İŞLEM TABLOSU PROGRAMLAMA - Deneme Sınavı - 20

VBA içerisinde değişken paketlerinin kullanılmadan önce tanımlanması gereklidir. Değişken paketinin içerisinde hangi tür verilerin gireceği ve bu değişken paketinin adının ne olacağı bilgisi VBA yazılımına tanıtılmalıdır. Değişken paketlerinin tanımlama işlemi değişken paketinin taşıyacağı verilerin özelliklerine göre yapılır. Değişken paketi adı tanımlanırken bir harf ile başlanmalıdır. Değişken paketlerinin adı nokta, boşluk, Türkçe karakter içeremez ve 255 karakterden fazla olmaz

Değişken paketlerinin VBA yazılımında verileri taşıyabileceği yerlere yaşam alanı denilir. Değişken paketleri sadece yaşam alanları içerisinde kullanılır. Yaşam alanları değişkenlerin tanımlanma biçimine göre genel (global) seviye, modül (module) seviye ve yordam (procedure) seviye olabilir.

VBA yazılımı içerisinde yer alacak ve değişmemesi gereken veriler olabilir. Bu durumda değişken paketleri tanımlanırken sabit veri tipi olduğu belirtilir. Genellikle sabit verileri tutacak değişken paketleri tamamen büyük harflerle ve kelimeler arası alt çizgilerle ayıracak şekilde tanımlanır. Örnek: Const FAIZ As Double=0.27

VBA yordamları 4 ana grupta toplanabilir: • Alt Yordam (Sub Procedure): VBA yazılımında kullanılan kodların bir arada bulunduğu yordamdır. Alt yordamın temel amacı tekrarlanan kodların azaltılmasıdır. Alt yordamlar günlük hayatta lojistik işletmelerine benzetilebilir. Çünkü yordam tek yönlü çalışır. Tıpkı bir gönderi paketini lojistik işletmesine teslim edilmesinde geri dönüş olmaması gibi yazılım içerisinde yordam çağırıldığında geri dönüşü yoktur. Amacı olan işlemleri gerçekleştirir ve kod kaldığı yerden devam eder. • Fonksiyon Yordamı: Alt yordamla aynıdır. Temel farkı geriye değer döndürmesidir. • Özellik Yordamı: Kullanıcı tarafından tanımlanan sınıflardaki özelliklere ulaşmada kullanılır. • Olay Yordamı: Nesneler ile ilişkili yordamlardır. Herhangi bir olay gerçekleştiğinde otomatik çalışan yordamlardır. Bir düğme veya liste kutusu gibi kontrol nesnelerine bağlı olarak çalışır.

Alt Yordam (Sub Procedure): VBA yazılımında kullanılan kodların bir arada bulunduğu yordamdır. Alt yordamın temel amacı tekrarlanan kodların azaltılmasıdır. Alt yordamlar günlük hayatta lojistik işletmelerine benzetilebilir. Çünkü yordam tek yönlü çalışır. Tıpkı bir gönderi paketini lojistik işletmesine teslim edilmesinde geri dönüş olmaması gibi yazılım içerisinde yordam çağırıldığında geri dönüşü yoktur. Amacı olan işlemleri gerçekleştirir ve kod kaldığı yerden devam eder.

Replace( old_text, start, number_of_chars, new_text ): Bir karakterin içerisindeki tanımlanmış karakterleri yenileriyle değiştirir. Örnek: Replace(“alfabe”, “be”, “ ışını”), sonuç: alfa ışını

Rnd: Bilgisayar saati ile bağlantı kurarak Single veri tipinde (0 ile 1 arasında pozitif) rassal sayı üretir. Tam sayı üretmesi için Int ((upperbound - lowerbound + 1) * Rnd + lowerbound) formülü kullanılabilir. 

Örnek: Int((10 - 5 + 1) * Rnd + 5), sonuç: 10 ile 5 arasında rassal sayı üretir.

Değişken paketlerinin tanımlama işlemi değişken paketinin taşıyacağı verilerin özelliklerine göre yapılır. Değişken paketi adı tanımlanırken bir harf ile başlanmalıdır. Değişken paketlerinin adı nokta, boşluk, Türkçe karakter içeremez ve 255 karakterden fazla olmaz. Karışıklıkların önlenmesi için değişken paketlerinin adı Excel VBA kodlarında bulunan deyim, fonksiyon ve yordamlardan oluşamaz. Bunun yanında kapsama alanı içinde değişken paketi adı tek olmalıdır.

