İŞLEM TABLOSU PROGRAMLAMA

Yanıt A. Kullanıcı formu eklemek için öncelikle Excel sayfasında Geliştirici sekmesindeki Visual Basic butonuna tıklanarak VBA yazılım platformuna geçmelidir. Şekil 6.1’de görüldüğü gibi Insert sekmesine tıklandığında menü açılacaktır. Açılan menü içerisinden UserForm seçeneğine tıklanır.

YAnıt A. Kullanıcı formunun tasarım aşamasında görsel düzenlemeler yapılabilmesi için kullanıcı formu özellikleri (Properties) penceresi kullanılır.

Yanıt E.

yanıt A. Name Kullanıcı form ve kontrollerinin isimlendirilmesinde kullanılır. VBA yazılımındaki fonksiyon ve yordamlarda işlem yapılabilmesi için İsim (Name) öğesi kullanılır. Name öğesi fonksiyon ve yordamlarda kullanılacağından Türkçe Karakterli olmaması tavsiye edilir. İsim öğeleri VBA kontrolleri yerleştirildiğinde otomatik olarak üretilir. Karışıklığın önüne geçmek için form ve kontrollerin tümünün isim öğeleri düzenlenmelidir. Mümkün olduğu kadar kontrolün işlev ve türüne uygun isimler seçilmelidir. Örneğin TextBox türündeki kontrol nesnelerinin isimleri tb_ ile başlayabilir.

Value Genellikle veri girişinde kullanılan kontrollerde varsayılan bir metnin kontrolün içine otomatik olarak yazdırılmasında Value öğesi kullanılır. Açılan menü uygulamalarında (ComboBox, LisBox vb.) menünün içereceği liste Value öğerine girilebilir

Yanıt E. Visible Kontrolün kullanıcı tarafından varsayılan olarak görünür olup olmaması Visible öğesi ile belirlenir.

Yanıt A. Diğer seçenekler görünüm kategorisi öğelerindendirler.

Yanıt A. Diğer seçenekler davranış kategorisi öğelerindendirler.

Yanıt A. diğer seçenekler davranış kategorisi öğelerindendirler.

Yanıt A. Kullanıcı formu ve kontrolleri içerisindeki yazıların özellikleri Yazı Kategorisi (Font) altında yer alan aynı isimli (Font) öğe tarafından belirlenir.

Excel’de VBA yazılım platformunda kullanıcı formları Insert bölümünde bulunur.

Alt ve F11 kısa yol tuşları kullanılarak da VBA yazılım platformuna geçilebilir.

Name: Kullanıcı form ve kontrollerinin isimlendirilmesinde kullanılır. VBA yazılımındaki fonksiyon ve yordamlarda işlem yapılabilmesi için İsim (Name) öğesi kullanılır. Name öğesi fonksiyon ve yordamlarda kullanılacağından Türkçe Karakterli olmaması tavsiye edilir. İsim öğeleri VBA kontrolleri yerleştirildiğinde otomatik olarak üretilir. Karışıklığın önüne geçmek için form ve kontrollerin tümünün isim öğeleri düzenlenmelidir. Mümkün olduğu kadar kontrolün işlev ve türüne uygun isimler seçilmelidir. Örneğin TextBox türündeki kontrol nesnelerinin isimleri tb_ ile başlayabilir.

BackColor, BorderColor, BorderStyle, ForeColor: Kullanıcı form ve kontrollerinin görsel tasarımında kullanılan öğelerdir. Form ve kontrollerin arka alan rengini BackColor, kenarlık rengini BorderColor, kenarlık stilini BorderStyle, kontrolün ön rengini ise ForeColor düzenler.

Caption: Kullanıcı formlarında UserForm, Label, Frame, CheckBox, TabStrip, MultiPage gibi kontrollere başlık verilmesi için Cation öğesi kullanılır. Kontrollerin isimlendirmesinde kullanılan Name ile Caption öğeleri arasındaki en önemli fark; Caption öğesinin son kullanıcı tarafından VBA çalışırken görünmesi, Name öğesinin ise sadece VBA fonksiyon ve yordamlarında kullanılmasıdır.

