İŞLETİM SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 12

Temel olarak yönetim panelinde Dashboard (Pano), Yerel Sunucu ve Tüm sunucular olmak üzere üç temel bölüm bulunur.

Sunucu açıldığında ilk karşımıza çıkan Pano arayüzünden rol ve özellik ekleme, yönetilecek yeni uzak sunucuların eklenmesi, sunucu gurubu oluşturma, yerel ve uzak sunucuların yönetimi ve izlenmesi ve dosya ve depolama hizmetlerinin yönetilmesi gibi birçok ana işleme erişim sağlanabilir

r. Linux sistemlerinin sunmuş olduğu bazı avantajlardan bahsedilmiştir.

Bunlar;
• Kararlılık: Linux işletim sistemlerinin en önemli özelliği uzun süre kilitlenmeden ve kapanmadan kararlı bir şekilde çalışabilmesidir. Bir program kurduğunuzda veya ayarlarını değiştirdiğinizde makineyi kapatıp açmak gerekmez.
• Donanım: Birçok makine mimarisi ve işlemci modeli ile uyumludur. Hemen hemen her türlü protokol ve dosya sistemini destekler. Diğer sunucu işletim sistemlerine göre sistem kaynaklarını daha az kullanır ve daha düşük donanım (RAM,Disk, İşlemci vb.) konfigürasyonlarında çalışabilmektedir.
• Güvenlik: Linux genel olarak Windows sunucu işletim sistemlerine göre daha güvenlidir.
Linux sistemleri dünya üzerinde birçok gönüllü kişi ve kurum tarafından geliştirilmektedir ve kodlar açık olduğu için sistem ve güvenlik hataları hemen fark edilip güncellenmektedir. Windows sunuculara göre daha az virüs saldırılarına maruz kalır.
• Düşük maliyet: Linux işletim sistemleri özgür yazılım ürünleridir. Bu kapsamda Linux işletim sistemleri ve üzerinde çalışan programlar özgür yazılım sözleşmeleri altında tamamen ücretsiz olarak dağıtılmaktadır. İstediğiniz gibi indirip kurabilir ve üzerlerinde değişiklik yapılabilir. Dolayısıyla hiç yazılım ücreti ödemeden sunucu işletim sistemlerini kurup yönetebilirsiniz.

LVM (Logical Volume Management) disk veri kümeleri oluşturulmasını ve istenildiğinde mevcut disk alanı üzerinde istenilen boyutlandırmanın yeniden yapabilmesini sağlar. Disk yapılandırmasını özelleştirmek için klavuzla – diskin tamamını LVM ile ayarlayarak kullan seçeneği seçilir.

Mac OS X sunucu işletim sistemleri Apple firması tarafından Unix çekirdeği kullanılarak geliştirilmiş lisanslı ürünlerdir. Mac OS X ile aynı mimariye sahip olan Mac OS X sunucu işletim sistemi sunucuyu yönetmek ve yayımlamak için ek uygulama, hizmetler, sunucu programları ve yönetim paneline sahiptir.

TUBİTAK tarafından 2005 yılında ilk sürümü yayımlanan yerli GNU/Linux dağıtımı olan Pardus işletim sistemi
de vardır. Pardus işletim sisteminin kişisel ve sunucu işletim sistemleri sürümleri mevcuttur. Pardus’un istenilen sürümü http://www.pardus.org.tr/ İnternet adresinden ücretsiz olarak indirilebilir. Pardus linux dağıtımı üzerinde TÜBİTAK tarafından geliştirilmiş bir çok uygulama mevcuttur.

Windows Server 2012 Datacenter windovs tabanlı bir sunucu işletim sistemidir.