Veri tipleri sayısal, metin, sabit, mantıksal değişken ve tarih tipinde olabilir. VBA yazılımında tipini ön göremediğimiz verileri değişken paketlerine yerleştirmek istediğimizde esnek bir yapı kullanmamız gerekmektedir. İki şekilde tanımlanabilir: Örnek: Dim esnek_veri_paketi veya Dim esnek_veri_paketi As Variant. Bu değişken paketi sayıları, metinleri, tarihleri, dizileri ve diğer veri tiplerini tutabilir.

Byte, Integer, Long tamsayı, Single, Double ondalık sayı, String metin, Date tarih, Boolean mantıksal veri tipleridir.

Aritmetik operatörler: Toplama +, Çıkarma -, Çarpma *, Bölme /, Tamsayı bölme \, Bölmede kalan MOD, Üs alma ^, Karekök alma SQR(). Karşılaştırma operatörleri Eşit =, Eşit değil <>, Büyük >, Büyük Eşit >=, Küçük <, Küçük Eşit <=. Mantıksal operatörler Ve AND, Veya OR, Değil NOT'dır.

Koşullu Deyimler: If… Then… Else: Belirli bir mantıksal şartın doğru olması durumunda if bloğu, yanlış
olması durumunda ise else bloğu çalışır. Select Case: Bir ifadeyi değerlendirip buna göre birkaç deyim bloğundan birini çalıştıran koşullu deyimdir.
Döngü Deyimleri : For…Next: Belirtilen tekrar sayısına göre VBA deyim bloğunu çalıştırır. For Each...Next: Belirli bir deyim grubunu bir koleksiyonun her bir öğesi için bir kez çalıştırır. Do...Loop: Şarta bağlı olarak deyimler bloğunda döngü oluşturur. While…Wend: Şarta bağlı olarak deyimler bloğunda döngü oluşturur.

Date () Bilgisayarın sistem saati ile bağlantı kurarak bu günün tarihini alır. CDate (string ) metin veri tipindeki verileri Date formatına dönüştürmekte kullanılır. Minute, Day, Month, Year( date_value )
Date veri tipi bu fonksiyonlardan biri ile yollandığında sırasıyla dakika, gün, ay, yıl Integer veri tipinden geri döner. DateDiff (interval, date1, date2 ) Bu fonksiyon iki tarih arasındaki farkı, istenen tarih türünden bulmak için kullanılır. Geri dönüşü Integer veri tipinde olur. “yyyy” yıl, “m” ay, “y” yılın kaçıncı günü, “d” gün, “w” haftanın günü, “ww” hafta, “h” saat, “n” dakika, “s” saniye türünden iki farklı tarih arasındaki farkı bulur. DateAdd (interval, number, date ) Bu fonksiyon bir tarihe zaman eklemek için kullanılır. Geri dönüşü Date tipinde olur. Eklenen zaman Integer tipinde olmalıdır. “yyyy” yıl, “m” ay, “y” yılın kaçıncı günü, “d” gün, “w” haftanın günü, “ww” hafta, “h” saat, “n” dakika, “s” saniye türünden tarih verisine eklemeler yapılabilir.

Asc( string ) Komut içerisine karakter konulur. Komut karakterin karşılığı olan ASCII değerini döner. Chr( ascii_value ) Komut içerisine bir karakterin ASCII değeri konulur ve karşılığı olan karakteri döndürür. Asc fonksiyonunun ters işlemidir. InStr, InStrRev( [start], string, substring, [compare] ) Bir karakter katarının diğer bir karakter katarı içinde geçtiği ilk yeri bulmak için kullanılır. InStrRev karakter katarının sonundan itibaren bulur. RTrim, LTrim, Trim( text ) Bir karakter katarından sırasıyla sağından, solundan ve hem sağından hem de solundan boşlukları kaldırır. Left, Mid, Right( text, [number_of_characters] ) Karakter katarının başlangıcından, ortasından veya sağından itibaren belirtilen miktarda katar alır. Left(Stirng,n) katarın solundan itibaren n karakter alır. Replace( old_text, start, number_of_chars, new_text ) Bir karakterin içerisindeki tanımlanmış karakterleri yenileriyle değiştirir. Örnek: Replace(“alfabe”, “be”, “ ışını”), sonuç: alfa ışını. Len( text, [number_of_characters] ) Bir karakter katarındaki karakter sayısını bulur ve döndürür. Boşlukları da sayar. StrComp( string1, string2 [, compare ] ) İki karakter katarını bir birleriyle karşılaştırır. Karakter katarları aynı ise 0 sonucunu döndürür.

