İŞLETME BİLGİ SİSTEMLERİ

Bilgi sistemlerinin başarılı bir şekilde geliştirilmesi ve uygulanması, işletmelere birçok alanda önemli katkılar sunmaktadır. Buna örnek olarak, ürün geliştirme, finansal raporlama ve pazarlama
süreçlerinin hızlanması, müşteri ihtiyaçlarının zamanında karşılanması, hızlı ve etkin kararlar almayı sağlaması gibi katkılar gösterilebilir. Performans artışı bunlardan birisi değildir.

Sonuç/analiz, ihtiyaç belirleme, talep gözden geçirme ve kaynak uygunluğu proje planlama bölümü adımları arasındadır. Projenin teknik gereksinimlerinde güvenlik / gizliliğin nasıl ele alınacağı belirlenmelidir.

Ekonomik Fizibilite: Kuruluşun yeni bir sistem geliştirmek için yeterli fonu var mı? Yapılan maliyete kıyasla elde edeceği fayda yeterli mi?

İhtiyaç analizi alt süreçleri: ön inceleme yapılması, ayrıntılı analiz faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi, mevcut sisteminin incelenmesi, kullanıcı gereksinimlerinin belirlenmesi ve çözüm önerisinden oluşur. Sistem tasarımı ise, bir bilgi sistemi için model veya plandır ve analiz sırasında tanımlanan işlevleri sağlayacak tüm özelliklerden oluşur. İhtiyaç analizi içerisinde değildir.

Arayüz, iki sistemin birbiriyle ya da bir kullanıcının bir sistemle etkileşime geçmesini sağlayan sınır yazılım ve/veya donanım birimidir.

Hazırlanacak Teknik şartnameye yazılım ve/veya donanımdan beklenen performans, çalışma şartları, kullanım yeri ve amacı açıkça belirtilerek fonksiyonel istekler yazılmalı; varsa malzemenin birlikte kullanılacağı diğer cihazlar/elemanlar ile uyumlu çalışması isteğine de yer verilmelidir. Teknik şartnamede istenilen özellikler, kalite güvence sistemi belgesi ve ürün kalite belgesi hususları belirtilmelidir. Marka ve model belirterek tek bir ürüne işaret etmek doğru değildir.

Yazılması planlanan bir programda çoklu kullanıcı desteği olmalıdır. Diğer seçenekler istenen özellikler arasında yer almaz.

Sürücüler (Driver): İşletim sistemi ile donanım aygıtları arasında iletişim sağlayan programlardır. Klavye ile yazılan yazıların algılanması için, klavyenin sürücü programı kullanılır.

Derleyiciler: Pascal, C/C++, Ada, Visual Basic. Yorumlayıcılar: Script Dilleri, HTML, XML, PHP. İkisi birden: Java ve Phyton

Doğrudan geçiş, pilot geçiş, paralel geçiş ve aşamalı geçiş yeni sistemlerin uygulanması için işletmelerin benimseyebileceği yöntemlerdendir.

Bir sistem geliştirme yaşam döngüsü; planlama, sistem analizi, sistem tasarımı, uygulama, bakım ve iyileştirme aşamalarından oluşur.

Sistem geliştirme sürecinin ilk aşaması, planlama aşamasıdır. Başarılı bir proje geliştirebilmek için
projenin tüm resminin çıkarılması gerekmektedir. Bu resim, proje planlama çalışmaları sonucunda
üretilir. Bu çalışmalar, bir inşaata başlamadan yapılan çalışmalara benzer. Bütün projenin gidişatını
etkileyebilecek önemli bir evredir.

Bir fizibilite çalışması, sistem geliştirme faaliyetinde işletmenin sahip olduğu kaynak ve kısıtları dikkate alarak bir önceki aşamada belirlenen problemin çözmeye değer olup olmadığının belirlenmesidir. Bu aşamada, önerilen iş veya projenin teknik ve ekonomik anlamda yapılabilir olup olmadığı ortaya konulacaktır. Önerilen iş veya projelere ilişkin anahtar değişkenlerin dâhil edilerek hazırlandığı bir “ön fizibilite” çalışması, proje hakkında ilk değerlendirmelerin yapılabilmesini sağlar. Projeye ilişkin bazı senaryolar ortaya konarak bunlara dayanan bir ön değerlendirme yapılır. Bu aşamanın temel amacı, yeni sistemin geliştirilmesinin mümkün olup olmadığını belirlemektir. Bu soruya cevap ararken aşağıdaki fizibilite boyutlarının dikkate alınması gerekir:
• Teknik Fizibilite
• Ekonomik Fizibilite: 
• Operasyonel Fizibilite
• Sosyal/Davranışsal Fizibilite
• Yönetim Fizibilitesi
• Yasal Fizibilite
• Zaman Fizibilitesi

Proje maliyet yönetimi, projenin hedeflenen ve onaylanmış bütçe sınırları içinde tamamlanabilmesi için maliyetlerin tahmin edilmesine, bütçelenmesine ve kontrolüne yönelik süreçleri tanımlar.

