İŞLETİM SİSTEMLERİ

Kaynak paylaştırma fonksiyonu, işletim sisteminin birden fazla kullanıcı veya işler arasında aynı anda kaynakları paylaştırabilmesidir.

Koruma, tüm sistem kaynaklarına her türlü erişimin kontrol edilmesini sağlar.

Çalışıyor

Kilitlenme (Deadlock)

NFS

0 = 1 + 3 - 4

En iyi uyan (Best-fit): Listeden işleme uygun büyüklükteki boşlukların aranarak bulunması ve bunların içinden en küçüğünün seçilerek işlemin yerleştirilmesidir

Aygıt bağımlı birim

Fiziksel bellek alanının eşit büyüklükte bölünmesi ile oluşan bloklara çerçeve denir.

D seçeneği dosya sistemini işletme ile ilgili bir işlevdir.

Aygıt yönetiminin ikiye ayrılması ile bilgisayara yeni bir donanım eklemek çok kolay hâle gelmiştir.

Aygıt yönetimi donanım aygıtlarını izleyerek belirlenmiş olan prensiplere göre hangi işlemin aygıtı ne kadar süre kullanacağını belirleyerek bunları ilgili işlemlere tahsis
eder veya o işlemden aygıtı geri alır.

İşlem yönetimi, işlemlerin kaynaklara ulaşması sırasında nasıl bir kaynak yalıtımı yapacağı, bir kaynağı paylaşması gereken birden fazla işlem olduğunda hangi politikaları kullanarak bu kaynağı paylaştıracağı gibi soruları cevaplamaya çalışmaktadır. Bunları yaparken de bellek yönetimi ile birlikte çalışarak belleğin bu işlemler ve iş parçacıkları arasında paylaştırılmasını sağlar.

Birden fazla işlem, işletim sistemi tarafından yürütülmektedir. Bu süreçlerin sağlıklı yapılabilmesini işlemci zamanlayıcısı (Dispatcher) sağlar. İşlemci zamanlayıcısı bunun için çeşitli iş kuyruklarını kullanır. Çalıştırılmaya hazır olan veya bekleyen işlemler hazır kuyruğuna alınarak MİB’e gönderilir.

Semafor, kaynaklar ve işlemlerin senkronize edilmesi ve kilitlenmelerin önlenmesi için kullanılmaktadır. Herhangi bir kaynağın belirli bir işlem tarafından kullanılması için o kaynağın anlık tek bir işleme atanması gerekir ve diğer işlemin de bunu kullanması engellenir. İki ayrı işlem aynı anda bellekte yürütülürken kaynaklara aynı anda erişmeye çalışabilirler. Bu durumda kullanılan semafor, sistem kilitlenmelerine engel olur.

İşlem durumu, işlemin hangi durumda olduğunu gösterir ve şu türlerde olabilir: yeni, çalışıyor, bekliyor, hazır ve bitti.

Bir program yazdığımızı düşünelim. Bu program, belli bölümler oluşmaktadır: ana program kodları, alt programlar, yığın, veri ve değişkenler. Mantıkal adres alanında bunlar her biri biribirinden farklı boyutta, farklı bölümler olarak yer almaktadır. Bunlar, bölüm tablosu kullanılarak belleğe yerleştirilmektedir. Değişkenlerin tutulduğu 4. bölümün taban kaydedici değeri 4700’dür. Yani fiziksel bellekte 4700 no’lu yerden başlamaktadır. Tavan kaydedici değeri ise 1000’dir. Yani bu bölümün uzunluğu 1000’dir ve bu bölüme bilgi yazılmak istenirse 4700 ila 5700 arasındaki adresler kullanılabilir. Bir değişkeni yazmak için 5700’den daha büyük bir adrese ulaşılmak istenirse bu durumda adresleme hatası oluşacaktır.

İşletim sistemi, bellekteki n adet boşluğun bulunduğu listeden işlem için en uygun boşluğu nasıl belirleyeceğine ise 3 strateji kullanarak karar vermektedir.

İlk uyan (First-fit): Listeden işlem için yeterli büyüklükte olan ilk boşluğun seçilerek işlemin yerleştirilmesidir.

En iyi uyan (Best-fit): Listeden işleme uygun büyüklükteki boşlukların aranarak bulunması ve bunların içinden en küçüğünün seçilerek işlemin yerleştirilmesidir. Böylece bellekte en küçük boyutta arda kalan boşluklar kalacaktır.

En kötü uyan (Worst-fit): Listeden arama yapıldıktan sonra en büyük boşluğun seçilerek işlemin yerleştirilmesidir. Bu stratejide bellekte en büyük boyutta arda kalan boşluklar oluşacaktır.

Ext2, Ext3, Ext4, Reiser, XFS, CFS Linux işletim sisteminde kullanılan dosya sistemleriyken NTFS Windows işletim sistemine ait dosya sistemidir.

JFS, IBM tarafından geliştirilmiş ve artık açık kaynak kodlu olan Linux dosya sistemidir.