İSLAM TARİHİ VE MEDENİYETİ I

Kur'an-ı Kerim'i istinsah ve çoğaltma faaliyetini gerçekleştirmesi.

Hz. Osman

656

Kûfe

Zâtü's - savârî Savaşı

Hz. Osman

Halife olur olmaz ivedilikle Hz. Osman'ın katillerini cezalandırması.

Cemel Vakası

Hz. Ali

Hz. Hasan

Hz. Osman ilk olarak Hz. Peygamber'in kızı Rukiye ile evlenmiş, onun ölümünün ardından Hz. Peygamber diğer kızı Ümmü Gülsüm'ü Hz. Osman ile evlendirmiştir. Hz. Peygamber'in iki kızıyla evlenme şerefine nail olduğu için ona iki nur sahibi anlamına gelen "zü'n-nûreyn" lakabı verilmiştir. Doğru cevap "A" seçeneğidir.

Hz. Osman döneminde Müslümanlar Akdeniz'e açılmıştır. Bu bağlamda Muâviye b. Ebu Süfyân, Hz. Osman'dan Kıbrıs'ın fethi için izin almış nitekim başında bulunduğu donanmayla Akka limanından hareket ederek 649 yılında Kıbrıs'ı barış yoluyla fethetmiştir. Doğru cevap "E" seçeneğidir.

Hz. Ömer vefatından hemen önce halife seçmek üzere bir heyet görevlendirmişti. 5 kişiden oluşan bu heyet Hz. Osman ve Hz. Ali arasında kimin halife olacağı konusunda istişarelerde bulunmuş en sonunda Abdurrahman b. Avf'ın en çok istenen kişiyi halife yapmak için hakem seçilmesine karar verilmiştir. Üyelerin her biriyle birlikte muhacir ve ensarın ileri gelenleriyle de istişarelerde bulunan Abdurrahman b. Avf, Hz. Osman'ı halife seçerek ona biat etti ve böylelikle Hz. Osman'ın halifelik dönemi başlamış oldu. Doğru cevap "B" seçeneğidir.

Hz. Osman döneminde İslam fetihleri devam etmekle birlikte asıl önemli gelişmeler ve fetihler denizlerde yaşanmıştır. Keza Kıbrıs adası bu dönemde Müslümanların hakimiyeti altına girmiş, Sicilya ve Rodos adaları üzerine seferler düzenlemiş, Zâtü's-savarî savaşında Bizans donanması mağlup edilerek Bizans'ın Doğu Akdeniz'deki hakimiyetine son verilmiştir. Nitekim bu deniz zaferi Hulefâ-i Râşidîn döneminin en büyük deniz savaşı olmuştur. Doğru cevap "E" seçeneğidir.

Zeyd b. Sâbit başkanlığında dört kişilik bir heyetin sorumluluğunda çoğaltılan Kur'an-ı Kerim, 646-651 yılları arasında yapılan çalışmayla yedi nüsha halinde çoğaltılmış ve bunlardan biri Medine'de kalmak üzere Mekke, Kûfe, Şam, Basra, Yemen ve Bahreyn olmak üzer yedi merkeze gönderilmiştir. Doğru cevap "C" seçeneğidir.

Hz. Osman'a karşı şiddetli bir muhalefetin doğması ve bunun da bir isyana dönüşmesinin en büyük nedeni valilikler başta olmak üzere önemli devlet görevlerine yalnızca kendi akrabalarını tayin etmesi, onlara ve diğer akrabalarına büyük bağışlarda bulunmasıdır. Bu durum diğer kabile ve önemli ailelere mensup kişilerin Hz. Osman'a karşı tavır almalarına ve Kûfe, Basra ve Fustat gibi şehirlerde kendi akrabası olan valilerin yaptıkları bazı haksız uygulamalara karşı büyük bir rahatsızlık duyulmasına neden olmuştur. Doğru cevap "B" seçeneğidir.

Hz. Ayşe'nin Hz. Ali'ye karşı muhalefet etmesinin nedeni Hz. Osman'ın katillerinin bir an önce bulunarak cezalandırılması suretiyle Müslümanlar arasındaki fitnenin sona ermesini sağlamaktı. Onunla aynı görüşte olan diğer önemli sahabeler Talha b. Ubeydullah ve Zübeyr b. Avvâm da Hz. Ali'ye karşı muhalefetin liderlerinden biri olmuş, bu durum Müslümanlar arasındaki ilk iç savaş olan Camel Vakası'nın yaşanmasına neden olmuştur. Doğru cevap "A" seçeneğidir.

Müslümanlar arasında ikinci iç savaş olan Sıffîn savaşı 657 yılında Muâviye ile Hz. Ali arasında gerçekleşmiştir. Bu savşata ilk Müslümanlardan ve önemli sahabelerden biri olan Ammâr b. Yâsir şehir düştüğü gibi Leyletü'l-Harîr denilen gecede iki taraftan da büyük kayıplar verilmiştir. Savaşın sonucu Hz. Ali'nin lehine döndüğü sırada yenilgiden kurtulmak ve Hz. Ali'nin askerlerini durdurmak için Muâviye'nin askerleri mızraklarının ucuna Kur'an-ı Kerim sayfaları bağlamış ve aralarında Kur'an'ın hakem olmasını talep ederek savaşın durmasını istemişlerdir. Nihayetinde kimin halife olacağına bir hakemin karar vermesi konusunda anlaşılarak savaş sonlandırılmıştır. Doğru cevap "D" seçeneğidir.

Camel Vakası sonrasında Hz. Ali hilafet merkezini Medine'den Kûfe şehrine taşımıştır. Doğru cevap "C" seçeneğidir.

Sıffîn Savaşı sonrasında Hz. Ali'nin hilafet meselesinin halledilmesinde hakem tayinin kabul etmesi üzerine bu meselenin iki hakemin takdirine itiraz eden ve Hz. Ali'nin Allah'ın emrine karşı geldiğini söyleyerek tövbe etmesini isteyen Haricîler denilen bir grup ortaya çıkmıştı. Bu grup Hz. Ali'den ayrılarak Kûfe yakınlarındaki Harûrâ bölgesine çekilmiş daha sonra da Dicle kıyısında Nehverân'a gitmişlerdir. Burada kendilerine katılmayan Müslümanlara karşı tedhiş hareketlerinde bulunmaları üzerine Hz. Ali Haricîler üzerine sefere çıkmış ve 658 yılında meydana gelen Nehverân savaşıyla Haricîlere büyük bir darbe indirmiştir. Doğru cevap "D" seçeneğidir.