likit ve pazarlanabilir menkul kıymetler hâline dönüştürülmesidir.

• Orta vadeli banka kredileri
• Orta vadeli satıcı kredileri
• Finansal kiralama (leasing)
• Forfaiting
• Diğer orta vadeli krediler

Leasing (finansal kiralama), bir yatırım malının mülkiyeti leasing şirketinde kalarak belirlenen kiralar karşılığında kullanım hakkının kiracıya verilmesi ve sözleşmede belirtilen sözleşme süresi sonunda mülkiyetinin kiracıya geçmesini sağlayan bir finansman yöntemidir.

Forfaiting, bir ihracatçının yapmış olduğu vadeli satıştan doğan ve bir kambiyo senedi (bono, poliçe), garanti mektubu veya alacağın devrine izin veren başka bir araç ile belgelenmiş alacaklar, ihracatçının kendisine veya anılan belgelerin lehdara rücu etme şartı olmadan bir finansman kuruluşu tarafından satın alınması işlemidir.

Finansal kaldıraç sayesinde, faaliyet karlılığının borç maliyetinin üzerinde olması kaydıyla, ortaklar daha düşük sermaye koyarak daha fazla öz kaynak karlılığı elde edebilir.

İşletmeler uzun vadeli finansman sağlarken şu faktörleri göz önünde bulundurmalıdır:

• Maliyet
• Risk
• Esneklik
• Vade
• Ortakların işletmedeki kontrolü

Varant, belli bir varlığı, önceden belirlenmiş fiyat üzerinden, belirlenmiş bir tarihte veya öncesinde, alma veya satma hakkı veren bir menkul kıymettir.

Sermaye maliyeti, fon arz edenler tarafından sunulan kaynakların karşılığında istenilen getiri oranıdır. Bu oran, işletmeye kaynak sağlayanların aynı risk düzeyindeki başka yatırımlara finansman sağlamaları durumunda bu yatırımlardan elde etmeyi bekleyecekleri alternatif getiri oranı olarak da düşünülebilir.

Öz kaynak maliyetinin belirlenmesinde, genellikle “Sermaye Varlıkları Fiyatlandırma Modeli (SVFM)” ve “Cari Piyasa Değerlerine Bağlı Olarak Tahmin” yöntemleri kullanılmaktadır.

Yabancı kaynak finansmanı, genellikle öz kaynak finansmanına göre daha düşük maliyete sahiptir. Bunun en önemli nedenlerinden birisi, borç sağlayıcılarının kendilerine yapılacak ödemelerde pay senedi sahiplerinden öncelikli olmaları, yani daha az risk üstlenmeleridir.

İşletmenin ihtiyaç duyduğu kaynakların sağlanmasında bir hiyerarşi olduğu ve öncelikli olarak içsel fonlardan yararlanılacağını belirten teoridir.