İŞLETİM SİSTEMLERİ

Mobil işletim sistemi, PDA, akıllı telefonlar, tabletler gibi mobil cihazlara yönelik tasarlanmış bir yazılım platformudur. Mobil işletim sistemleri mobil cihazlardaki donanım  kaynaklarını yöneten ve çeşitli uygulama yazılımları için yaygın servisleri sağlamakla sorumludur.

iOS işletim sistemi mimarisi, Unix tabanlı çekirdeğin üzerinde yapılandırılmış dört servis katmanından oluşmaktadır. Bunlar “Çekirdek İşletim Sistemi”, “Çekirdek Hizmetleri”,
“Medya Servisleri” ve “Cocoa Touch”’tır.

İlk akıllı telefonlar 1990’ların başında üretilmeye başlandı. Akıllı telefonlar cep telefonlarına göre daha ileri performans, işlem kapasitesine ve daha iyi bağlantıya sahip mobil işletim sistemi olan telefonlardı.

Çekirdek hizmetleri katmanı: Uygulamalara yönelik temel sistem hizmetlerini içeren katmandır. Account Framework, kullanıcı hesaplarına ilişkin tek oturum açma modeli (singon-model) sağlar. Tek oturum açma, birden fazla hesap için ayrı ayrı kullanıcı istemi ihtiyacını ortadan kaldırarak kullanıcı deneyimini geliştirir.

Android işletim sistemi mimarisi, Linux çekirdeği (kernel), sistem kütüphaneleri (libraries), android çalışma zamanı (runtime), uygulama geliştirme çatıları (framework) ve yerleşik temel uygulamalardan oluşmaktadır.

Android işletim sistemine yönelik tarihçe çok eski değildir. İlk Android işletim sistemi2003 yılında Andrew Rubin, Rich Miner, Nick Sears ve Chris White tarafından Android
firması altında Amerika Birleşik Devletleri’nde gerçekleştirildi.

Aktivite Yöneticisi, Pencere Yöneticisi, Bildirim Yöneticisi,  İçerik Sağlayıcıları, Görünüm Sistemi, Kaynak Telefon Yöneticisi, Sensör Yöneticisi, Yer Yöneticisi ve Paket
Yöneticisi Android İşletim sistemi içinde Uygulama Katmanında yer alırlar.

Windows Mobile işletim sistemi, Microsoft tarafından masaüstü bilgisayarlardan yapılan tüm işlemlerin akıllı telefonlar üzerinden gerçekleşmesi için tasarlandı. İşletim sisteminin
çekirdeği Windows Compact Edition (CE) tabanlıydı. Windows CE, sanılanın aksine küçültülmüş Windows değil, özel olarak yazılmış işletim sistemidir.

Android işletim sistemi, sistem güvenliği açısında iOS ve Windows Mobile’ın gerisinde yer almaktadır. Bu nedenle Windows mobile işletim sistemi diğer işletim sistemlerine göre daha az güvenli değildir.

MapKit Framework, haritalar üzerinde işlem yapabilmeyi mümkün kılar.

Akıllı telefonlar, güçlü işlemci yeteneği, yüksek performans sunması ve etkili birçok uygulamayı barındırması nedeniyle insanların işlerini yapmakta ve ihtiyaçlarını karşılamakta ilk başvurdukları cihazlar haline gelmiştir. Mobil cihazlardaki yüksek performansın, uyumun, güvenliğin, uygulamalardaki etkililiğin ve çekici tasarımın altında yatan güç mobil işletim sistemlerinden gelmektedir. Mobil işletim sistemleri mobil cihazlardaki donanım kaynaklarını yöneten ve çeşitli uygulama yazılımları için yaygın servisleri sağlamakla sorumludur. Mobil işletim sistemleri, masaüstü bilgisayarlardaki işletim sistemlerinden tasarım ve sahip olduğu yetenekler açısından farklıdır. Mobil işletim sistemleri mobil cihazlardaki ekran boyutu, bellek, işlemci gibi donanımsal özelliklerle sınırlıdır. Örneğin, mobil cihazlarda pil gücü çoğu zaman yetersiz kalmaktadır. Mobil işletim sistemi, mobil cihazlardaki enerjiyi en tasarruflu bir şekilde kullanır.

1996 yılında dünyanın ikinci akıllı telefonu Nokia 9000 Communicator piyasaya sürüldü. Katlanan bir ekrana sahip olan akıllı telefon, Intel 24 Mhz’lik işlemciye, 8Mb’lik hafızaya, 4 Mb’lık ön belleğe ve grafiksel kullanıcı arabirimi kullanan GeOS 3.0 işletim sistemine sahipti. Dünyanın ilk tam QWERTY klavyeli cep telefonu olarak tarihe geçti.