ControlTip Text: VBA yazılımına genellikle veri girişi sağlamakta kullanılan TextBox, ComboBox, ListBox, CheckBox, CommandButton gibi kontrollerde bulunan bir öğedir. İçerisine yazılan metin VBA yazılımı çalışırken kullanıcı tarafından fare üzerine gelindiğinde görünür. İlgili kontrolün kullanımı ile ilgili bilgi içerir. Örneğin tarih girilecek bir metin kutusuna tarih formatı ile ilgili açıklama ControlTip Text içerisine yazılabilir.

PasswordChar: Sadece TextBox türündeki kontrollerde yer alır. VBA yazılımı çalıştırıldığında kullanıcı tarafından metin kutusuna girilen şifre karakterlerinin görünümünü * şeklinde düzenler.

ControlTip Text: VBA yazılımına genellikle veri girişi sağlamakta kullanılan TextBox, ComboBox, ListBox, CheckBox, CommandButton gibi kontrollerde bulunan bir öğedir. İçerisine yazılan metin VBA yazılımı çalışırken kullanıcı tarafından fare üzerine gelindiğinde görünür. İlgili kontrolün kullanımı ile ilgili bilgi içerir. Örneğin tarih girilecek bir metin kutusuna tarih formatı ile ilgili açıklama ControlTip Text içerisine yazılabilir.

PasswordChar: Sadece TextBox türündeki kontrollerde yer alır. VBA yazılımı çalıştırıldığında kullanıcı tarafından metin kutusuna girilen şifre karakterlerinin görünümünü * şeklinde düzenler.

SpecialEffect: Form ve kontroller için görsel efektler uygulanmasında SpecialEffect öğesi kullanılır.

Value: Genellikle veri girişinde kullanılan kontrollerde varsayılan bir metnin kontrolün içine otomatik olarak yazdırılmasında Value öğesi kullanılır. Açılan menü uygulamalarında (ComboBox, LisBox vb.) menünün içereceği liste Value öğerine girilebilir.

Visible: Kontrolün kullanıcı tarafından varsayılan olarak görünür olup olmaması Visible öğesi ile belirlenir.

AutoSize, Auto Tab, AutoWordSelect, MaxLength: Genellikle veri girişi yapılan metin kutusu gibi kontrollerin otomatik ölçülendirilmesi AutoSize öğesi ile True veya False seçeneklerinden biri seçilerek yapılır. True seçildiğinde metin kutusu, içerisine yazılan karakterle doğru orantılı olarak büyür. MaxLength veri girişinde kullanılan kontrollerin alabileceği en fazla karakter uzunluğunu belirlemekte kullanılır. Auto Tab öğesi; ComboBox gibi klavyeden karakter girişi yapılan kontrollerde, maksimum karakter uzunluğu (MaxLength) girildiğinde bir sonraki öğeye otomatik geçişi sağlar. AutoWordSelect form başladığında daha önceden belirlenmiş bir kelime veya karakterin otomatik seçimini sağlar. Örneğin, VBA’da tasarlanmış bir takvim açıldığında bu günün tarihinin otomatik seçili gelmesi AutoWordSelect komutu ile yapılabilir.

Cycle: UserForm veya frame gibi öglerin içerisine kontroller yerleştirilir. Cycle öğesi ile klavyede Tab tuşuna →| basılınca imlecin gideceği kontroller belirlenir. Tüm UserForm veya frame öğelerinin başına imlecin gitmesi için 0 – fmCycleAllForms seçilir. İçerisinde işlem yapılan UserForm veya frame’in başına imlecin gitmesi için 1- fmCycleCurrentForm seçilir.

