İŞLETİM SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 15

Tek parça çekirdekler (monolithic kernels), 1970–1990 arasında kullanılan ilk çekirdeklerdir. Tek parça çekirdeklerde tüm yazılımlar, sürücüler işletim sisteminin çekirdeğinde yer almaktadır. Örneğin, Unix tek parça çekirdek tabanlı bir işletim sistemidir. Tek Parça Çekirdekler, altta yatan donanıma zengin ve güçlü soyutlamalar sağlarlar. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Unix tek parça çekirdek tabanlı bir işletim sistemidir.  Linux, FreeBSD ve Solaris gibi daha modern tek çekirdekler, çekirdeğin yeteneklerine kolay uzantısına izin vererek çalışma zamanında çalışabilir modülleri yükleyebilir. Mikro çekirdeklerde sürücüler ve diğer bileşenler çekirdeğin dışındadır. Mikro çekirdeklere örnek olarak MS-DOS verilebilir. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Bir hibrid çekirdek, tek parça ve mikro çekirdeklerin özelliklerini bünyesinde taşır.  Kesin bir tanımı olmamakla birlikte hibrid çekirdek çekirdeğin oldukça modüler olduğunu ama tüm işlemlerin aynı adres alanında çalıştığını ifade eder. Hibrid çekirdeğe en iyi örnek Microsoft NT çekirdeğidir. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Aygıt yönetiminin aygıt bağımlı ve aygıt bağımsız olmak üzere ikiye ayrılmış olması, bilgisayara yeni bir donanım eklenmesini çok daha kolay hale gelmiştir. İşletim sistemi tasarımcısı, öncelikle aygıtın hangi bölümünün bağımlı ve hangi bölümünün bağımsız olacağını saptar. Bağımlı olan bölüm, aygıt sürücüsü içinde; bağımsız olan bölümse temel işletim sistemi içinde uygulamaya geçer. Bir başka deyişle, aygıt yönetimin bağımsız bölümünün bir aygıta okuma ve/veya yazma işlemlerini yürüten sistem çağrılarını içermektedir. Örneğin USB sürücüsü kendisiyle ilgili tüm yazılımları içerir. USB bilgisayara bağlanarak sürücüsü yüklendiği zaman kullanıcı tarafından hemen kullanılabilir çünkü aygıt yönetiminin bağımsız olan bölümü işletim sisteminin içinde hazır durumdadır.

Bir işlem, bilgisayarın sahip olduğu ana bellek alanından daha fazla belleğe ihtiyaç duyabilir. İlkel bilgisayarlarda bu durumun bir çözüm yolu olmamakla birlikte gelişmiş bilgisayarlarda bu sorunu çözen bir sanal bellek (virtual memory) vardır. Modern bellek yönetimleri, sanal bellek sağlayarak fiziksel bellekten daha büyük bir bellek alanının kullanılmasını sağlarlar.

Bellek sığası (kapasitesi)bayt cinsinden belleğin kapasitesini verir. Bayt, bellek ölçü birimidir ve her bayt sekiz bitten oluşur. Bit ise en küçük hafıza birimidir. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Kafa (Head): Sabit disklerde okuma/yazma işlemini yapan mekanik parçadır.
Küme (Cluster): Sektörler üzerinde tanımlanmış en küçük kümedir. Normalde FAT 16, FAT 32 ve NTFS dosya sisteminde, hard diskteki bölümün kapasitesine göre formatlama sırasında standart olarak belirlenmiş boyutta kümeler vardır. Kümelerin boyutunu, kullanılan dosya sistemi ile bölümün kapasitesi belirler. Kümelerin boyutu, formatlama sırasında (/Z:n) parametresi kullanılarak elle de ayarlanabilir.
Plaka (Plate): Bir sabit disk, birden çok diskten oluşur. Üste üste gelmiş bu disklere
plaka denir. Plakalar, bilgilerin yazıldığı parçadır.
RPM (Rotation Speed Moment): Disklerin dakikadaki dönme hızlarını belirtir.
Sektör (Sector): İz yapısının bölünmesiyle oluşan ve sabit disk üzerinde adreslenebilir en küçük alana denk gelen parçadır.

Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Akıllı kartlar, en küçük işletim sistemi türüdür.  Bu işletim sistemleri, kredi kartı boyutunda ve üzerinde işlemci olan kartlarda çalışırlar. Uluslararası standartlarla belirlenmiş ölçülere sahip plastik gövdeli, üzerine mikroişlemci veya bellek yongaların yerleştirilmesiyle oluşan kartlardır. Bu kartlara akıllı kart denilmesinin nedeni, üzerinde çeşitli verileri saklayabilmesi ve işleyebilmesidir. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Gömülü İşletim Sistemlerinde boyut, bellek ve güç harcama kısıtlamaları vardır. Bu sistemler, ayrıca, özel amaçlı işlevleri içerirler. Gömülü İşletim Sistemleri televizyon, mikrodalga fırın, çamaşır makinesi ve cep telefonları için geliştirilmiş sistemlerdir. PalmOS, WindowsCE, Symbian OS işletim sistemleri de gömülü sistemlerdir. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Bir işletim sisteminin en önemli işlevleri donanım aygıtlarını, işlemleri, bellekleri ve dosyaları yönetmektir. Bu amaçla her işletim sistemi aşağıdaki fonksiyonları yerine getirebilmelidir:
• Program çalıştırma: İşletim sistemi bir programı belleğe yükleyebilmeli ve çalıştırabilmelidir.
• Giriş/Çıkış (G/Ç) işlemleri: Kullanıcı programları giriş ve çıkış işlemlerini direkt yapamayacağından işletim sistemi bu işlemlerin gerçekleşmesi için gerekli araçları sağlamalıdır.
• Dosya sistemini işletme: Dosyaları okuma, yazma, oluşturma ve silme işlemlerini yapabilmelidir.
• İletişim: Aynı bilgisayarda veya ağ ile bağlı başka bir sistem ile işlemler arasında bilgi değiş tokuşu yapabilmelidir.
• Hata tespiti: MİB (Merkezi İşlem Birimi), bellek, G/Ç aygıtları veya kullanıcı programlarındaki hataları tespit ederek bilgisayarın doğru çalışmasını sağlar.

Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Girdi-Çıktı birimleri 3’e ayrılır: Sadece veri girişi yapanlar (klavye, fare vb.), sadece veri çıktısı verenler (yazıcı, hoparlör vb.) ve hem veri girişi hem de veri çıktısı yapanlar (modem, kamera vb.). Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

İşlem durumu işlemin hangi durumda olduğunu gösterir ve bu durum işlemin ömrü boyunca şu şekilde değişebilir:
• Yeni: İşlemin oluşturulduğunu gösterir.
• Çalışıyor: İşlemin komutları yürütülmektedir.
• Bekliyor: İşlem bir olayın gerçekleşmesini beklemektedir. Örneğin bir G/Ç işlemi.
• Hazır: İşlem, bir işlemciye atanmak için beklemektedir.
• Bitti: İşlem çalışmasını bitirdi.
Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi bir işlem oluşturulduğunda yeni olarak etiketlenir. İşlem için bellekte yer ayrılır ve işleme ait bir işlem kontrol bloğu oluşturulur. İşlemciye atanmak üzere hazır hâle gelen işlemin komutları yürütülmeye başlandığında çalışıyor olarak etiketlenir. Bir kesme, MİB tarafından verildiğinde ya da başka işleme geçildiğinde hazır olarak etiketlenir. İşlemcinin zamanlama dağıtıcısı işlemi tekrar çalıştırdığında ise çalışıyor olarak etiketlenir. İşlem herhangi bir giriş veya çıkış isteğinde bulunduğunda ise beklemede olarak etiketlenir; bu istek karşılandığında hazır olarak etiketlenerek tekrar çalışmak üzere kuyruğa girer. İşlemin tüm çalışması bitip sonlandırıldığında ise bitti olarak etiketlenir.

Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Bu durumda her üç iş parçacığı da herhangi bir iş yapamayacak ve kilitlenme durumu ortaya çıkacaktır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Taban kaydedicisi bellekteki en küçük geçerli fiziksel bellek adresini tutarken tavan kaydedicisi mantıksal adres aralığını tutar. Bir işlemin taban adresinden itibaren erişebileceği en üst adres taban ve tavan kaydedicisinin toplamı ile belirlenir. Verilen örnekte işlemin erişebileceği en üst adres 440650 ve taban kaydedicisi değeri 300050 olduğundan, tavan kaydedicisi değeri;

440650 - 300050 = 140600 olacaktır. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Ağ üzerinden gelen tehditleri önlemek işletim sistemlerinin ana fonksiyonlarından değildir.

Sadece hard disk, modem ve dokunabilir ekran hem veri girişi hem de veri çıktısı yapabilir.

Sırası ile Yeni - Hazır - Beklemede - Çalışıyor - Bitti işlem durumları gelmelidir.

Sadece kullanıcın herhangi bir işlem yapamaması ve kullanıcıya sistemin cevap vermemesi kilitlenme sonucu oluşur.