Windows ilk kez 1982’de duyuruldu ancak geliştirilmesi üç yıl kadar sürdü. İlk kez 1985’te piyasaya sürüldü. 1987’de ikinci sürümü yayımlandı; hemen ardından 1988’de Microsoft satışlarına göre dünyanın en büyük kişisel bilgisayar yazılım firması oldu. 1990 yılında üçüncü sürümü yayımladıktan sonra Windows iki yıl içinde 10 milyon kopya satarak o güne kadar en çok kullanılan Windows işletim sistemi oldu. Windows 3.0 ile birlikte Windows yazılım geliştirme seti (SDK) de yayımlandı. Böylece yazılım geliştirme uzmanları cihaz sürücüleri geliştirmeye değil daha çok program geliştirmeye odaklanabildi.

Kişisel bilgisayar işletim sistemleri, masaüstü ya da dizüstü bilgisayarlarda çalışan, bilgisayar donanım kaynaklarını yöneten ve çeşitli uygulama yazılımları için yaygın servisleri sağlayan bir yazılımlar bütünüdür. Bir başka ifadeyle işletim sistemi, bilgisayar donanımı ile kullanıcı programları arasında yer alarak kullanıcıların bilgisayar sisteminden kolayca yararlanabilmelerini sağlayan hizmet yazılımlarıdır. İşletim sistemleri açık kaynak kodlu işletim sistemleri ve kapalı kaynak kodlu işletim sistemleri olmak üzere ikiye ayrılır.

Açık kaynak işletim sistemleri açık kaynak yazılım kodlu olduğu için isteyen herkese açık olarak hazırlanmış işletim sistemleridir. Bu tür yazılımlar kullanıcıya yazılım kodlarını değiştirme özgürlüğü sağlar. Dünyanın dört bir yanından bilişim uzmanlarınca oluşturulan topluluklar açık kaynak kodlu işletim sistemlerinin güvenlik açıklarını test etmektedir. Bundan ötürü açık kaynak kodlu yazılımlar uyarlanabilir, sağlam, hızlı ve güvenlidir. Açık kaynak kodlu işletim sistemlerine örnek olarak Ubuntu, Linux, Pardus, Debian gösterilebilir. Açık kaynaklı işletim sistemleri iki farklı lisansı kullanır. Bunlardan biri GNU diğeri ise GPL (GNU Public Licence)’dir ve kullanıcılara belirli bir yazılımı kullanma, dağıtma, üzerinde değişiklik yapma ve değiştirdiği şeklini dağıtma hakkı verirler. GPL ile programı sınırsız kullanma, programın nasıl çalıştığını inceleme, amaçlara uygun değiştirme, programın kodlarını sınırsız dağıtma ve programın değiştirilmiş hâlini dağıtma özgürlüğü gelmiştir.

Kapalı kaynak kodu işletim sistemlerinde ise kaynak kodu kamuya açıklanmamıştır. Bir başka deyişle bilişim uzmanları tarafından kaynak kodu paylaşılmayan işletim sistemleridir. Ücretli olarak bilgisayara yüklü olarak gelir ya da kullanıcılar işletim sistemlerinin kendi web sitelerinden ücret bedelini ödeyerek erişebilirler. Windows ve MAC OS kapalı kaynak işletim sistemlerine örnek olarak verilebilir.

Macintosh bilgisayarlar için geliştirilen MAC OS işletim sisteminin ilk sürümü 1984 yı- lında Apple firması tarafından piyasaya sunuldu.

Kullanıcılar Sistem Ayarlarından; ekran görüntü özelliklerini özelleştirebilir, uygulamalara ilişkin bildirimleri yönetilebilir, yüklü uygulamalar silebilir, çoklugörev (multitasking) özelliklerini rahatlıkla yönetebilir, kullanıcı tabletini kullandığında dokunmatik dostu özelliğini açarak ekranı dokunmatik yapabilir, bilgisayarındaki kalan pil gücünü görebilir, ekran kilitleme ve bilgisayar uyku ayarlarını düzenleyebilir ve depolama bilgilerine erişebilirler.