Enabled, Locked: Kontrollerin etkin olup olmaması Enable öğesi ile sağlanır. Örneğin, VBA’da tasarlanmış bir anket formunda bir sonraki seçeneğin aktif olması açılan kutudaki cevaba bağlı ise Enabled seçeneği kullanılır. Locked öğesi Enable öğesine benzer şekilde kontrolün kitlenmesini sağlar. Locked öğesi True seçildiğinde imleç ile kontrolün içerisine girilebilir fakat işlem yapılamaz. Enable öğesi için false seçildiğinde ise imleç metin kutusunun içerisine giremez.

MatchEntry, MatchRequired: MatchEntry; ListBox, ComboBox gibi açılan menü öğelerindeki liste içeriğine kullanıcının kolay erişimi için arama yapma imkânı sağlayan öğedir. İlk harfe göre arama yapmak için 0-fmMatchEntryFirstLetter, tüm karakterler ile arama yapmak için 1-fmMatchEntryComplete seçeneği seçilir.

TextAlign: Veri girişinde kullanılan kontrollerde karaterlerin hizalama yeri TextAlign öğesi ile belirlenir. Karakterlerin sola yaslı olması için 1-fmTextAlignLeft, ortalı olması için 2-fmTextAlignCenter, sağa yaslı olması için 3-fmTextAlignRight öğesi kullanılır.

BoundColumn, ColumnCount, ColumnHeads, ColumnWidths: Sadece ComboBox ve ListBox kontrollerinde BoundColumn, ColumnCount, ColumnHeads, ColumnWidths öğeleri yer alır. Liste şeklinde gelen seçeneklerde ColumnCount açılan kutuda görülecek kolon sayısını belirler. Örneğin, tatil rezervasyonu için kullanılan bir ListBox öğesinde ilk kolon şehir, ikinci kolon otel, üçüncü kolon giriş tarihi, dördüncü kolon çıkış tarihi olabilir. BoundColumn bağlı kolon sayısını, ColumnHeads kolon başlığını, ColumnWidths kolon genişliklerinin belirlemede kullanılır.

ControlSource: Kullanıcı formlarında daha önce kayıt edilmiş verilerin kullanılması durumunda kontrol kaynağının yeri ControlSource ile belirtilmelidir. Kaynak değiştiğinde kontrol içeriği de otomatik değişir. Örneğin, stok tutan kaydı tutan bir VBA uygulamasında stok bittiğinde açılan menüde biten ürünler otomatik olarak menüden silinebilir.

ListRows, ListStyle, ListWidth: Liste şeklinde gelen seçeneklerde, listedeki veri sayısı maksimum sayıyı aşıyorsa yanlarda kaydırma çubuğu çıkar. Bu durumda listedeki satır sayısı ListRows arttırılarak bu durumun önüne geçilebilir. ListStyle, görsel olarak ListBox ve ComboBox kontrollerinin düzenlenmesinde kullanılır. ListWidth ise ComboBox kontrolü için özel genişlik belirler.

RowSource: ComboBox veya ListBox kontrolleri için liste kaynağı sağlamakta kullanılır.

Text: Metin kutusu gibi kontrollerin içerisine varsayılan bir metin atamak için kullanılır. VBA yazılımı çalıştırıldığında metin yazılı olarak gelir. ListBox ve ComboBox gibi liste içeren kontrollerde Text içerisine yazılan metin listede olmaması durumunda VBA yazılımı hata uyarısı vermektedir.

CheckBox: Simgesi ile gösterilir. Kullanıcı tarafından Evet-Hayır, Açık-kapalı gibi iki değerler arasında seçim yapması için CheckBox kullanılır.

OptionButton: Simgesi ile gösterilir. Kullanıcı tarafından bir grup veri içerisinden bir tane veri seçecek form tasarımı yapılırken OptionButton kullanılır. Çoktan seçmeli sorularda seçenekler Excel hücrelerinden veya VBA kodu ile atanabilir.

ToggleButton: Simgesi ile gösterilir. Bir maddenin seçilip seçilmediğini ToggleButton nesnesi ile gösterilebilir. Aç-Kapa, Evet-Hayır, Doğru-Yanlış gibi ikili verilerden birinin seçilmesinde kullanılabilir.

