İŞLETME BİLGİ SİSTEMLERİ

“Information systems” ifadesinde geçen “information” kavramının “bilgi” “bilişim”, “durum bilgisi”, “enformasyon” şeklinde kullanıldığına ve Türkçede “bilgi sistemleri”, “bilişim sistemleri” ve “enformasyon sistemleri” olarak kabul gördüğüne dikkat edelim.

Veri (data), belli bir iş için gerekli ya da gereksiz, ilgili ya da ilgisiz görseller, yazılar veya seslerdir. • Veri (data): “Rakam, resim, yazı, ses vb.”

Bir başka özellik ekonomik olmasıdır. Bilginin gerek elde edilişi gerek saklanması ve gerek işlenmesinde düşük maliyetli çözümler düşünülmelidir.

Veriden bilgi elde edilebilmesi için, ham verilerin belirli işlemlerden geçirilerek bilgiye dönüştürülmesi gerekmektedir. Bu sürece veri işleme süreci denir.

Veri işleme sürecinde gerçekleştirilen faaliyetler; toplama, düzenleme, analiz (sınıflama, sıralama, özetleme), kaydetme (saklama), geri çağırma (erişme), aktarma ve alma (iletme), gösterme biçiminde sıralanabilir.

Sistem, belirli bir sınır içerisinde, birbirleriyle etkileşim içinde bulunan ve ortak bir amaca yönelmiş olan öğeler topluluğudur.

İş çevresi, işletmeyi etkileyen toplumsal, kültürel, ekonomik ve fiziki şartların toplamı olarak sürekli değişen sabit olmayan bir ortam şeklinde ifade edilmektedir. İşletmenin yakın çevresinde; tedarikçiler, müşteriler, çalışanlar, hissedarlar ve rakipler bulunmaktadır. İşletmeler, öncelikle yakın çevresinin amaçlarına hizmet etmektedir. İşletmenin dış çevresinde; Yasalar ve siyasi çevre, sosyal ve kültürel çevre, ekonomik çevre, bilimsel ve teknolojik çevre ve bunların alt unsurları yer almaktadır.

İş süreci; iç ve dış müşterilere değer yaratmak için insanları, bilgiyi ve diğer kaynakları kullanan ilgili aşamalar ve faaliyetler grubudur. İş süreçleri, girdi ve çıktıya, başlangıç ve bitişe sahip, zaman ve mekânla ilgili aşamalardan ibarettir. Bir restorandaki iş süreci, sipariş alma, yiyeceği hazırlama, sunma ve faturayı hazırlamayı kapsar.

Bir marketteki bar kod okuyucu ve bilgisayar ile faturalama sisteminde, barkod okuyucu ve bilgisayarın, satılan parçayı tanıması ve faturayı oluşturması, faturalandırma ve müşteri çıkışını gerçekleştirme iş sürecinde sistemin desteklediği kısımdır. Ancak marketteki personelin müşteri ile konuşması ve güler yüzlü davranması iş sürecinin sistem dâhilinde olmayan yönüdür.

Sosyo-Teknik Yaklaşım

- Karar Analizi

-Çok ölçütlü karar verme

Dünyanın en değerli markaları listesinde ilk ondaki şirketlerden yedisinin teknoloji şirketi ol­ması Bilginin değerinin artmasının göstergesidir.

Verinin bilgiye dönüştürülmesindeki yapılan­dırma biçimi fiziksel yapılandırmadır.

Karmaşık olması, bilginin özelliklerin­den biri değildir.

Kaydetme, verinin diğer verilerle gerektiğinde kullanılabilmesi ve geçmiş verilere ih­tiyaç durumunda kullanılabilmesi için gerekli veri işleme süreçlerinden biridir.

"Sistemin çevresiyle etkileşimi yoktur." ifadesi yanlıştır.

Bilgi teknolojileri, bilginin toplanmasında, iş­lenmesinde, depolanmasında, bir yerden bir yere iletilmesinde ve kullanıcıların hizmetine sunulma­sında yararlanılan, bilgi işlemek için kullandığımız bütün cihazlar ve kavramsal araçlara denir.

Bilgi sistemleri, kullanıcının ihtiyacını karşıla­mak üzere birlikte çalışan bütün donanım, yazılım, personel, veri ve veri işleme süreçlerinin tamamına denir.

Bilgi sisteminin temel bileşenlerin­den bilgi sisteminin kullanıcısı bilgi teknolojileri kapsamında diğerle­rinden farklıdır

Bir bilgi sistemi tasarım sürecinde alternatif sistemlerden seçim yaparken sosyo-teknik yaklaşım kullanılmalıdır.

Bir bilgi sistemi tasarım sürecinde alternatif sistemlerden seçim yaparken, hem ekonomik açı­dan düşük maliyetli olmasını, hem örgüt yapısına uygun olmasını hem de işletmenin bilgi işlem alt yapısına uygun olmasını istiyorsak sosyo-teknik bakış ile çok ölçütlü karar verme tekniklerini kullanmak yaklaşım ve teknikler faydalı olacaktır.