Asc( string ) Komut içerisine karakter konulur. Komut karakterin karşılığı olan ASCII değerini döner. Chr( ascii_value ) Komut içerisine bir karakterin ASCII değeri konulur ve karşılığı olan karakteri döndürür. Asc fonksiyonunun ters işlemidir. InStr, InStrRev( [start], string, substring, [compare] ) Bir karakter katarının diğer bir karakter katarı içinde geçtiği ilk yeri bulmak için kullanılır. InStrRev karakter katarının sonundan itibaren bulur. RTrim, LTrim, Trim( text ) Bir karakter katarından sırasıyla sağından, solundan ve hem sağından hem de solundan boşlukları kaldırır. Left, Mid, Right( text, [number_of_characters] ) Karakter katarının başlangıcından, ortasından veya sağından itibaren belirtilen miktarda katar alır. Left(Stirng,n) katarın solundan itibaren n karakter alır. Replace( old_text, start, number_of_chars, new_text ) Bir karakterin içerisindeki tanımlanmış karakterleri yenileriyle değiştirir. Örnek: Replace(“alfabe”, “be”, “ ışını”), sonuç: alfa ışını. Len( text, [number_of_characters] ) Bir karakter katarındaki karakter sayısını bulur ve döndürür. Boşlukları da sayar. StrComp( string1, string2 [, compare ] ) İki karakter katarını bir birleriyle karşılaştırır. Karakter katarları aynı ise 0 sonucunu döndürür.

Abs( number ) Sayısal veri tipinde verilen bir verinin mutlak değerini alır. Sin, Cos, Tan, Cot( number ) Sayısal veri tipinde verilen bir verinin sırasıyla sinüs, kosinüs, tanjant ve kotanjantını almak için kullanılır. Rnd Bilgisayar saati ile bağlantı kurarak Single veri tipinde (0 ile 1 arasında pozitif ) rassal sayı üretir.  Val( string ) String tipinde verilen bir yazının içerisindeki rakamları bulmak için kullanılır. Dönen değer Double tipindedir. Round( expression, [decimal_places] ) Ondalık sayıyı yuvarlamak için kullanılır. Virgülden sonra kaç rakamın yuvarlanacağı verilmelidir

Abs( number ) Sayısal veri tipinde verilen bir verinin mutlak değerini alır. Sin, Cos, Tan, Cot( number ) Sayısal veri tipinde verilen bir verinin sırasıyla sinüs, kosinüs, tanjant ve kotanjantını almak için kullanılır. Rnd Bilgisayar saati ile bağlantı kurarak Single veri tipinde (0 ile 1 arasında pozitif ) rassal sayı üretir.  Val( string ) String tipinde verilen bir yazının içerisindeki rakamları bulmak için kullanılır. Dönen değer Double tipindedir. Round( expression, [decimal_places] ) Ondalık sayıyı yuvarlamak için kullanılır. Virgülden sonra kaç rakamın yuvarlanacağı verilmelidir.

Günümüzde yöneticilere ve çalışanlara işlerini yaparken yardımcı olan araçlardan biri bilgi sistemleridir. Yaygın olması ve kolay kullanımı nedeniyle Excel VBA tercih edilen bir bilgi sistemi yazılımıdır. Verimliliği arttırmak için kullanılan Excel VBA çalışanların gün içerisinde yaptıkları işin süreçlerine göre tasarlanır ve planlanır.

SDLC modelinde yazılım geliştiricileri öncelikle sorunu analiz ederler. İkinci aşamada sorunu çözecek bir tasarım geliştirilir. SDLC’nin üçüncü aşamasında tasarıma uygun kodlama yapılır. Dördüncü aşamada yazılım güvenlik, kullanışlılık vb. gibi farklı testlerden geçirilir. Son aşamada ise sorun çözecek yazılım kullanıma sunularak entegrasyonu tamamlanır.

VBA programında girdilerin yordam ve fonksiyonlarda kullanılması için değişkenler kullanılır. Değişkenler yazılım içerisindeki paketlere benzer. Değişken paketlerinin içine veriler konulur ve yazılımda gerektiği zaman bu paketler açılarak verilerin kullanılması sağlanır.