Dock, bilgisayar ekranınızın altında yer alır. Sık kullandığınız uygulamalara, indirilenlere ve silinen dosya ve araçlara kolaylıkla ulaşabileceğiniz bir menü çubuğudur. Dock’u büyütebilir, küçültebilir, ekranınızın soluna veya sağına taşıyabilir, ögeleri sürükleyerek ekleyebilirsiniz.

Spotlight, bilgisayardaki aranan verilerin bulunmasını sağlar. Verilerin hangi kategoride arama yapacağına yönelik ayarlamaları barındırır.

Brasero, bilgisayardaki verilerinizi CD/DVD’ye yazdırmak için kullanılan uygulamadır. Alternatif uygulama olarak K3b uygulaması denenebilir.

Özgürlüğüne düşkün, işletim sistemine ücret ödemek istemeyen, ileri düzey bilgisayar becerisine sahip kullanıcılar Ubuntu işletim sistemini seçebilir.

Hiçbir yazılım zaten yüzde yüz güvenli olamayacağından açık kaynak kodlu yazılımlar için en güvenilir yazılım oldukları söylenemez. Bu yazılımlar herkesin kullanımına açıktır ve ücretsiz olarak sunulmaktadır. Bazı açık kaynak kodlu yazılımların kullanımı teknik bilgi gerektirirken büyük çoğunluğu uzmanlık gerektirmez. Ancak kaynak kodunun geliştirilmesi ya da üzerinde değişiklik yapılması uzmanlık gerektiren bir durumdur. Adında da anlaşılcağı üzere açık kaynak kodlu yazılımlar kullanıcılara kodları değiştirme olanağı sağlayan yazılımlardır.

Akıllı telefonlar, güçlü işlemci yeteneği, yüksek performans sunması ve etkili birçok uygulamayı barındırması nedeniyle insanların işlerini yapmakta ve ihtiyaçlarını karşılamakta ilk başvurdukları cihazlar haline gelmiştir. Mobil cihazlardaki yüksek performansın, uyumun, güvenliğin, uygulamalardaki etkililiğin ve çekici tasarımın altında yatan güç mobil işletim sistemlerinden gelmektedir. Mobil işletim sistemleri mobil cihazlardaki donanım kaynaklarını yöneten ve çeşitli uygulama yazılımları için yaygın servisleri sağlamakla sorumludur. Mobil işletim sistemleri, masaüstü bilgisayarlardaki işletim sistemlerinden tasarım ve sahip olduğu yetenekler açısından farklıdır. Mobil işletim sistemleri mobil cihazlardaki ekran boyutu, bellek, işlemci gibi donanımsal özelliklerle sınırlıdır. Örneğin, mobil cihazlarda pil gücü çoğu zaman yetersiz kalmaktadır. Mobil işletim sistemi, mobil cihazlardaki enerjiyi en tasarruflu bir şekilde kullanır.

1996 yılında dünyanın ikinci akıllı telefonu Nokia 9000 Communicator piyasaya sürüldü. Katlanan bir ekrana sahip olan akıllı telefon, Intel 24 Mhz’lik işlemciye, 8Mb’lik hafızaya, 4 Mb’lık ön belleğe ve grafiksel kullanıcı arabirimi kullanan GeOS 3.0 işletim sistemine sahipti. Dünyanın ilk tam QWERTY klavyeli cep telefonu olarak tarihe geçti.

2007’den bu yana yıllar geçmesine rağmen iOS işletim sistemine yönelik Apple firmasının ilkelerinin değişmediği görülmektedir. Bu ilkeleri şöyle sıralayabiliriz: Kullanıcı dostu olması, güvenlik, gizlilik, uyum ve çekici tasarım. Güvenlik açısından donanım, yazılım ve işletim sistemi, mobil cihazın ve cihazdaki içeriklerin güvenliğini sağlamak için yerleşik özelliklere sahiptir. Bir başka deyişle, donanım ve yazılım özellikleri zararlı yazılımlara ve virüslere karşı koruma sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.