İŞLEM TABLOLARI

Denklem Düzenleyici, kullanıcının klavye kullanarak yazamayacağı matematiksel ifadeleri ve formülleri yazıp düzenleyebileceği denklem nesnelerini oluşturmakta kullanabildiği bir araçtır. Bu nedenle diğer seçeneklerde sunulan karar vermeyi destekleyici işlev ve araçlardan farklıdır.

Bir modelde girdi parametrelerinin değerlerinin değişmesi durumunda sonucun bu değişiklikten nasıl etkilendiğinin incelenmesini sağlayan Excel aracı "Durum Çözümlemesi" olarak tanımlanmıştır.

Durum çözümlemesinde parametrelerin farklı değerleri için hesaplama modelini otomatik olarak çalıştırıp sonuçlarını tablo olarak sunan araç Veri Tablosu olarak adlandırılır.

Bir modelde ulaşılmak istenen sonuç biliniyor ve girdi parametrelerinin alması gereken değerler hesaplanmak isteniyorsa Hedef Arama aracı kullanılır.

Bir durum çözümleme modelinde yer alan girdi parametrelerinin farklı değer kümeleri için modelin sonuçlarının karşılaştırılmasına olanak sağlayan araç Senaryo Yöneticisidir.

Çok sayıda satır ve sütundan oluşan verilerin istenilen düzende görüntülenerek özet raporlar oluşturulmasını sağlayan araca PivotTable adı verilir.

PivotTable bir veri tablosundan benzersiz değerleri elde etme, özetleme, veri alanları arasında ilişkileri belirleme ve eğilimlerin izlenmesi için uygun bir veri analiz aracıdır.

PivotTable komut düğmesi Excel'e nesneler eklemek amacıyla kullanılan sekme olan "Ekle" sekmesinde yer alır.

Excel PivotTable aracının sayısal veri türündeki alanlar için gerçekleştirdiği varsayılan hesaplama türü Toplama işlemidir.

$B$10:$D$10 ifadesi B10 hücresinde başlayıp D10 hücresinde biten aralığı ifade eder.  Bu aralıkta sırasıyla B10, C10 ve D10 hücreleri yer alır. Kitapta Sayfa 206 Şekil 8.13'te yer alan Örnek problemde yer alan üç karar değişkeni için Çözücü parametreleri tanımlanırken de bu ifade kullanılmıştır.

Durum çözümlemesi varsayımsal durumların modellenerek farklı girdi değerleri ile sonucun ne olacağını hızlı bir şekilde hesaplama ve değerlendirme imkânı sunan analiz araçlarıdır. Durum çözümlemesi seçeneklerin değerlendirilmesi konusunda yaygın bir kullanıma sahiptir.

Bilgi sistemlerinde üretilen ya da farklı şekillerde toplanan uzun veri listelerinin analiz edilmesinde PivotTable ve PivotChart yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu araçlar veri tablolarında sayısal ve metin verilerin gruplandırılması, özetlenmesi, eğilimlerin saptanması gibi farklı analiz ihtiyaçları için kullanışlı araçlardır.

Bir modelde ulaşılmak istenen sonuç biliniyor ve girdi parametrelerin alması gereken değer hesaplanmak isteniyorsa “hedef arama” aracı kullanılır. Durum çözümlemesinde parametrelerin farklı değerleri için elde edilecek sonuçları tablo olarak sunan araç “veri tablosu” aracıdır. "Senaryo yöneticisi" ise durum çözümlemesinde öngörülen durumların otomatik olarak hesaplanmasını sağlayan bir araçtır ve bir modelin farklı girdi parametreleri ile hangi sonucu vereceğinin hesaplanmasında kullanılabilir. İşlem tabloları ve iş analitiği yazılımlarında verinin özetlenmesi için yaygın olarak kullanılan araçlara ise PivotTable adı verilir.

Durum çözümlemesi bir modelde girdi parametrelerinin değerlerinin değişmesi durumunda sonucun bu değişiklikten nasıl etkilendiğinin analizi olarak tanımlanır ve varsayımsal durumların analiz edilmesi için kullanılır. İşlem tablolarının formül yapısı ile oluşturulan karar modellerinin en temel üstünlüğü veri ve parametrelerin değişmesi durumunda sonucun otomatik olarak güncellenebilmesidir. Durum çözümlemesinin kullanıcı tanımlı durum çözümlemesine ek olarak “Veri Tabloları”, “Hedef Arama” ve “Senaryo Yöneticisi” seçenekleri bulunmaktadır. Hedef hücrenin en iyi değeri alması için karar değişkenlerinin değerini belirlemek amacıyla çözücü aracı kullanılır.

PivotTable bir veritabanından ya da veri tablosundan dinamik olarak üretilen özet raporlar olarak tanımlanabilir. Bu araç veritabanı tablosu yapısındaki verilerin analiz edilmesi için geliştirilmiştir.

PivotTable aracı verilerin özetlenmesi, gruplanması, benzersiz veri listelerinin elde edilmesi ve veri kümelerindeki eğilimlerin izlenmesi işlemlerini gerçekleştirmekte ve tablo şeklinde raporlaştırmaktadır. Verilerin özetlenerek grafikler halinde oluşturulması için PivotChart aracı kullanılmaktadır.

"Sayıları Say" hesaplama seçeneği ile sayısal olan hücreler sayılarak görüntülenir.

Excel’in sunduğu veri analiz araçları olan filtreleme, koşullu biçimlendirme, durum çözümlemesi, PivotTable ve PivotChart’dan faydalanmak özel bir bilgi birikimini gerektirmez. Ancak “Çözücü” ve “Çözümleyici Araç Takımı” karmaşık problemlerin çözümü için yöneylem araştırması yöntemlerini ve istatistiksel teknikleri içermektedir.

Bu araç birden çok değişkeni olan en iyileme problemlerinde kullanılabilir. Kullanımı yöneylem araştırması ve istatistiksel teknikler hakkında bilgi gerektirir. Çözücüde tanımlaması gereken üç ana öge; değişkenler, kısıtlamalar ve hedeftir. Hedef, en iyi değeri araştırılan öğedir. Çözücü Excel yazılımı kurulumu esnasında varsayılan olarak kurulmaz, sonradan kurulum gerektirmektedir.

Çözümleyici Araç Takımı analiz listesine eklenti yüklü olduğu takdirde komut şeridinin “Veri” sekmesinden ulaşılabilmektedir.