İŞLETİM SİSTEMLERİ TEMEL KAVRAMLARI
Bilgisayar açıldığı anda işlemciye tüm diğer donanımları sırasıyla tanıtan yazılımın adı nedir?
BIOS (Basic Input-Output System, Temel Giriş-Çıkış Sistemi).
BIOS (Basic Input-Output System, Temel Giriş-Çıkış Sistemi), EPROM (Erasable Programmable Read Only Memory, Silinip Programlanabilir Salt Okunur Bellek) adı verilen bir yonga üzerinde ROM (Read Only Memory, Salt Okunur Bellek) biçiminde yer alan bir tür yazılımdır. Bilgisayar açıldığı anda işlemciye tüm diğer donanımları sırasıyla tanıtır.
Merkezi İşlem Birimi (MIB) ’ nin görevi nedir?
MİB; program komutlarını sırasıyla işler, veriler üzerinde operasyonlar yapar ve kullanıcının istediği işlevi yerine getirir.
Zamanlama (scheduling) işlemi nedir?
Bir işletim sisteminin kalbi olan çekirdek, programların çalışması ve makinenin donanımına güvenli ulaşımını sağlamaktan sorumlu bir yazılımdır. Çok sayıda program varken kaynaklar sınırlıdır. Bu nedenle çekirdek, bir programın ne kadar süre ve ne zaman çalıştırılacağına karar verir. Bu işleme, zamanlama (scheduling) denir.
Farklı çekirdek türleri nelerdir?
Tek Parça Çekirdekler (Monolithic Kernels)
Mikro Çekirdekler (Microkernels)
Ekzo Çekirdekler (Exokernels)
Hibrid Çekirdekler (Hybrid, Modified Microkernels)
Bug oluşumu nelerden dolayı olur?
Ya program geliştiricilerin tasarım veya kaynak koddaki hatalarından ya da derleyicilerin hatalı kod üretmesinden kaynaklanır.
Tek parça çekirdek tabanlı işletim sisteminin özellikleri nelerdir?
- Modüler olarak tasarlanmışlardır.
- Modüler yapıya sahip olmalarına karşın genişleyebilirlik ve dağıtıklık özelliklerinin bu sistem mimarisi içinde gerçekleşmesi daha zordur.
- Sistemdeki gerekli tüm önemli hizmetleri sunmaktadır.
- Bellek yönetimi, süreç yönetimi, G/Ç yönetimi gibi fonksiyonların tümü çekirdeğin içinde yönetilmektedir.
MS-DOS hangi çekirdek türüne örnek olarak verilebilir?
Mikro çekirdeklere örnek olarak MS-DOS verilebilir.
Mikro çekirdek tabanlı işletim sisteminin özellikleri nelerdir?
- Bağımsız gruplar tarafından geliştirilebilme imkânı bulunmaktadır.
- Bakım işlemi daha kolaydır.
- Dağıtıklık ve sistemin taşınabilirliği daha yüksektir.
- Daha modüler bir sistemi vardır.
- Hatalara karşı duyarlılığı daha yüksektir.
- Küçük bir mikroçekirdek ile daha temiz bir arayüz sunar.
- Mimariler arasında yüksek taşınabilirlik özelliği vardır.
- Minimal (Az ve basit görevli) bir çekirdeğe sahiptir.
- Modern ve yazılım mühendisliğine daha yatkın bir işletim sistemi mimarisi vardır.
- Ölçeklenebilirlik özelliği vardır.
Uygulama programcısının, donanım için yazılmış sürücülerin getirdiği sınırlar olmaksızın donanıma ham erişim sağlayabildiği çekirdek türü hangisidir?
Ekzo Çekirdek
Hibrid çekirdek, hangi tür çekirdeklerin özelliklerini bünyesinde taşır?
Bir hibrid çekirdek, tek parça ve mikro çekirdeklerin özelliklerini bünyesinde taşır.