Planlama aşamasından sonra mevcut sistemin analizine geçilir. Sistem analizi, bilgi sisteminde
var olan verilerin hangi kullanıcılar tarafından nasıl kullanılması gerektiğini belirleyen, sistem için
gerekli olan girdilerin mantığını, işleme dönüşme sürecini inceleyen, kısaca mevcut sistemin incelendiği aşamadır. Planlama tamamlandıktan ve sistem geliştirme projesini oluşturan faaliyetler için tahmini başlama ve bitiş tarihleri belirlendikten sonra, proje grubu mevcut sistemin analizine yönelecektir. Sistem analizi, sorunun tanımlanması, nedenlerinin tespiti, çözüm belirlenmesi ve çözüm için gerekli bilgi ihtiyaçlarının belirlenmesini kapsamaktadır.

Önerilen iş veya projelere ilişkin anahtar değişkenlerin dâhil edilerek hazırlandığı bir “ön fizibilite” çalışması, proje hakkında ilk değerlendirmelerin yapılabilmesini sağlar. Projeye ilişkin bazı senaryolar ortaya konarak bunlara dayanan bir ön değerlendirme yapılır. Bu aşamanın temel amacı, yeni sistemin geliştirilmesinin mümkün olup olmadığını belirlemektir. Bu soruya cevap ararken aşağıdaki fizibilite boyutlarının dikkate alınması gerekir:
• Teknik Fizibilite: Mevcut teknoloji bu sistemi geliştirmek için yeterli mi? Yeni sistemi geliştirme sürecinde yararlanabileceğimiz uzman personelimiz mevcut mu? Yeni bir teknolojiye ihtiyacımız varsa bu yeni teknoloji ile sistem geliştirebilme olasılığı nedir?
• Ekonomik Fizibilite: Kuruluşun yeni bir sistem geliştirmek için yeterli fonu var mı?
Yapılan maliyete kıyasla elde edeceği fayda yeterli mi?
• Operasyonel Fizibilite: Sistem geliştirildikten sonra iyi şekilde işleyecek mi? Eskisine göre  performansı yüksek olabilecek mi? Organizasyonun faaliyet tarzına uygun mu?
• Sosyal/Davranışsal Fizibilite: Kullanıcılar, değiştirilen sisteme kolayca uyum sağlayabilecekler mi? Değişime direnç ile gösterecekler mi?

İhtiyaç analizi, tasarlanan bilgi sisteminin amaçlarını, süreçlerini ve kısıtlamalarını anlamayı
içerir. Temel olarak, süreçlerin ve gereksinimlerin sistematik olarak incelenmesini içeren yinelemeli
bir süreçtir. İhtiyaç analizi aşağıdaki alt süreçlere sahiptir:
• Ön inceleme yapılması
• Ayrıntılı analiz faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi
• Mevcut sisteminin incelenmesi
• Kullanıcı gereksinimlerinin belirlenmesi
• Çözüm önerisi

Tasarım aşaması, bir problemin bilgisayarda temsil edeceği soyut bir modelin oluşturulmasıdır. Çözümün nasıl olacağı ve bu parçaların nasıl modelleneceği tamamıyla programlama yöntemine
bağlıdır. İyi ve doğru çözüm ortaya çıkacak ürünün kalitesini etkiler.

Sistem tasarımının fiziksel kısmı genellikle üç alt görev şeklinde ayrılabilir:
• Kullanıcı arayüzü tasarımı
• Veri tabanı tasarımı
• İşleme tasarımı

Otomasyon, işletme içinde elle yürütülen süreçlerin hiçbir değişikliğe uğratılmadan doğrudan bilgi sistemlerine aktarılmasıdır. Rasyonalizasyon, standart iş prosedürlerinin bilgi sistemlerinde yürütülürken daha verimli olmasını sağlayacak şekilde revize edilmesidir. Değişim mühendisliği, bilgi sistemlerinin insanlara kıyasla daha üstün olan yeteneklerini göz önünde bulundurarak iş süreçlerinin bütünüyle yeniden tasarlanmasıdır. Paradigma değişimi, bilgi sisteminin yapısı, süreçleri, çıktıları gibi tüm unsurlarının değiştiği bütünsel bir değişim türüdür.