2007’den bu yana yıllar geçmesine rağmen iOS işletim sistemine yönelik Apple firmasının ilkelerinin değişmediği görülmektedir. Bu ilkeleri şöyle sıralayabiliriz: Kullanıcı dostu olması, güvenlik, gizlilik, uyum ve çekici tasarım. Güvenlik açısından donanım, yazılım ve işletim sistemi, mobil cihazın ve cihazdaki içeriklerin güvenliğini sağlamak için yerleşik özelliklere sahiptir. Bir başka deyişle, donanım ve yazılım özellikleri zararlı yazılımlara ve virüslere karşı koruma sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.

Öncesinde daha yavaş çalışan, e-postaların okunması ve web sayfalarındaki metinlerin ve düşük çözünürlüklü resimlerin görüntülenmesi için kullanılan mobil cihazlar, bu dönüşümden sonra yüksek çözünürlüklü dokunmatik ekranlara, güçlü işlemci hızlarına, hızlı İnternet ağlarına kavuştular. Özellikle Safari gibi kullanışlı web tarayıcıların çıkmasıyla mobil cihazlar üzerinden farklı ekran boyutlarına uyumlu web tasarımlarının geliştirilmesi sonucunda mobil web sayfalarında okunabilirlik arttı. Bu dönüşüm, aynı zamanda dokunmatik ekranların yaşamımıza girmesini sağlamış ve kullanıcı deneyimlerinde de yenilik yaratmıştır. Bunun yanı sıra  iki parmaklı büyütme (two-fingers zoom), çift tıklama,
kaydırma hareketleri sayesinde kullanıcı okumak istediği metni yakınlaştırarak daha rahat okuyabilir veya görmek istediği bir resmi yakınlaştırarak daha iyi inceleyebilir hâle geldi.

Siri (Sesli komut sistemi), bildirim merkezi, iTunes Wi-Fi eşleştirme, iMessage, iCloud öne çıkan özellikleri 2011 yılında iOS5 ile kullanılmaya başlnmıştır?

iOS işletim sistemi mimarisi, Unix tabanlı çekirdeğin üzerinde yapılandırılmış dört servis katmanından oluşmaktadır. Bunlar “Çekirdek İşletim Sistemi”, “Çekirdek Hizmetleri”,
“Medya Servisleri” ve “Cocoa Touch”’tır. Framework (çatı), dosyalar, resim dosyaları gibi kaynaklarla ilişkili dinamik paylaşımlı kütüphaneleri içeren bir pakettir. MapKit Framework Cocoa Touch katmanı altında bir çatıdır.

Android işletim sistemi ilk olarak 2008 yılında android 1.0 sürümü ile piyasaya çıkmıştır. Ardından 2009 da Android Cupcake sürümü gelmiştir. Buna göre soruda en eski android sürümü Android Cupcake olacaktır.

Android işletim sistemi mimarisi Linux çekirdeği (kernel), sistem kütüphaneleri (libraries), android çalışma zamanı (runtime), uygulama geliştirme çatıları (framework) ve yerleşik
temel uygulamalardan oluşmaktadır. Medya hizmeti katmanı iOS işletim sistemi mimarisinde yer alan bir yapıdır.

Windows Mobile işletim sistemi, Microsoft tarafından masaüstü bilgisayarlardan yapılan tüm işlemlerin akıllı telefonlar üzerinden gerçekleşmesi için tasarlandı. İşletim sisteminin
çekirdeği Windows Compact Edition (CE) tabanlıydı. Windows CE, sanılanın aksine küçültülmüş Windows değil, özel olarak yazılmış işletim sistemidir. Windows CE, akıllı cihazlara yönelik 32bit’lik gömülü işletim sistemidir. Windows CE, açık, ölçeklenebilir, gerçek-zamanlı bir işletim sistemidir.

Mobil işletim sistemleri; yazılım, donanım, multimedya (Çokluortam), güç yönetimi ve geliştirme ortamı açılarından incelenebilir. Yazılım kategorisinde çağrı, bellek yönetimi
ve çoklu görev yönetimi; donanım kategorisinde işletim sistemleri tarafından desteklenen donanım özellikleri; çokluortam kategorisinde işletim sisteminin desteklediği ses, video
ve medya uygulamaları; güç yönetimi kategorisinde sistem enerji tasarrufu ve geliştirme ortamı kategorisinde ise üçüncü parti geliştiriciler için istenen platforma yönelik uygulama geliştirmeleri için ne kadar güvenilir olduğu yer alır.