İŞLETME ANALİTİĞİ

Günümüzde bir çok işletme, üretim sistemlerinde değişikliğe giderken çeşitli karar alma problemleriyle karşı karşıya kalmaktadır. Hâlihazırda bulunan üretim sisteminden, yeni üretim sistemine geçişin istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığı kararını verebilmek için bazı testler uygulanması gerekmektedir. Hipotez testleri adı verilen bu testleri uygulayabilmek için örneklem ve ana kütleye ait özelliklerin bilinmesi, olasılık teorisinden yararlanılması gerekir.

Yokluk hipotezi veya istatistiksel hipotez adı da verilen sıfır hipotezi H0 simgesi ile gösterilir. Sıfır hipotezinin aksi ispatlanana kadar doğru olduğu kabul edilir.

Bağımsız iki örneklem Student-t testi, örneklem büyüklüğü 30’dan küçük olması durumunda, Normal dağıldığı varsayılan farklı iki ana kütleden gelen örneklemlerin ortalamalarının karşılaştırılmasında kullanılır

Tek yönlü varyans analizinde gözlem değerleri tek bir bağımlı değişkene göre gruplandırılır ve bu gruplara ilişkin ana kütle aritmetik ortalamaları karşılaştırılır

Korelasyon analizi en genel tanımı ile değişkenler arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Değişkenler arasında var olabilecek ilişkinin derecesinin tespit edilebilmesi amacı ile çeşitli teknikler kullanılabilir.

Korelasyon katsayısı yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki ifade edilirken zayıf, orta ilişki gibi nitelemelerin gerçekleştirilmesi söz konusudur. Araştırmacıların herhangi bir değişkende meydana gelen değişimin ne kadarının bu değişkenle ilişkili olduğunu düşündükleri değişken tarafından açıklandığını tespit etmeleri gerektiğinde belirlilik katsayısı hesaplanır

Değişkenler arasındaki neden-sonuç ilişkisini matematiksel bir fonksiyonla açıklamak veya ifade etmek işlemi regresyon analizinin konusunu oluşturur.

Ana kütle parametresinin tahmininde kullanılan tek bir istatistik değere nokta tahmini denilir. Bu yüzden doğru cevap A seçeneğidir.

Güven aralığı işlevinde güvenirlik düzeyi (1-alfa)'ya eşittir. Bu nedenle doğru cevap B'dir.

İstatistikte gerçekte doğru olan H0 hipotezinin yanlış diye red edilmesine 1.tip hata denir. 1.tip hata yapma olasılığı alfa ile gösterilir. Bu nedenle doğru cevap C olmaktadır.

2.tip hata gerçekte doğru olmayan H0 hipotezinin doğru olarak kabul edilmesi durumudur ve 2.tip hata yapma olasılığı beta ile gösterilir. Bu nedenle doğru cevap D olmaktadır.

İki ana kütle z testinin dayandığı varsayımlar şunlardır: Ana kütlelerden elde edilen örneklemlerin normal dağılıma sahip olması, örnekleme seçilen birimlerin iadeli seçimle ve eşit olasılıkla belirlenmesi veya ana kütlelerin sonsuz büyük olması ve son olarak iki ana kütleden elde edilen örneklemlerin seçiminin birbirinden bağımsız olmasıdır. Bu yüzden doğru yanıt E olmaktadır.

Tek örneklem student-t testi elde edilen örneklemin normal dağılıma sahip bir ana kütleden geldiği varsayımı altında ve örneklem büyüklüğünün 30'dan küçük olması durumunda yapılan hipotez testidir. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Bağımsız iki örneklem student-t testi, örneklem büyüklüğü 30'dan küçük olması durumunda, normal dağıldığı varsayılan farklı iki ana kütleden gelen örneklemlerin ortalamalarının karşılaştırılmasında kullanılır. Bu nedenle doğru cevap B olmaktadır.

Bağımlı iki örneklem student-t testinde de bağımsız iki örneklem student-t testinde olduğu gibi iki örneklem ortalaması karşılaştırması yapılır. Ancak burada normal dağıldığı varsayılan ana kütleden elde edilen bir örneklem üzerinde öntest ve sontest değerleri arasında bir fark olup olmadığı araştırılır. Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Varyans analizi ile ikiden fazla ana kütle ortalamaları arasında anlamlı farklılık olup olmadığı test edilir. Bu nedenle doğru cevap D olmaktadır.

Bağımlı değişkenin toplam değişkenliğini, bağımsız değişken veya değişkenlerin açıklama oranını tespit etmede kullanılan işlev RKARE olmaktadır. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.