Hibrid çekirdeğe en iyi örnek hangi işletim sistemi çekirdeğidir?
Hibrid çekirdeğe en iyi örnek Microsoft NT çekirdeğidir.
Bir işletim sisteminin fonksiyonlarına göre mantıksal yapısını oluşturan temeller hangileridir?
- Aygıt Yönetimi (Device Management)
- Bellek Yönetimi (Memory Management)
- Dosya Yönetimi (File Management)
- İşlem Yönetimi (Process Management)
Aygıt sürücüsü ne demektir?
Kontrolcü ile konuşan, komut gönderen ve cevaplar alan yazılıma aygıt sürücüsü denilir.
Genel amaçlı gelişmiş bilgisayarların işletim sistemleri hangi uygulamalar için bellek yönetimi kullanmaktadır?
Genel amaçlı gelişmiş bilgisayarların işletim sistemleri çoklu ortam uygulamaları, sözcük işlemcileri, tablolama izlenceleri gibi sıradan uygulamalar için sanal bellek yöntemi kullanılmaktadır.
Ana bellek de denilen RAM’in kullanım alanına göre ayrıldığı gruplar nelerdir?
Geleneksel Bellek
Üst Bellek Alanı
Genişletilmiş Bellek
Uzatılmış Bellek
Yüksek Bellek Alanı
Sanal Bellek
Ön bellekler ne için kullanılır?
İşlenecek bilgilerin tümü bilgisayarın RAM belleğinde bulunur. İşlemci, verileri işlemek için yol sistemleriyle RAM belleğe gider, oradan işleyeceği bilgiyi alır ve işler. Öte yandan, RAM bellek ve yollarının hızı, işlemcinin hızına yetişemez ve zaman kaybına yol açar. Süreçteki bu verimsizliği azaltmak yavaşlığı önlemek için ön bellekler kullanılır. İşlemcinin yakınında olan ön bellek, işlemciyle aynı hızda veya işlemcinin yarı hızında çalışır. İşlenecek bilgiler, işlemciye gelmeden önce ön belleğe gelir. Bu nedenle işlemci, işleyeceği veriyi ilk önce ön bellekte arar; eğer ön bellekte bulmazsa RAM belleğe gider.
Sabit disklerle ilgili kavramlardan olan iz (track) ne anlama gelmektedir?
Sabit diskte bulunan plakaların üzerinde gözle görülmeyecek eş merkezli daireler vardır. Bu dairesel çizgilere iz denir.
İşlem yönetiminin temel amaçları nelerdir?
Görevler arasında haberleşmeyi sağlamak
Görevleri kaynaklara dağıtmak
Kullanıcıların görev oluşturabilmesine ortam oluşturmak
Makul cevaplama süresi içerisinde, birkaç görevi aynı anda yürüterek işlemciden, maksimum faydalanmayı sağlamak
İşletim sistemleri hangi alanlara göre farklı şekilde sınıflandırılabilirler?
İşletim sistemleri kullanım amaçlarına, yapılarına, fonksiyonlarına ve/veya işlemlerine göre farklı şekilde sınıflandırılabilirler.
İşletim sistemi türleri nelerdir?
Akıllı-Kart (Smart Card) İşletim Sistemleri
Anaçatı (Mainframe) İşletim Sistemleri
Çoklu Görev (Multitasking) İşletim Sistemleri
Çoklu İşlemci (Multiprocessing) İşletim Sistemleri
Çoklu Kullanım (Multithreading) İşletim Sistemleri
Çoklu Kullanıcı (Multiuser) İşletim Sistemleri
Dağıtık (Distributed) İşletim Sistemleri
Gerçek Zamanlı (Real-Time) İşletim Sistemleri
Gömülü (Embedded) İşletim Sistemleri
Kütüphane (Library) İşletim Sistemleri
Sunucu İşletim Sistemleri
Şablon (Templated) İşletim Sistemleri