Frame: Simgesi ile kullanılır. Frame nesnesi kullanıcı formlarında grup oluşturmak için kullanılır. Bir tür çerçeve olan Frame nesnelerin gruplandırılmasında da kullanılabilmektedir.

CommandButton:  Simgesi ile kullanılır. Makro veya olay prosedürünü tetiklemekte kullanılır. VBA’da hazırlanmış fonksiyon ve yordamlara komut vermek için kullanılır. Varsayılan olarak Click olayı ile kullanılır.

MultiPage: Simgesi ile gösterilir. Tek bir kontrol nesnesi ile birden fazla sayfa yapılmasında kullanılır. Büyük sayıda veri ile çalışırken bilgilerin çeşitli kategorilere göre sınıflandırılmasına yarar.

ScrollBar: Simgesi ile gösterilir. ListBox gibi birden fazla satırlı nesneler ile beraber kullanılır. Kaydırma çubuğudur.

SpinButton: Simgesi ile kullanılır. Sayısal verilerin kademeli olarak fare tuşu ile arttırılmasında veya azaltılmasında kullanılır. Örneğin takvimlerde bir sonraki aya veya güne geçmek için SpinButton kullanılır.

Image: Simgesi ile kullanılır. Formun içerisinde resim koymak için kullanılan nesnedir. Örneğin personel kayıtlarının tutulmasında kullanılan bir kullanıcı formunda personelin resmi forma Image nesnesi ile bağlanabilir.

RefEdit: Simgesi ile kullanılır. 2013 ve sonrasında kullanılan bir nesnedir. Kullanıcı formunda bir blok üzerinde işlem yapmada kullanılır.

Click: Bilgisayarın temel çevre bileşenlerinden biri faredir. Kontrol nesnelerinin üzerine fare ile tıklandığında Click olayı başlar. Birçok kontrol nesnesinde varsayılan olay olarak Click gelir. CommandButton, Frame, Imange, Label, ScrollBar ve SpinButton ile kullanılabilir.

DblClick: Kullanıcı formunda tanımlanmış bir kontrol nesnesinin üzerinde çift tıklanınca VBA fonksiyonu tetiklemek isteniyorsa DblClick olayı kullanılır. Çift tıklama arasındaki zaman boşluğu kullanılan bilgisayarın sistem ayarlarındaki çift tıklama hızı ayarları (doubleclick speed setting) ile yapılır.

Enter, Exit: Enter olayı kontrol nesnesine girilmesi ile tetiklenir. Örneğin, bir form üzerindeki CheckBox kontrol nesnesi işaretlendiğinde Enter olayı tetiklenir. Form üzerindeki farklı bir nesneye geçildiğinde Exit olayı tetiklenir.

KeyDown, KeyUp: Kullanıcı kontrol nesnesi üzerinde bir tuşa bastığında KeyDown olayı tetiklenir. Tuşu bıraktığında ise KeyUp nesnesi tetiklenir. Genellikle bir birlerinin alternatifi olarak kullanılırlar. Özellikle Home, End gibi fonksiyon tuşları ile çalışacak şekilde düzenlenirler.

KeyPress: Kullanıcı belirli tuşlara bastığında tetiklenen olaylar KeyPress ile hazırlanır. Ctr tuşu ile beraber hazırlanan kısayol tuşları KeyPress olayına örnek olarak verilebilir.

Kullanıcı formu eklemek için öncelikle Excel sayfasında Geliştirici sekmesindeki Visual Basic butonuna tıklanarak VBA yazılım platformuna geçmelidir. Daha sonra Insert sekmesine tıklanır ve açılan menü içerisinden UserForm seçeneğine tıklanır. VBA projesi Project penceresinde Forms klasörü ve içerisinde yeni bir kullanıcı formu oluşur. Kullanıcı formunun tasarımının yapılabilmesi için VBA yazılımı; UserForm, Toolbox ve Properties pencerelerini varsayılan olarak açar.